شرکا و رقبای ایران در پساتحریم
در حالی که کشورهای فرانسه و آلمان به دنبال بازگرداندن روابط تجاری به دوران پیش از تحریم ها هستند، روسیه نیز نمی خواهد سهم خود از بازار جهانی نفت و تجارت با ایران را از دست بدهد.
خبرگزاری های رویترز، بلومبرگ و خبرگزاری فرانسه در گزارش های جداگانه ای ضمن اشاره به پیشینه روابط تجاری آلمان و فرانسه با ایران تحلیل خود از دوران پساتحریم را ارائه کرده اند. در این گزارش ها به نگرانی روس ها از کاهش سهم در بازار نفت جهانی و همچنین کاهش سهم در تجارت با ایران اشاره شده است.
آلمان منتظر سوت آغاز
به گزارش خبر گزاری رویترز، مارتین هرنکنت، موسس یک شرکت آلمانی که در زمینه تولید تجهیزات حفر کانال فعالیت می کند، در حال آماده شدن برای روزی است که ایران دوباره برای تجارت و کسب وکار آزاد باشد. این خبر گزاری ضمن اشاره به این موضوع که وی اخیرا به تهران سفر کرده و با مسوولان وزارت نیرو و اداره آب و فاضلاب دیدار کرده است، افزود که قبل از تحریم ها، این شرکت، 10 تا 15 میلیون یورو (11 تا 17 میلیون دلار) مبادله تجاری با ایران داشت. این شرکت دفتر خود در تهران را باز نگه داشته و به امید روزی است که با انعقاد توافق جامع هسته ای، بتواند پروژه های پرسودی نظیر توسعه متروی تهران را به دست بیاورد. هرنکنت در ادامه به رویترز گفت: «من از پروژه هایی که در ایران در حال انجام است اطلاع دارم و آماده امضای آنها پس از لغو تحریم ها هستم.» این شرکت مانند دیگر شرکت های آلمانی خود را برای بازگشت به بازار ایران آماده می کند. در حالی که فرصت نهایی دور جدید مذاکرات هسته ای روز سه شنبه پایان می یابد، یک مقام ارشد آلمانی گفت: «رقابتی که بین شرکت ها برقرار است درست مانند مسابقه قایقرانی می ماند. همه تلاش دارند در بهترین جایگاه قرار بگیرند و زمانی که سوت شروع مسابقه زده می شود، اولین نفری باشند که به سوی بازار ایران سرازیر شوند.» وی افزود: «این شرکت ها تلاش دارند ارزیابی کنند که آیا روابط قدیمی خود با ایران همچنان معتبر است یا خیر. آیا آنها می توانند به افرادی که می شناسند اتکا کنند یا باید روابط جدیدی را ایجاد کنند.»
در ادامه این گزارش به این موضوع اشاره می کند که پیشینه روابط تجاری و فرهنگی آلمان با ایران به قرن نوزدهم میلادی برمی گردد و می افزاید: آلمان بر خلاف روسیه و انگلیس، هیچ تاریخچه امپریالیستی ای در منطقه ندارد و این موضوع آلمانی ها را به شرکایی جذاب تبدیل کرده است. شرکت های آلمانی از اواخر دهه 1930 میلادی تقریبا در همه پروژه های مهم صنعتی ایران از جمله خط آهن عبوری از ایران نقش داشته اند. اما طی سال های تحریم، کشورهایی همچون چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و هند جای آلمان را در ایران گرفته اند. این گزارش به حجم مبادلات تجاری بین ایران و آلمان اشاره کرده و بیان می کند که صادرات کالاهای آلمانی به ایران از 4/ 4 میلیارد دلار در سال 2005 به 8/ 1 میلیارد دلار در سال 2013 رسیده است.
این مقام آلمانی به شرکت هایی نظیر فولکس واگن و دایملر به عنوان شرکت هایی که مترصد بازگشت به بازار ایران هستند اشاره می کند. به علاوه فولکس واگن اعلام کرده که هیچ گونه فعالیت تجاری با ایران را از سر نگرفته است. دایملر نیز در این خصوص گفته که به دقت در حال رصد کردن وضعیت ایران است، اما هرگونه معامله یا ورود مجدد به بازار ایران را موکول به نتیجه مذاکرات هسته ای کرده است.
