آمریکا، ترکیه را به کردها ترجیح داد؟

با گذشت چند روز از آغاز عملیات "سپر فرات" در شمال سوریه بالاخره اولین تقابل کردهای سوریه و نیروهای ترکیه در پی کشته شدن یک سرباز ترکیه ای و حملات بی امان ارتش ترکیه به مقرهای کردها در جرابس خود را نمایان کرد تا بر این گمانه زنی صحه بگذارد که آتش جنگی که ترکیه در این جبهه شعله ور کرده از همان اول هم کردهای سوریه را هدف قرار داده بود نه داعش را. اما اینکه چرا آمریکایی که فورا به عملیات ارتش سوریه علیه کردها در حسکه واکنش نشاد داد این بار در قبال عملیات ترکیه علیه کردها سکوت کرده است، موضوع دیگری است.

به گزارش ایسنا، بعد از گذشت پنج سال "جنگ نیابتی" از سوی ترکیه در سوریه که با آموزش شورشیان سوری، ارسال سلاح برای آنها و نیز راه اندازی و تشکیل گروه های سوری مسلح تحت امر خود مانند جنبش "نورالدین زنکی"، "سلطان مراد چهارم"، "صقور الجبل" و "فیلق شام" همراه بود حالا دیگر ترکیه از پشت پرده بیرون آمده و در مقابل چشمان آمریکا 50 تانک و بیش از 350 سرباز به جرابلس سوریه فرستاده و علنا و رسما وارد جنگ سوریه شده است. هدف اصلی اش نیز جنگ با یگان های مدافع خلق کرد سوریه است که آن را شاخه نظامی حزب دموکراتیک کردستان سوریه می داند. ترکیه در واقع می خواهد مانع از تسلط نیروهای کرد بر امتداد مرزهای جنوبی اش با سوریه شود چون نگران است که کردهای سوریه از این مرزها برای حمایت از حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) که آنکارا در داخل با آن می جنگد، استفاده کنند. به همین خاطر جنگ خود علیه کردها را به خاک سوریه کشانده تا امنیت ملی خود را تامین کند. ترکیه نمی خواهد جای خالی داعش با کردها پر شود.

در این راستا یکی از رهبران گروه "سلطان مراد" مورد حمایت ترکیه درباره اهداف این عملیات می گوید: "ترکیه سه هدف را دنبال می کند نابودی داعش، نظام سوریه و نیروهای حزب اتحاد دموکراتیک سوریه."

اما مواضع آمریکا در قبال این چالش جدید کمی تامل برانگیز است. آمریکایی که آنگونه به عملیات ارتش سوریه در خاک خودش در حسکه واکنش نشان داد و چند بار از تریبون های مختلف به نظام سوریه هشدار داد این بار در قبال ترکیه و عملیاتش در خاک سوریه علیه هم پیمانان کردش کاملا سکوت کرده و سیاست انعطاف پذیری را در پیش گرفته است. پنتاگون تهدید کرده بود که اگر جنگنده های سوری مواضع نیروهای مورد حمایت آمریکا را هدف قرار دهند این جنگنده ها را ساقط خواهد کرد. اما در مورد ترکیه نه تنها خبری از تهدید نیست بلکه جنگنده هایش را هم برای پوشش هوایی عملیات سپر فرات به کمک ترکیه فرستاده است. در واقع آمریکا با صراحت ازعملیات ترکیه چه با پوشش هوایی ائتلاف بین المللی ضد داعش و چه از طریق اظهارات جو بایدن، معاون رئیس جمهوری آمریکا حمایت کرده است. بایدن که اخیرا به عنوان عالی ترین مقام آمریکایی از زمان کودتای نافرجام ترکیه به این کشور سفر کرده بود اظهارات مثبتی در قبال ترکیه چه در زمینه عملیات نظامی و موضع گیری در قبال کردها و چه در زمینه استرداد فتح الله گولن، روحانی در تبعید ترکیه و مهمترین دشمن رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه داشت.

این مسئول آمریکایی که همزمان با شروع عملیات وارد آنکارا شده بود از کردها خواست به شرق فرات عقب نشینی کنند یعنی همان چیزی که ترکیه می خواهد. در این راستا مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه اخیرا گفته بود: "شبه نظامیان کرد باید به شرق فرات عقب نشینی کنند والا ترکیه هر کاری لازم باشد انجام می دهد." این حمایت در واقع اعلام مرگ طرح "تشکیل نظام فدرالی کردها" و نقشه بر آب شدن رویای کردهاست که از حومه شرقی حسکه تا عفرین کشیده شده؛ چیزی که کردها تصور می کردند که همیشه در دست آنها خواهد بود.

هر چند که بعید است آمریکا پشت کردها را که تاکنون کارایی خود را به اثبات رسانده اند، خالی کند اما به نظر می رسد که از طرفی هم نمی خواهد آنکارا که نقش محوری را در جنگ سوریه حفظ کرده، بازنده باشد. گویی واشنگتن عزم خود را جزم کرده تا از درگیری سوریه و ترکیه به نفع خود بهره برداری کند و با ملتهب نگه داشتن کانون این درگیری، راه را مقابل هر احتمالی باز بگذارد.

در حالی که تصور می شد هر گونه اقدامی علیه نیروهای کرد در سوریه منجر به اختلاف بیشتر آمریکا و ترکیه شود اما این اتفاق نیفتاد. حتی با اولین تقابل مستقیم میان کردها و ارتش ترکیه وزارت دفاع آمریکا ازهرگونه اظهار نظر درباره حمله نیروی هوایی ترکیه به مقرهای یگان های مدافع خلق کرد، هم پیمان نیروهای دموکراتیک سوریه در نزدیکی جرابلس امتناع کرد. کریستوفر شروود، سخنگوی پنتاگون در این زمینه تنها گفت: "آنچه می توانم بگویم این است که نیروهای دموکراتیک سوریه همچنان شریک ما و یکی از نیروهای فعال در جنگ با داعش هستند و درباره عملیات ترکیه نیز از ارتش ترکیه سوال کنید!" این اظهارات نشان می دهد که آمریکا نمی خواهد صراحتا در قبال این عملیات موضع بگیرد.

با این اوصاف گویی نقشه ائتلاف ها در سوریه در حال تغییر است و هرگونه رویداد جدیدی در سوریه در این سمت و سو تنها درگیری در سوریه را پیچیده تر می کند. هر چه قدر طرف های این جنگ بیشتر شوند خروج و برون رفت از بحران سوریه برای جامعه جهانی سخت تر می شود. اما آنچه مهم است این است که چه بر سر خاک و شهرهای سوریه خواهد آمد. آیا کردها، ترکیه یا گروه های موافق یا مخالف نظام سوریه رقم زنندگان آینده تاریک سوریه خواهند بود؟