آمریکایی‌ها از قطار تجارت با ایران جا ماندند

دیپلماسی ایرانی: رئیس جمهور ایران در سفر خود به فرانسه و ایتالیا به همراهی جمع گسترده ای از مدیران عامل شرکت های اقتصادی، اقدام به امضای تعداد زیادی قرارداد اقتصادی از جمله خرید هواپیماهای مسافربری و تولید خودرو کرد. روحانی پیش از آغاز دیدارهای رسمی و امضای توافقنامه های متفاوت از سوی فابیوس، وزیر خارجه فرانسه و فرانسوا اولاند به طور مجزا مورد استقبال قرار گرفت.

غیبت شرکت های آمریکایی در این هیاهوی تجاری قابل توجه است. این تحولات تنها در فاصله ده روز از اجرای توافق هسته ای به وقوع پیوسته است. توافقی که ماحصل سال ها مذاکرات بوده و به رهبری آمریکا و همت دولت اوباما و شخص جان کری به نتیجه رسید.

تحریم های آمریکا علیه ایران در مورد نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم همچنان پا برجاست و کنکره هرگز حاضر به لغو آنها نخواهد شد. این شرایط منجر به بروز خلائی شده است که اروپا به سرعت در حال پر کردن آن است.

ایران به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای جهان فرصتی بی بدیل را در اختیار اروپا قرار می دهد. ایران کشوری با جمعیتی بالغ بر 80 میلیون نفر است که بخش عظیمی از آن تحصیلکرده هستند.

شرکت های تجاری ایران بر این باور هستند که کشور نمی تواند منتظر تغییر قوانین ایران باقی بماند و این همان چیزی است که شرکت های اروپایی باید هزینه آن را پرداخت کنند.

بسیاری از مدیران اقتصادی که مشغول تجارت با ایران هستند، آمریکا و نه اروپا را شریک تجاری طبیعی ایران می دانند. به عقیده این افراد اگر شرایط فراهم بود، از حضور آمریکا استقبال بیشتری به عمل می آمد.

توافقات تجاری- اقتصادی روحانی در پاریس شامل موارد زیر می شود:

- ایران 118 هواپیمای مسافربری از شرکت ایرباس به مبلغ 21.8 میلیارد دلار خریداری می کند و این توافق جایگزین توافق قدیمی با شرکت بوئینگ می شود.

- شرکت فرانسوی ساخت و ساز وینچی فرودگاه های ایران را بازسازی کرده و فرودگاه های جدیدی در مشهد و اصفهان احداث خواهد کرد.

- شرکت نفت توتال متعهد شد که نزدیک به 150 هزار بشکه نفت در روز از ایران خریداری کند.

- شرکت خودرو سازی پژو با امضای قراردادی مشترک با شرکت ایران خودرو، متعهد به آغاز تولید 200 هزار خودرو در سال شد. بزرگترین بازار پژو در خاورمیانه پیش از این نیز به ایران تعلق داشت.

شرکت های تجاری همواره نمی توانند تا این اندازه قدرت مانور در ایران داشته باشند و این چیزیست که آنها در دوران تحریم به خوبی فرا گرفتند. در زمان تحریم ها، چین تبدیل به بزرگترین شریک تجاری ایران شد و بیشترین میزان نفت و گاز را از این کشور وارد می کرد.

همانطور که در فضای جدید اروپا در حال گرفتن جایگاه چین است، شرکت های آمریکایی نیز سرانجام جای شرکت های اروپایی را خواهند گرفت. این ادعایی است که امیر هندیجانی، مدیرعامل شرکت بین المللی خدمات تجاری پی جی مطرح کرده است. شرکت وی در دوره تحریم ها به دلیل مراوده با ایران جریمه شده بود.

هندیجانی معتقد است که شرکت های آمریکایی با کارآمدی و قدرت رقابت پذیری بالای خود رقبای اروپایی را مثل همیشه از میدان خارج خواهند کرد. با این حال ورود به ایران تنها اولین مشکلی است که شرکت های اقتصادی اروپایی یا آمریکایی با آن رو به رو هستند.

برجام مشتمل بر طیف گسترده ای از تحریم ها است که در صورت تخطی ایران از تعهدات خود به مرحله اجرا در خواهند آمد. از طرف دیگر در ایران نیز میان دو طیف میانه رو و تندرو اختلاف نظرهای چندی وجود دارد.

مشکلات دیگری نیز وجود دارد. توافقات تجاری در ایران به شکل فزاینده ای پیچیده هستند. در مورد شرکت های ایرانی تقریبا هیچ گونه اطلاعات مستقلی وجود ندارد. تسهیلات بانکی مورد نیاز برای امور مالی مربوطه نیز وجود ندارد.

منبع: فورچون/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25

انتشار اولیه: یکشنبه 11 بهمن 1394 / انتشار مجدد: جمعه 23 بهمن 1394