هنوز برای جشن نابودی داعش زود است

دیپلماسی ایرانی: یک اجماع کلی در جامعه تحلیلگران به وجود آمده که مدعی است مشروعیت داعش با از میان رفتن دولت خودخوانده آن از بین می رود. بر اساس این دیگاه، وجود یک دولت وقتی حکومت آن از میان رفته، مضحک است.  

داعش از ابتدا به خاطر جاه طلبی های بیش از اندازه اش مورد تمسخر بوده است. وقتی رهبر القاعده در عراق این سازمان را ملغی کرده و تاسیس داعش را در 2006 اعلام کرد، افراط گرایان آن را مسخره کردند.  چطور ممکن بود یک گروه شورشی کوچک  که تنها بر سرزمین های کمی سلطه دارد کسی را متقاعد کند که یک دولت واقعی است؟ پاسخ داعش این بود که یک دولت است زیرا سعی می کند مثل یک دولت رفتار کند.

شاید گفته شود که اعتبار داعش در حلقه افراطیون به شکل جبران ناپذیری پس از شکست آن در شورش 2008 دچار خدشه شد. اما به شکلی غیر قابل باور، محبوبیت آن بالاتر رفت. این گروه با اقدام به حملات تروریستی متعدد در عراق خود را در صدر اخبار نگاه داشت و بدین ترتیب طرفداران آن هم حفظ شدند. داعش وعده داده بود که علیه همه مخالفان بر می خیزد. برخی دیگر از گروه های وابسته به القاعده هم به تبعیت از داعش پرچم آن را انتخاب کرده و جاه طلبی های آن برای دولت سازی را نیز اتخاذ کردند. زمانی که جنگ داخلی در سوریه بالا گرفت و سربازان آمریکا از عراق خارج شدند، داعش دومین فرصت خود را برای تشکیل دولت به دست آورد. داعش در این مقطع به محبوبیت بالایی در حلقه افراط گرایان دست پیدا کرده بود و بسیاری برای پیوستن به آن خانه های خود را ترک گفته بودند.

داعش اکنون با خطر از دست دادن خلافت خودخوانده خود مواجه است. سخنگوی وی به کرات گفته که ممکن است داعش کل سرزمین های خود را از دست بدهد، اما قول داده که باز هم بازخواهد گشت. با توجه به تجربه پیشین این گروه این ادعا چندان هم پوچ به نظر نمی رسد.

حتی اگر داعش به سرعت هم احیا نشود و نتواند حکومت خود را برقرار کند، سال ها با اقدام به حملات تروریستی ویژه در خارج از کشور تلاش می کند که بستر بازگشت خود را فراهم کند. هیچ گروه سنی مذهب دیگری بعد از فروپاشی امپراتوری عثمانی در دهه 1920 دعوی ایجاد خلافت را به پا نکرده بود. همان طور که در سرمقاله روزنامه چاپ داعش آمده، دشمنان داعش باید تا زمانی صبر کنند که یک نسل کامل از مسلمانان که شاهد ایجاد داعش و بازگشت نهاد خلافت بوده اند و داستان ایستادگی آن مقابل همه کفار را دیدند، از میان بروند. به عبارت دیگر، اگر این گروه ترویستی یک بار دیگر فرصت خود برای ایجاد دولت را از دست بدهد، دیگر نمی تواند از اقبالی برخوردار شود که هم اکنون از آن بهره مند است. تا آن زمان دشمنان داعش نمی توانند از نابودی این گروه شادی کنند.

منبع: اندیشکده بورکینگز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25