به دلیل نیاز به تهران، مسکو جواب سردار جعفری را نداد

دیپلماسی ایرانی: اظهارات سردار محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره اهداف حضور نظامی روسیه در سوریه نشان از وجود اختلاف دیدگاه میان مسکو و تهران در قبال پرونده سوریه دارد، اما از آن جا که هیچ اظهار نظر یا واکنشی از سوی روسیه مشاهده نشده است، بنابر این می توان گفت که دولت روسیه تلاش می کند هیچ «بزرگ نمایی» در این زمینه نشود و به ویژه در این مرحله حساس از این مساله به سرعت عبور کند. چرا که در حال حاضر نیاز به هماهنگی گسترده با تهران در عملیات نظامی ای که در سوریه آغاز کرده است، دارد. نظامیان روسیه به صراحت می گویند که ثمربخش بودن حملات هوایی شان در صورتی که به روی زمین نیروهای وابسته به ایران کاری پیش نبرند، شبه محال است.

به گزارش روزنامه الحیات، چاپ لبنان، اما این بی توجهی به معنای این نیست که مسکو تمایلی به گشایش پرونده های اختلافی ندارد بلکه نخبگان سیاسی و تصمیم گیران اصلی روسیه که پرونده سوریه را اداره می کنند بر این باورند که می توانند بخش بزرگی از اختلافات خود با تهران را حل کنند و خیلی ساده از این مساله عبور کنند، و این نشان می دهد که عرصه مصالح مشترک در سوریه بسیار بیشتر از اختلافات میان دو طرف است.

ایلینا سوبونینا، مشاور مدیر مرکز مطالعات استراتژیک وابسته به کرملین در این باره می گوید: «هر دو طرف برای خود اولویت هایی در سوریه دارند، بارزترین آنها حفاظت از کشوری است که رو به فروپاشی است، تهران تصور می کند که حفظ راس نظام، یعنی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه می تواند کشور را حفظ کند برای همین با مسکو در این پرونده فراتر از نرمش تعامل می کند.»

سوبونینا که در زمان آغاز ورود مستقیم نظامی روسیه در سوریه در تهران بود، همچنین می گوید: «با ورود مستقیم نظامی روسیه به سوری ایرانی ها خیلی احساس آسودگی کردند. آنها مخفی نمی کنند که از مدت ها پیش از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری خواسته بودند که چنین تصمیمی اتخاذ کند. بحث بر سر این موضوع و چگونگی ورود نظامی روسیه از بهار گذشته آغاز شده بود.»

وی سپس ابراز عقیده می کند، البته به دلیل اختلافاتی که دو طرف در دیدگاه های خود نسبت به بحران های منطقه بعد از بحران سوریه دارند، بعدا تناقضاتی بروز خواهد کرد، برای این که تهران با این فکر روسیه که باید به دنبال دریچه مناسبی برای ورود به حل همه مشکلات منطقه بود، راحت نیست و با آن کنار نیامده است به ویژه که می شنود روسیه تلاش می کند خود را به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نزدیک کند و می خواهد نقش میانجی در نزدیکی مواضع ایران با این کشورها را بازی کند.

سوبونینا درباره اظهارات سردار جعفری نیز می گوید: «چنین اظهاراتی بازتاب روحیه نظامی گری او است که طبیعتا بر خلاف دیپلماسی ایران که به نظر می رسد مواضعی نزدیک تر به مسکو دارد و نرمش بیشتری در تعامل با پرونده های مورد اختلاف به خصوص سوریه از خود نشان می دهد، تندتر باشد.»

در مقابل رجب صافاروف، مدیر مرکز مطالعات ایران معاصر نظر دیگری دارد و در این باره می گوید: «اختلافات روسیه و ایران در جزئیات است نه در استراتژی.»

وی می افزاید: «مسکو چندان از دخالت نظامی در روسیه از سوی تمامی طرف ها از جمله ایران خشنود نیست اما به خوبی اهمیت هم پیمانی با ایرانی ها را درک می کند. وجود آنها در سوریه مانع از لغزیدن سوریه به سناریویی بدتر برای مسکو و تهران می شود.»

صافاروف همچنین می گوید: «روسیه به تحولات ریشه ای در نهادهای حاکمیتی سوریه و ابزارهای قانونی و عدم ارتباط این ابزارها با شخص اسد فکر می کند اما هم زمان دلیل مواضع ایرانی ها در دفاع از بقای اسد را نیز درک می کند. برای این که تهران منافع بزرگی در سوریه دارد. مسکو هم اعتراضی به حضور ثابت ایران در سوریه ندارد.»

وی همچنین ابراز عقیده می کند که اختلاف بر سر ابزارها تحرک دو طرف روسی و ایرانی را به چالش نمی کشد بلکه باعث تقویت پیمان میان آنها می شود و می تواند شراکت استراتژیکی میان آنها در تمامی ابعاد اقتصادی و سیاسی از جمله در تعامل با تمامی پرونده های منطقه ای به وجود آورد.

صافروف تاکید می کند، تهران شریک مناسبی برای روسیه در وضعیت انزوای بین المللی آن که ممکن است سال ها طول بکشد، محسوب می شود، برای همین باید منتظر تعمیق شراکت میان آنها بود. دلیل آن هم سفر قریب الوقوع پوتین به تهران ظرف دو هفته آینده و امضای سندهای مهم در طول آن سفر است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11