اما یک کارشناس آگاه در فولکس واگن گفت که البته گفت وگو هایی در جریان است. وی اشاره کرد که شرکت های دیگر نیز چنین گفت وگو هایی را با ایران انجام داده اند. وی افزود: «اقداماتی نیز در پشت صحنه انجام شده تا ببینیم چه ابزارهایی برای از سرگیری همکاری ها با ایران مورد نیاز خواهد بود.»
این خبرگزاری درخصوص بخش خصوصی ایران به این نکته اشاره می کند که در طول این سال ها بخش خصوصی به دلیل تحریم ها از منابع خارجی محروم بوده و در جست وجوی سرمایه گذاری و تخصص خارجی است. در حال حاضر اقتصاد ایران عمدتا متکی به صادرات نفت و گاز است. سخنگوی شرکت زیمنس این هفته گفت: «این شرکت قبل از اتخاذ هر تصمیمی درخصوص ایران، مترصد نتایج مذاکرات هسته ای بوده است و در صورت هر گونه تغییری در ایران ما آماده از سرگیری روابط خود با ایران هستیم.» گابریل سیگمار، وزیر اقتصاد و انرژی آلمان در جلسه ای در برلین گفت که در حال تدارک سفری به تهران در یک ماه آینده است. هرچند این سفر هنوز قطعی نشده است. یک منبع نزدیک به دولت آلمان می گوید: «صنایع آلمانی واقعا می خواهند به بازار ایران وارد شوند. آنها نگران هستند که اگر تعلل کنند، شرکت های فرانسوی یا حتی آمریکایی قبل از آنها وارد عمل شوند.» وی افزود: «اما اگر آنها اکنون وارد شوند، ایرانی ها ممکن است به این نتیجه برسند که دیگر نیازی به توافق هسته ای نیست، زیرا تحریم ها عملا بدون توافق هم از هم فروپاشیده است. ما از هر موقعیتی استفاده می کنیم تا به صنایع آلمانی بگوییم خونسردی خود را حفظ کنند.»
رقابت شانه به شانه شرکت های فرانسوی
به گزارش فرانس پرس، اگرچه از آغاز مذاکرات هسته ای با ایران، فرانسه سختگیرانه ترین مواضع را داشته است، اما اکنون با نزدیک شدن به زمان توافق، پاریس باید خود را برای ورود به تجارت با ایران و بهره بردن از بازار دست نخورده این کشور آماده کند. یک دیپلمات ارشد غربی گفت: «نخستین نتیجه توافق باز شدن درهای ایران خواهد بود. این همان چیزی است که کشورهای غربی منتظرش هستند. آنها طوری به یکدیگر تنه می زنند که انگار در نقطه شروع یک مسابقه ماراتن قرار دارند و به دقت همدیگر را زیر نظر دارند.»
ظرفیت های بازار ایران
به گفته یک اقتصاددان فرانسوی، پس از سال ها تحریم سخت، کشورهای مختلف اکنون آماده از سرگیری تجارت با ایران هستند. ایران با جمعیتی 77 میلیون نفری، چهارمین ذخایر بزرگ نفت و دومین ذخایر بزرگ گاز جهان را در اختیار دارد.
هرگونه توافقی بین ایران و قدرت های جهانی موجب لغو تدریجی تحریم ها علیه ایران خواهد شد. در ادامه این گزارش به نقل از علی آهنی سفیر ایران در فرانسه در سال 2013 آمده است: «مراقب باشید دیر نکنید. باید خودتان را آماده کنید. بازار منتظر شما نخواهد ماند و رقبای شما قبلا آنجا هستند.» این وضعیت تنها در مورد فرانسه صادق نیست. روسیه و چین تلاش دارند تا سهم خود را از اقتصاد ایران حفظ کنند و آن را افزایش بدهند. شرکت های آمریکایی نیز که مدت ها از بازار ایران محروم بوده اند تمایل به بازگشت دارند.
