ایران و عربستان؛ جنگی زیرپوستی

دیپلماسی ایرانی، حامد شفیعی: عربستان سعودی به هر طریقی سعی بر این داشت تا برجام را بایکوت کند. برای این منظور حتی حاضر به همکاری و نزدیکی با اسرائیل شد. عربستان نگرانی هایی را از توافق برجام مطرح کرد. مقامات سعودی از این که ایران توانسته به توافقی با آمریکا در زمینه فعالیت های هسته ای دست یابد، نگران هستند. آنها بر این باورند که ممکن است ایران و آمریکا بتوانند در دیگر حوزه ها به توافق هایی دست یابند و عربستان در نظر آمریکا دیگر آن جایگاه گذشته _ به عنوان یک متحد منطقه ای_ را نداشته باشد. مقامات سعودی از این که در موقعیت "فروتر" از ایران قرار گیرند، ناراحت اند. کما اینکه به گفته یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه ایران، دیگر جهان عرب و به خصوص عربستان از اهمیت کمتری نزد آمریکا به خصوص اوباما برخوردار شده است. اوباما خاورمیانه را منطقه ای استراتژیک نمی داند. در نگاه او نفت همانند گذشته یک کالای استراتژیک نیست.

مقامات ایرانی می گویند، اینک شرق آسیا برای آمریکا حایز اهمیت است. این موارد دست به دست هم داده تا عربستان به دنبال تشنج آفرینی علیه ایران باشد. به گفته دیپلمات های وزارت امور خارجه ایران، اگر اتفاقات روی داده در مراسم حج، اعدام شیعیان و به خصوص شیخ نمر، می توانست دستاویزی برای رفتار غیرمنطقی و نامعقول عربستان باشد، اما متاسفانه  اقدام نابجای حمله به سفارت عربستان در ایران بهانه خوبی برای عربستان بود تا تاثیر بسیار گسترده ای بر تحرکاتشان علیه ایران بر شمول سازمان ملل بگذارد.

در این میان عربستان سعی بر این داشت قعطنامه هایی را در مجع عمومی سازمان ملل و همچنین کنفرانس اسلامی علیه ایران به تصویب برساند، اما به گفته یکی از دیپلمات های ایرانی، اجماع جهانی علیه ایران تشکیل نشد و عربستان نتوانست ایران را تهدیدی علیه امنیت بین الملل معرفی و پرونده ای علیه ایران در شورای امنیت تشکیل دهد. این مقام مسئول روابط و دیدگاه های نزدیک ایران با یکی از کشورهای عضو دائم شورای امنیت_ روسیه _ به خصوص در مسایل سوریه _ که منشا اصلی درگیری ایران و عربستان است _ و عراق عاملی می داند که منجر شده اقدامات عربستان در سازمان ملل خنثی شود.

مساله دیگر میان ایران و عربستان، ارتباطات وسیع و تزریق پول های نفتی عربستان به کشورهای عربی است که به گفته این دیپلمات ایرانی، موجب بروز جنگی (نزاع) زیرپوستی میان دو کشور ایران و عربستان شده است. برای مثال عربستان سعودی سعی بر این داشت با حمایت مالی از کشورهای عربی، این کشورها را ترغیب کند که در سند ارجاعی به اجلاس کشورهای غیرمتعهد در ونزوئلا، ایران را محکوم، ائتلاف بین المللی در یمن ایجاد و حزب الله را تروریست اعلام کند و همچنین از عربستان به منظور کمک هایی که به لبنان داشته، تقدیر شود، اما موفق نشد و این سند خالی از ادعاهای عربستان است.

با وجود این، نگاه منبع آگاه در وزارت امور خارجه به روابط ایران و عربستان به گونه ای است که به نظر می رسد نمی توان چشم انداز دیگری در روابط دو کشور متصور شد؛ مگر این که در مساله سوریه اتفاقی روی دهد. یعنی تهدیدی علیه عربستان ایجاد و راه های تروریست ها بسته شود. در این صورت ممکن است عربستان از مواضع خود علیه ایران عقب نشینی کند.

بنابراظهارات این دیپلمات، متاسفانه جهان اسلام با محوریت عربستان در روابط خود با ایران دچار شکاف شده است. به گونه ای که زمانی جهان اسلام _ به طور کل _ علیه رژیم صهیونیستی و تروریسم موضع گیری می کردند، اما امروز طوری شده که عربستان در نطق های خود مواضعی علیه ایران در نظر می گیرد. ایران نیز متعاقبا در نطق های خود بعد از مساله رژیم صهیونیستی و تروریسم، مواردی را متوجه عربستان مطرح می کند.

هم سو با اقداماتی که عربستان در مقابل ایران انجام می دهد، مجموعه رفتارها و اقداماتی است که سعودی ها در سازمان ملل در پیش گرفته اند. مهمترین نمونه بارز این مساله فشار مقامات سعودی به دبیرکل سازمان ملل برای حذف نام عربستان از گزارش کشتار کودکان یمن است که رسانه ها از آن به عنوان "باج خواهی" سعودی ها از سازمان ملل یاد می کنند. به گفته این منبع آگاه در وزارت امور خارجه، در حال حاضر عربستان کمک های میلیون دلاری زیادی به طرح های سازمان ملل می کند. برای مثال نزدیک به 100 میلیون دلار به یکی از طرح های سازمان ملل کمک کرده است. از این رو سعودی ها تهدید کرده اند، چنان چه نام آنها در گزارش  دست داشتن در کشتار کودکان یمنی حذف نشود، کمک های خود را قطع خواهند کرد. اقدامی که دبیرکل را وادار به عذرخواهی کرده و حتی شخص بان کی مون از این مساله خوشحال نیست.

این مقام مسئول در وزارت امور خارجه فضای حاکم بر سازمان ملل را فضای عاری از منطق می داند که نمی توان بر اساس منطق حرفی را به کرسی نشاند. بنابراین وقتی حرفی به کرسی می نشیند که از زور بیشتری برخوردار باشد. او بیان می کند، ایران باید از توان و لابی بیشتری در سازمان ملل برخوردار شود. کما این که تا به امروز حمایت روسیه و روابط با کرملین بوده که مانع از اقدامات عربستان علیه ایران شده و تا کنون پرونده ای نیز علیه ایران در شورای امنیت به تصویب نرسیده است.