موانعی که پیش روی تجارت با ایران قرار دارد

نویسنده: مایک پومپئو، عضو جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا

دیپلماسی ایرانی: وقتی که رهبران جهان در نیویوک برای مجمع عمومی سازمان ملل جمع شدند بسیاری به دنبال این بودند که ایالات متحده شرکت های کشورشان را مورد «محافظت» قرار دهد تا بتوانند کسب و کار با ایران را آغاز کنند. تحریم های ایران برای دهه ها به بهانه تروریسم، حقوق بشر و گسترش تسلیحات هسته ای ادامه داشت و شرکت ها میلیاردها دلار برای دور زدن این تحریم ها جریمه شدند.

دولت باراک اوباما می خواهد به شرکت ها و بانک برای انجام معامله با ایران چراغ سبز نشان دهد اما واقعیت این است که متاسفانه دولت ایالات متحده دامنه و مقیاسی خود ساخته، برای خود دارد و مایل نیست که بخش هایی از اقتصاد ایران به معاملات بین المللی دست پیدا کنند. حتی پس از لغو تحریم ها هم ممنوعیت های ایالات متحده پر ابهام است: معامله و دادستد با شرکت های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یا هر یک از عوامل و وابسته های شناسایی شده ممنوع است. ایالات متحده 10 سال است که نیروی قدس ـ بازوی نظامی عملیات ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ـ را در لیست گروه های تروریستی قرار داده و دیگر کشورها هم به اجبار از این جریان پیروی کرده اند.

مجازات ارتکاب چنین اشتباهی سخت است و حتی با تایید ضمنی ایالات متحده ممکن است حکم زندان در نظر گرفته شود. این مجازات نه برای سهامداران و وابستگان، بلکه برای تصمیم گیران است. بنابراین برای یک شرکت هواپیمایی فرانسوی یا یک شرکت حمل و نقل اماراتی مهم است که برای حفظ توانایی بین المللی اش در محدوده قوانین ایالات متحده آمریکا فعالیت کند به خصوص وقتی که بسیاری از آن ها به بانک های آمریکایی وابسته هستند.

ایالات متحده به ظاهر برای جلوگیری از این مشکل راه حلی ساده ارائه کرده است: با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تجارت نکنید، دولت اوباما این را می گوید. اما اعضای هیات مدیره، بانک ها و شرکت ها در سراسر جهان می دانند تجارت با ایران بسیار پیچیده تر است و حصول اطمینان از یک نهاد ایرانی کاری است که حتی سازمان های اطلاعاتی قدرتمند جهان کمتر قادر به درک آن هستند.

به عنوان عضوی از کمیته منتخب مجلس در امور اطلاعاتی، من می دانم که سازمان سیا، وزارت خزانه داری، آژانس امنیت ملی و دیگران همکاری نزدیکی برای مطالعه درباره سپاه پاسداران دارند. این نهاد چند دهه است که روی تحریم ها کار می کند. یکی از روش های بسیار موثری که آن ها یافته اند راه انداری شرکت های جعلی در ایران و دیگر کشورها است. چیزی که در دیوارهای وزارت خزانه داری از نقشه راه ایران ترسیم شده نشان می دهد که افراد ایرانی، مقامات دولتی و فرماندهان نظامی در مکانسیمی پیچیده در کنار هم کار می کنند.

خطوط اصلی و فرعی در نقشه کار سپاه پاسداران مدام در حال تغییر است و این نمایش بصری چشمگیری از شبکه های پیشرفته سپاه پاسداران است. جامعه اطلاعاتی هنوز در حال تعقیب عملکرد این نهاد و اعضای آن است. اما عملکرد آن ها فضاها و علامت سوال های بسیاری را باقی می گذارد. بخش هایی وجود دارد که ما مایل هستیم درباره آن ها چیزهایی بدانیم اما نیروی انسانی و منابع فوق العاده این نهاد جدولی پیچیده را مقابل ایالات متحده قرار داده است که ناشناخته های بسیاری در آن وجود دارد. با توجه به شکافی که در خود ایالات متحده در مورد نحوه عملکرد سپاه پاسداران و نحوه برخورد با آن ها وجود دارد، می توان درک کرد که چرا شرکت های خارجی علی رغم سعی و کوشش فراوان مشکلات زیادی در سرمایه گذاری در ایران دارند.

بیایید این بازی را مرور کنیم: یک شرکت بین المللی می خواهد در این سرمایه گذاری کند و چیز زیادی درباره ریشه های شرکت ایرانی که با آن همکاری می کند نمی داند. درآمدها و سودهای عنوان شده بسیار اغواگر است. حال فرض کنید پس از مدتی چه وعده های دو طرف عملی شده یا نشده باشد، مشخص می شود که این شرکت با سپاه پاسداران همکاری داشته است یا سیستم های اطلاعاتی آمریکا ادعا کنند که این همکاری وجود دارد. شرکت های بین المللی در یک تنگنا قرار دارند: نقض تحریم های ایالات متحده، توقف کسب و کار، زیان فراوان و از دست دادن بازار آمریکا یا از دست رفتن سرمایه گذاری انجام شده.

شرایط باخت ـ باخت اجتناب ناپذیر است. به عنوان رئیس سابق دو کسب و کار کوچک از خطرات قانونی و اعتباری آگاه هستم و لازم نیست که به پویایی اخلاقی در این نوع تصمیم گیری ها اشاره کنم. در طول سفر اخیر به اروپا جایی که چند مقام رسمی ایالات متحده و صاحبان شرکت های چندملیتی را ملاقات کردم، این پویایی اخلاقی کاملا واضح بود. برخی از این تاجران در تلاش بودند تا از چگونگی جلوگیری از مشکلات و خطرات کار کردن با ایران آگاه شوند. اما اگر خود آمریکا این قدرت را نداشته باشد تا ماهیت شرکت های ایرانی را تشخیص دهد چگونه این انتظار از شرکت های آمریکایی و خارجی می رود؟

با وجود این چالش آشکار، اوباما و وزیرخارجه جان کری انتظار دارند که در یک جلسه دوستانه با تمام شرکت ها، نیاز به غلبه بر این خطر سنگین تفهیم شود اما شرکت ها این را در خاطر دارند: این دو مقام خواهند رفت اما محکومیت های کیفری باقی خواهند ماند. قایم موشک بازی وزارت خزانه داری و شرکت های ایرانی ادامه پیدا خواهد کرد اما نیاز به یک انتخاب مسئولانه است: هدایت روشن و مسئولانه کسب و کار با ایران.    

منبع: فارن پالیسی/ مترجم: روزبه آرش