بازیابی اعتماد گذشته
فرانسه قبل از تحریم ها حضوری قدرتمند در بازار ایران داشت و دو شرکت خودروسازی این کشور (رنو و پژو) بازیگران اصلی در بازار خودرو این کشور بودند. شرکت توتال فرانسه نیز در بخش نفت ایران فعال بود. اما براساس آمارهای دولت فرانسه، حجم مبادلات تجاری دو طرف از 4 میلیارد یورو در سال 2004 میلادی، به تنها 500 میلیون یورو در سال 2013 میلادی افت کرد. کارلوس تاوارس، رئیس شرکت خودروسازی پژو سیتروئن فرانسه گفت: «متاسفانه ما به شدت هدف انتقادات جامعه ایرانی قرار داریم. آنها معتقدند ما در دوران سختی تنهایشان گذاشته ایم.» وی افزود: «شرکت های چینی از قبل در بازار ایران هستند و بازسازی اعتماد (ایرانی ها) کار دشواری است.» اعضای فدراسیون کارکنان فرانسوی (ام ای دی ای اف) قرار است در ماه سپتامبر برای از سرگیری روابط اقتصادی به تهران سفر کنند.
روسیه بزرگ ترین بازنده بازگشت نفت ایران
خبرگزاری بلومبرگ نیز به تلاش هایی که ایران برای دستیابی به توافق هسته ای انجام داده است، اشاره می کند و می نویسد: در صورت توافق هسته ای، حکومت ولادیمیر پوتین، حداقل یک دلیل خواهد داشت تا حمایت خود از ایران را متوقف کند. به گفته تحلیلگران و مدیران شرکت های نفتی، روسیه که برای به دست آوردن عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان با عربستان و آمریکا رقابت می کند، بزرگترین بازنده بازگشت نفت ایران به بازار خواهد بود.
اد مورس، مسوول بخش تحقیقات کالایی سیتی گروپ در این خصوص می گوید: «ایران برای به دست آوردن بازار اروپا با روسیه رقابت خواهد کرد.» در ادامه این گزارش به تحریم های نفتی ایران اشاره می کند و می افزاید که ایران از سال 2012 میلادی و از زمان اعمال تحریم های اتحادیه اروپا بر واردات نفت این کشور، از فروش نفت خود به اروپا باز ماند. تحریم های آمریکا هم پرداخت پول نفت ایران به دلار را دشوار کرده و هم باعث شد که تولید این کشور از 6/ 3 میلیون بشکه در روز در سال 2011 میلادی به 6/ 2 میلیون بشکه در روز در سال گذشته برسد.
این خبرگزاری ضمن اشاره به این موضوع که نفت صادراتی روسیه شباهت زیادی به نفت ایران دارد، منتفع اصلی کاهش صادرات نفت ایران را روسیه می داند و به این نکته اشاره می کند که براساس آمارهای جمع آوری شده توسط پایگاه اطلاعاتی تریدمپ، صادرات روسیه به بازارهای اصلی نفت ایران در آسیا و اروپا بیش از دو برابر افزایش یافته و در فاصله سال های 2011 تا 2014، 420 هزار بشکه در روز رشد داشته است.
در ادامه این گزارش درخصوص روابط سیاسی ایران و روسیه می نویسد که هرچند ایران و روسیه در بازار انرژی جهانی با هم رقیب اند، اما آنها از نظر سیاسی متحدانی نزدیک به شمار می روند. روسیه به ایران تسلیحات و دانش ساخت تاسیسات هسته ای ارائه کرده و دیگر قدرت های جهانی را به سمت توافق با این کشور سوق داده است. دیوید فیف، مسوول بخش تحقیقات بازار در موسسه گانور در ژنو گفت: «احتمالا این نفت اورالز (نفت اصلی روسیه) خواهد بود که تا حد مشخصی با نفت ایران در بازار اروپا رقابت خواهد کرد.» وی افزود: «نفت خام کرکوک عراق نیز که از نظر کیفیت شبیه نفت اورالز و نفت خام ایران است نیز ممکن است در بازار اروپا با رقابت بیشتری مواجه شود.» مازاد نفتی که از ایران صادر می شود رقیبی برای نفت کشورهای غرب آفریقا نیز هست، در شرایطی که این کشورها تحت فشار تولید نفت شیل آمریکا قرار دارند.
