تحریم‌ها علیه کره شمالی کارساز نیست

نویسنده: آندری لانکوف *

دیپلماسی ایرانی: پس از جنجال هسته ای اخیر کیم جونگ اون، ایالات متحده به دنبال تشدید تحریم های جدید تجاری و مالی علیه کره شمالی است. با این حال وقتی صحبت از این پادشاهی منزوی می شود، اخبار بد و خوبی وجود دارد. حقیقت این است که تحریم ها چندان کار نمی کنند. خبر خوب این است که خبر بد، چندان بد نیست: تحریم های موثر احتمالاً موجب بدتر شدن مشکل کره شمالی می شود.

عدم موفقیت تحریم ها هم اکنون مشخص شده است. اولین دور تحریم های بین المللی علیه کره شمالی در سال 2006 پس از آن که این رژیم اولین آزمایش اتمی اش را انجام داد، وضع شد. این تحریم ها پس از آزمایش های بعدی در سال های 2009 و 2013 تشدید شد. با این حال این اقدامات هیچ گونه تاثیری بر اقتصاد کره شمالی نداشته است. در مقابل این فشارها با آغاز بهبود اوضاع اقتصاد در کره شمالی که چند سال قبل آغاز شده و در سال 2006 و 2007 خودش را نشان داد، مصادف شده بود. از آن زمان این کشور از شروع رشد اقتصادی، حدوداً 1.5 درصد در سال در بدترین حالت و 4 درصد در بهترین حالت بهره می برد.

این مسئله نباید تعجب برانگیز باشد. کره شمالی یکی از پایین ترین میزان نسبت تجارت به تولید ناخالص داخلی را در جهان دارد. بیش از یک سوم تجارتش با چین است که با وجود شک و تردید و حتی دید خصمانه ای که نسبت به جاه طلبی های هسته ای رژیم کره شمالی دارد، بعید است کمک های اقتصادی را از صمیم قلبش انجام دهد. (وقتی موضوع مربوط به واردات و صادرات تجهیزات نظامی می شود، چینی ها اعتماد بیشتری نشان می دهند.)

برخی از حامیان تحریم های اضافی بر روی این موضوع بحث می کنند که حداقل محروم کردن نخبگان کره شمالی از کالاهای لوکس می تواند آنها را تحت فشار قرار دهد. آنها می گویند کیم برای این که بتواند این افراد را مطیع خود نگه دارد نیاز دارد تا آنها را غرق در هدایا و پول کند تا به سوی حاکم سخاوتمند دیگری نروند.

در واقع این مسئله ممکن است درباره دیکتاتورهای دهه 1960 آمریکای جنوبی یا آفریقا صدق کند، اما درباره کره شمالی امروز درست نیست. با این که بخشندگی مورد استقبال قرار می گیرد، اما نخبگان پیونگ یانگ هیچ وقت فراموش نمی کنند که در یک کشو تقسیم شده که قسمت جنوبی آن بسیار بسیار ثروتمندتر هستند و برای شهروندان مشترک جذاب تر است، زندگی می کنند. وقوع هرگونه بی ثباتی به احتمال زیاد منجر به تغییر در رأس کشور نمی شود، بلکه یک فروپاشی عظیم در سیستم خواهد بود. بخش شمالی قطعاً جذب کره جنوبی مرفه می شود، یعنی همان اتفاقی که 26 سال قبل در آلمان شرقی اتفاق افتاد.

اگر چنین اتفاقی رخ دهد، نخبگان کنونی آینده ای نخواهند داشت و ممکن است متهم به نقض حقوق بشر شوند. با در اختیار داشتن انتخاب، آنها قطعاً زندگی کردن را حتی بدون تجملات ترجیح می دهند. اکثر این افراد بنجامین فرانکلین را نمی شناسند (حتی اگر تصویر وی بر روی 100 دلاری را دوست داشته باشند.) اما براساس سخن مشهور وی مبنی بر حلق آویز شدن همه با هم، سیاستشان را تعیین می کنند.

به این منظور باید فرض کنیم در حالی که ایالات متحده تحریم های شدید مالی را اعمال می کند، این کشور از دسترسی به بازارهای مالی بین المللی منع شود، چینی ها به طور خارق العاده ای با کاهش تجارت با کره شمالی موافقت کنند.

با این حال سوالی که وجود دارد این است که نتایج سیاسی در جهان خارج چگونه به دست می آید. در اکثر کشورها تحریم ها به طور غیرمستقیم کار می کنند. آنها موجب سخت تر شدن زندگی می شوند، در نتیجه مردم شروع به اعمال فشار به حکومتشان می کنند و خواستار تغییر در سیاست ها و بازگشت آن به نقطه اول خواهند شد. در دموکراسی، مردم به مخالفان رای می دهند و در رژیم های اقتدارگرا، آنها شروع به تظاهرات یا حتی شورش می کنند. هیچ کدام از این روش ها در کره شمالی ممکن نیست.

در کشوری منزوی و به شدت کنترل شده ای که فاقد جامعه مدنی است، فشار مورد نیاز برای شورش باید بسیار شدید باشد. در اواخر دهه 1990، قحطی گسترده در کره شمالی موجب مرگ نیم میلیون نفر شد، یعنی 2 درصد از جمعیت این کشور، ولی منجر به وقوع شورش یا نارضایتی نشد و مردم عادی کره شمالی بی سر و صدا مردند.

اوضاع هم اکنون تغییر بسیار کمی کرده است؛ به نظر می رسد مردم کمی کمتر از دولت می ترسند و آگاه تر و سازمان یافته تر شده اند. با این حال «آستانه شورش» هنوز هم بسیار بالا است: هیچ انقلابی در این کشور رخ نخواهد داد مگر این که چند صد هزار نفر بر اثر گرسنگی در کره شمالی بمیرند. این چشم اندازی است که حتی دیپلمات های بدبین را مجبور به تفکر بیشتر می کند.

با این حال نباید فراموش کرد که در صورت وقوع انقلاب این کشور اتمی دچار هرج و مرج می شود و این اولین مورد در تاریخ جهان خواهد بود. این امکان وجود دارد که کره شمالی اتمی که در حال فروپاشی است برای جهان خطرناک تر از کره شمالی باثبات باشد که به شدت در حال تلاش برای بهبود زرادخانه اتمی خود است. خوشبختانه، آخرین قسمت خبر خوبی که وجود دارد این است که چینی ها احتمالاً در روند هرگونه تحریم های جدید خرابکاری می کنند و اوضاع این گونه پیش نخواهد رفت.

* استاد تاریخ دانشگاه کومکین سئول

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند