معضل ریاست جمهوری لبنان محور گفت‌وگوهای فابیوس در تهران

دیپلماسی ایرانی: تحولات سریعی که در 10 روز اخیر در لبنان رخ داده نشان از تحولات خارجی قریب الوقوع و تاثیر آن بر وضعیت جاری سیاسی در لبنان است. آن طور که منابع آگاه نزدیک به جریان های سیاسی لبنانی می گویند، امضای توافق هسته ای میان ایران با 1+5 تاثیرات ایجابی بر تحولات لبنان گذاشته است. در این میان اعلام سفر لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه به ایران که نخستین سفر یک مقام عالی رتبه فرانسوی در این سطح بعد از تقریبا یک دهه تیرگی روابط میان دو کشور است، نشان از گام های رو به جلو برای حل بسیاری از بحران های منطقه است.

در همین رابطه منابع آگاه می گویند که پرونده انتخاب رئیس جمهوری لبنان از جمله مسائل مطرح در دستورالعمل سفر وزیر امور خارجه فرانسه به ایران است. این منابع همچنین می گویند که تحرکات داخلی جریان 8 مارس در روزهای اخیر تشدید شده و احتمال استعفای تمام سلام از سمت نخست وزیری با این هدف که راه برای پیشبرد روند سیاسی در لبنان هموار شود، هم زمان با سفر وزیر امور خارجه فرانسه به ایران وجود دارد.

اوضاع سیاسی در لبنان در معرض فروپاشی است و این مساله زنگ هشدار را برای همه طرف های درگیر در امور داخلی لبنان به صدا در آورده است. نه ایران و نه کشورهای عربی دیگر حاضر نیستند که اوضاع لبنان از هم فرو بپاشد و این کشور وارد جنگ داخلی جدیدی شود. حزب الله درگیر جنگ در سوریه است و ایران به هیچ وجه تمایل ندارد این حزب در این وضعیت درگیر کش مکش های سیاسی داخلی لبنان نیز بشود.

فروپاشی نهاد قانونی در لبنان می تواند عاملی موثر برای فشارهای کشورهای غربی برای حل بحران لبنان باشد. قبل از همه برای فرانسه که خود را نماینده کشورهای منطقه ای و غربی در پرونده لبنان می داند و تلاش دارد پیشقراول حل بحران های لبنان باشد. در مقابل ایران است که متحدان لبنانی آن نقشی به سزا در وضعیت جاری در لبنان دارند. برای همین انتظار می رود در سفر فابیوس به ایران که در 29 ماه جاری میلادی انجام می شود، بحث حل پرونده سیاسی لبنان قطعا در دستورالعمل او باشد.

از سوی دیگر برخی تحلیلگران و ناظران بر این اعتقادند که استعفای دولت تمام سلام می تواند تاثیرات خطرناکی بر اوضاع سیاسی لبنان و همچنین بر مذاکرات فابیوس در تهران بگذارد. به ویژه که بسیاری بر این اعتقادند نزدیکی روابط تمام سلام به ایران به مثابه برگه قدرتمندی در دست ایران در مذاکره با طرف های رقیب در لبنان است. اگر چنین اتفاقی بیفتد احتمال این که ایران بخواهد میز بازی را به هم بریزد و معادله جدیدی را برای لبنان تعریف کند وجود دارد و آن گاه کار انتخاب رئیس جمهور بیش از پیش سخت خواهد شد.  

این در حالی است که تکرار دوباره این اظهار نظر از سوی سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان مبنی بر این که باید جریان المستقبل باب گفت وگو را با ژنرال میشل عون برای یافتن چارچوب کاری دولت و تعیین راهکارهای امنیتی بگشاید، نشان می دهد که موضوع ریاست جمهوری لبنان همچنان در زمره مسائل مورد توجه ایران حداقل در مرحله فعلی نیست.

منطق به ما می گوید که باید گفت وگوها برای حل مشکلات جاری در لبنان از جمله انتخابات ریاست جمهوری هر چه سریع تر آغاز شوند تا به این ترتیب دستورالعملی هم برای شورای وزیران تعیین شود و هم خلاء ریاست جمهوری پر شود.

دبیرکل حزب الله لبنان با زدن این اظهارات به روشنی توپ را در زمین جریان المستقبل انداخت. او یک بار در 10 ژوئیه یعنی قبل از امضای توافق هسته ای میان ایران با کشورهای غربی بر لزوم گشوده شدن باب مذاکره میان جریان المستقبل با ژنرال میشل عون تاکید کرده بود و اکنون در 25 ژوئیه یعنی بعد از امضای توافق نهایی و در واکنش به تهدید استعفای تمام سلام از سمت نخست وزیری این اظهار نظر را تکرار کرده است. این به روشنی نشان می دهد که ایران آمادگی ندارد یا تمایل ندارد که بحران سیاسی جاری در لبنان به فراتر از دایره فعلی کشیده شود، آن هم در زمانی که همه اصرار دارند بگویند وضعیت جاری بیش از همه اختلافات سیاسی داخلی است تا خارجی. دقیقا بر خلاف آن چه بسیاری اصرار دارند بگویند و آن را ماحصل اختلاف طرف های خارجی درگیر در بحران انتخابات ریاست جمهوری لبنان می دانند.

از سوی دیگر برخی منابع آگاه می گویند بطریک مارونی مار بشاره بطرس، رهبر مسیحیان لبنان فشارهای بسیاری را به طرف های خارجی به خصوص فرانسوی ها برای حل بحران سیاسی لبنان و انتخاب هر چه سریع تر رئیس جمهور وارد کرده است. وی چند روز پیش در کنفرانسی درباره مسیحیان در شرق گفت: «همه جریان های سیاسی و فراکسیون های پارلمانی باید نامزد نهایی خود را برای ریاست جمهوری معرفی کنند تا از میان آنها نامزد نهایی این سمت انتخاب شود.» بسیاری از ناظران این اظهار نظر را اقدامی تازه از سوی کلیسای مسیحی لبنان می دانند که می تواند تحول رو به جلویی در فرایند انتخاب رئیس جمهوری آینده لبنان ایجاد کند.

اکنون نزدیک به یک سال و سه ماه از پایان دوران ریاست جمهوری میشل سلیمان می گذرد و این پست همچنان خالی باقی مانده است.

گفته می شود کلیسای مارونی لبنان فشارهای بسیاری را به طرف فرانسوی وارد کرده تا در جریان سفر وزیر امور خارجه فرانسه به ایران موضوع حل مساله ریاست جمهوری لبنان را مطرح کند. اگر چه گفته می شود اسامی ای که تا کنون برای سمت ریاست جمهوری لبنان مطرح شده هنوز مورد قبول همه جریان های سیاسی واقع نشده است و همه همچنان منتظر نامزد نهایی این سمت هستند.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11