خبرگزاری های رویترز، بلومبرگ و خبرگزاری فرانسه در گزارش های جداگانه ای ضمن اشاره به پیشینه روابط تجاری آلمان و فرانسه با ایران تحلیل خود از دوران پساتحریم را ارائه کرده اند. در این گزارش ها به نگرانی روس ها از کاهش سهم در بازار نفت جهانی و همچنین کاهش سهم در تجارت با ایران اشاره شده است.
آلمان منتظر سوت آغاز
به گزارش خبر گزاری رویترز، مارتین هرنکنت، موسس یک شرکت آلمانی که در زمینه تولید تجهیزات حفر کانال فعالیت می کند، در حال آماده شدن برای روزی است که ایران دوباره برای تجارت و کسب وکار آزاد باشد. این خبر گزاری ضمن اشاره به این موضوع که وی اخیرا به تهران سفر کرده و با مسوولان وزارت نیرو و اداره آب و فاضلاب دیدار کرده است، افزود که قبل از تحریم ها، این شرکت، 10 تا 15 میلیون یورو (11 تا 17 میلیون دلار) مبادله تجاری با ایران داشت. این شرکت دفتر خود در تهران را باز نگه داشته و به امید روزی است که با انعقاد توافق جامع هسته ای، بتواند پروژه های پرسودی نظیر توسعه متروی تهران را به دست بیاورد. هرنکنت در ادامه به رویترز گفت: «من از پروژه هایی که در ایران در حال انجام است اطلاع دارم و آماده امضای آنها پس از لغو تحریم ها هستم.» این شرکت مانند دیگر شرکت های آلمانی خود را برای بازگشت به بازار ایران آماده می کند. در حالی که فرصت نهایی دور جدید مذاکرات هسته ای روز سه شنبه پایان می یابد، یک مقام ارشد آلمانی گفت: «رقابتی که بین شرکت ها برقرار است درست مانند مسابقه قایقرانی می ماند. همه تلاش دارند در بهترین جایگاه قرار بگیرند و زمانی که سوت شروع مسابقه زده می شود، اولین نفری باشند که به سوی بازار ایران سرازیر شوند.» وی افزود: «این شرکت ها تلاش دارند ارزیابی کنند که آیا روابط قدیمی خود با ایران همچنان معتبر است یا خیر. آیا آنها می توانند به افرادی که می شناسند اتکا کنند یا باید روابط جدیدی را ایجاد کنند.»
در ادامه این گزارش به این موضوع اشاره می کند که پیشینه روابط تجاری و فرهنگی آلمان با ایران به قرن نوزدهم میلادی برمی گردد و می افزاید: آلمان بر خلاف روسیه و انگلیس، هیچ تاریخچه امپریالیستی ای در منطقه ندارد و این موضوع آلمانی ها را به شرکایی جذاب تبدیل کرده است. شرکت های آلمانی از اواخر دهه 1930 میلادی تقریبا در همه پروژه های مهم صنعتی ایران از جمله خط آهن عبوری از ایران نقش داشته اند. اما طی سال های تحریم، کشورهایی همچون چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و هند جای آلمان را در ایران گرفته اند. این گزارش به حجم مبادلات تجاری بین ایران و آلمان اشاره کرده و بیان می کند که صادرات کالاهای آلمانی به ایران از 4/ 4 میلیارد دلار در سال 2005 به 8/ 1 میلیارد دلار در سال 2013 رسیده است.
این مقام آلمانی به شرکت هایی نظیر فولکس واگن و دایملر به عنوان شرکت هایی که مترصد بازگشت به بازار ایران هستند اشاره می کند. به علاوه فولکس واگن اعلام کرده که هیچ گونه فعالیت تجاری با ایران را از سر نگرفته است. دایملر نیز در این خصوص گفته که به دقت در حال رصد کردن وضعیت ایران است، اما هرگونه معامله یا ورود مجدد به بازار ایران را موکول به نتیجه مذاکرات هسته ای کرده است.
