اوپک نصف شدن درآمد نفتی در سال ٢٠١٤ را تایید کرد

افزایش تولید نفت در چند ماه اخیر سبب نشد تا درآمدهای نفتی کشور هم افزایش پیدا کند.

به گزارش انتخاب، درآمد نفتی دولت ایران نصف شد. این نکته در گزارش اعلام شده از سوی اوپک مورد تاکید قرار گرفته است.
 
هرچند پیش از این کاهش قابل توجه درآمدهای نفتی از سوی مقامات دولت ایران بر پایه قیمت های جاری نفت اعلام شده بود اما تایید اوپک نشان می دهد کاهش درآمدهای نفتی در این دوره زمانی ٥٠درصد بوده که سختی ها و مشکلات ناشی از تامین مالی دولت در این دوره زمانی را نشان می دهد.

در حالی درآمدهای نفتی ایران رو به کاهش رفته و به نصف رسیده که حجم نفت صادراتی ایران در این دوره زمانی رو به افزایش بوده و ایران توانسته است میزان صادرات نفت خود را به حدود ٥/٢ میلیون بشکه در روز برساند. ایران پیش از تحریم های نفتی روزانه در حدود دو میلیون و ٤٠٠ هزار بشکه نفت می فروخت اما در پی اعمال تحریم های نفتی از سوی اتحادیه اروپا این رقم به حدود یک میلیون بشکه کاهش یافت. در حال حاضر صادرات نفت ایران به محدوده صادرات نفت ٩ سال قبل بازگشته است.

بررسی ها نشان می دهد در صورتی که تحریم های نفتی ایران تداوم می یافت و میزان صادرات نفت دو برابر و نیم شد، درآمد نفتی ایران با کاهش قیمت نفت به حدود یک سوم سال ٢٠١٤ می رسید. ایران در سال ٢٠١٤ از محل فروش نفت در حدود ٥٣ میلیارد دلار برآورد شده. این در حالی است که در سال گذشته میلادی، یعنی سال ٢٠١٥ میزان درآمدهای حاصل از صادرات نفت به ٢٧میلیارد دلار رسیده است.
 
افزایشی که سبب خیر نشد
کاهش قیمت نفت در سال های اخیر، هزینه های سنگینی را به دولت های کشورهای نفتی تحمیل کرده است. ایران در شرایطی در سال ٢٠١٥ تنها ٢٧میلیارد دلار نفت فروخته است که میزان درآمدهای نفتی کشور در سال ٢٠١١ به ١١٤ میلیارد دلار می رسید.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند ایران مهم ترین و بزرگ ترین فرصت تاریخی را در بازار جهانی نفت از دست داد و در حالی که درآمدهای بیش از صد میلیارد دلار در سال به دست آورد و حجم درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز در فاصله سال های ١٣٨٤ تا ١٣٩٢ از ٨٠٠ میلیارد دلار فراتر رفت اما نتوانست از این اعتبارات برای بهبود وضعیت اقتصادی و تقویت بنیان های اقتصاد کشور بهره ببرد.

در سال های مذکور نه تنها بحران بیکاری حل نشد بلکه با باز شدن درهای کشور انبوهی از کالاهای وارداتی لوکس و مصرفی در بازار ایران عرضه شد که به تهی شدن ذخایر ارزی و تضعیف شدید تولید ملی منجر شد که می توانست پشتوانه روزهای سخت اقتصادی در ایران باشد.
پیش از این نیز مقامات سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقتی با بحران ناشی از کمبود درآمدهای ارزی کشور روبه رو شدند، تاکید کردند که کشورهایی از بزنگاه کاهش درآمدهای نفتی جان سالم به در برده اند که در دوران صعود قیمت ها در این بازار نسبت به ذخیره سازی اعتبارات شان اقدام کرده اند. کارشناسان بازارهای جهانی نفت معتقدند قیمت نفت در بازارها تا سال ٢٠١٧ ترمیم نخواهد شد.

بریتانیا، ضعف دوباره بازار
از سوی دیگر باید توجه داشت پیش بینی های صندوق بین المللی پول و بانک جهانی بر ترمیم قیمت ها در بازار جهانی نفت در زمانی دلالت داشت که بریتانیا هنوز از فهرست کشورهای عضو اتحادیه اروپا خارج نشده بود. رای مردم این کشور به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا سبب شد قیمت ها در بازار جهانی نفت دوباره تضعیف شود و بازار طلا، که بازار موازی نفت تلقی می شود، با رشد قیمت روبه رو شود.

از آنجا که خروج بریتانیا با بدتر شدن اوضاع متحدان این کشور همراه بوده است، به عقیده برخی می تواند زمینه ساز کاهش تقاضا برای نفت در این دوران باشد. بازار جهانی نفت در شرایط کنونی با بیش بود عرضه روبه رواست و بررسی ها نشان می دهد روزانه در حدود یک میلیون بشکه نفت مازاد در بازار جهانی عرضه می شود که خود عاملی برای کاهش بیش از پیش قیمت ها تلقی می شود.
 
کاهش سهم نفت در صادرات
گزارش ارایه شده از سوی اوپک همچنین نشان می دهد که مجموع ارزش صادرات ایران در سال گذشته میلادی ٧٧ میلیارد و ٩٧٤ میلیون دلار بوده است و به این ترتیب، سهم درآمدهای نفتی از این رقم، به ٣٥ درصد می رسد. این در حالی است که در سال ٢٠١١ میلادی، درآمدهای ایران از صادرات نفت به ١١٤ میلیارد و ٧٥١ میلیون دلار می رسید.
 
کاهش وابستگی به نفت، راهکار بهبود وضع فعلی
ایران در شرایط کنونی درصدد کاهش وابستگی به نفت برآمده است. در حالی حجم وابستگی به نفت در بودجه سال جاری به کمتر از ٢١ در صد رسیده است که برآوردها نشان می دهد در برخی دوره ها حجم وابستگی بودجه بیش از ٧٠ درصد بوده است. ایران سال هاست قصد دارد نسبت به کاهش وابستگی بودجه به نفت اقدام کند اما هنوز امکان تحقق این رویا فراهم نشده است خصوصا که رشد قابل توجه درآمدهای نفتی در سال های حضور دولت دهم سبب شد تمام برنامه هایی که در این راستا تدوین شده بود به فراموشی سپرده شود. بسیاری از کارشناسان از فرصت کنونی به عنوان فرصت مغتنمی که زمینه ساز توفیق اجباری کاهش وابستگی به نفت است یاد می کنند و معتقدند دریافتن این موقعیت می تواند زمینه های ایجاد اقتصادی مبتنی به نفت و نه وابسته به نفت را فراهم کند.

افزایش غیرمترقبه قیمت نفت در دوران دولت سابق به واسطه بحران اقتصاد جهانی اتفاق افتاد و بسیاری از کارشناسان هشدار دادند که قیمت های بالای نفت ماندگار نیست و باید برنامه ریزی برای پس انداز درآمدهای بالای نفتی در دستور کار قرار بگیرد. در عمل تزریق پول هنگفت حاصل از فروش نفت به اقتصاد سبب شد بنیان های اقتصادی کشور آسیب های جدی را تجربه کند. به طوری که مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رییس جمهور یکی از دلایل بروز بحران فعلی اقتصادی را درآمدهای بالای نفتی در دولت سابق و عدم برنامه ریزی مناسب برای هزینه کردن آن می داند.

آخرین گزارش های ارائه شده نشان می دهد در پی ریزش قیمت ها در بازار نفت، قیمت نفت خام های سبک و سنگین صادراتی ایران هم متاثر از سایر شاخص های معتبر جهانی در معاملات منتهی به ۱۷ ژوئن ۲۰۱۶ میلادی با کاهشی بیش از ۲ دلار به ازای هر بشکه همراه شد. بهای هر بشکه نفت خام سبک صادراتی ایران با ثبت کاهش ۲دلار و ۶سنتی در محدوده ۴۵ دلار و ۵۲ سنت و قیمت هر بشکه نفت خام سنگین صادراتی با کاهش ۲ دلاری در محدوده ۴۳ دلار و ۵۴ سنت در بازار معامله شده است. با ثبت این کاهش قیمت، در مجموع از ابتدای سال جاری میلادی متوسط قیمت فروش هر بشکه نفت خام سبک صادراتی ایران ۳۵ دلار و ۹۹ سنت و بهای هر بشکه نفت خام سنگین صادراتی کشور در محدوده ۳۳دلار و ۵۹ سنت به فروش رسیده است.

منبع: روزنامه اعتماد