اما یک کارشناس آگاه در فولکس واگن گفت که البته گفت وگو هایی در جریان است. وی اشاره کرد که شرکت های دیگر نیز چنین گفت وگو هایی را با ایران انجام داده اند. وی افزود: «اقداماتی نیز در پشت صحنه انجام شده تا ببینیم چه ابزارهایی برای از سرگیری همکاری ها با ایران مورد نیاز خواهد بود.»
این خبرگزاری درخصوص بخش خصوصی ایران به این نکته اشاره می کند که در طول این سال ها بخش خصوصی به دلیل تحریم ها از منابع خارجی محروم بوده و در جست وجوی سرمایه گذاری و تخصص خارجی است. در حال حاضر اقتصاد ایران عمدتا متکی به صادرات نفت و گاز است. سخنگوی شرکت زیمنس این هفته گفت: «این شرکت قبل از اتخاذ هر تصمیمی درخصوص ایران، مترصد نتایج مذاکرات هسته ای بوده است و در صورت هر گونه تغییری در ایران ما آماده از سرگیری روابط خود با ایران هستیم.» گابریل سیگمار، وزیر اقتصاد و انرژی آلمان در جلسه ای در برلین گفت که در حال تدارک سفری به تهران در یک ماه آینده است. هرچند این سفر هنوز قطعی نشده است. یک منبع نزدیک به دولت آلمان می گوید: «صنایع آلمانی واقعا می خواهند به بازار ایران وارد شوند. آنها نگران هستند که اگر تعلل کنند، شرکت های فرانسوی یا حتی آمریکایی قبل از آنها وارد عمل شوند.» وی افزود: «اما اگر آنها اکنون وارد شوند، ایرانی ها ممکن است به این نتیجه برسند که دیگر نیازی به توافق هسته ای نیست، زیرا تحریم ها عملا بدون توافق هم از هم فروپاشیده است. ما از هر موقعیتی استفاده می کنیم تا به صنایع آلمانی بگوییم خونسردی خود را حفظ کنند.»
رقابت شانه به شانه شرکت های فرانسوی
به گزارش فرانس پرس، اگرچه از آغاز مذاکرات هسته ای با ایران، فرانسه سختگیرانه ترین مواضع را داشته است، اما اکنون با نزدیک شدن به زمان توافق، پاریس باید خود را برای ورود به تجارت با ایران و بهره بردن از بازار دست نخورده این کشور آماده کند. یک دیپلمات ارشد غربی گفت: «نخستین نتیجه توافق باز شدن درهای ایران خواهد بود. این همان چیزی است که کشورهای غربی منتظرش هستند. آنها طوری به یکدیگر تنه می زنند که انگار در نقطه شروع یک مسابقه ماراتن قرار دارند و به دقت همدیگر را زیر نظر دارند.»
ظرفیت های بازار ایران
به گفته یک اقتصاددان فرانسوی، پس از سال ها تحریم سخت، کشورهای مختلف اکنون آماده از سرگیری تجارت با ایران هستند. ایران با جمعیتی 77 میلیون نفری، چهارمین ذخایر بزرگ نفت و دومین ذخایر بزرگ گاز جهان را در اختیار دارد.
هرگونه توافقی بین ایران و قدرت های جهانی موجب لغو تدریجی تحریم ها علیه ایران خواهد شد. در ادامه این گزارش به نقل از علی آهنی سفیر ایران در فرانسه در سال 2013 آمده است: «مراقب باشید دیر نکنید. باید خودتان را آماده کنید. بازار منتظر شما نخواهد ماند و رقبای شما قبلا آنجا هستند.» این وضعیت تنها در مورد فرانسه صادق نیست. روسیه و چین تلاش دارند تا سهم خود را از اقتصاد ایران حفظ کنند و آن را افزایش بدهند. شرکت های آمریکایی نیز که مدت ها از بازار ایران محروم بوده اند تمایل به بازگشت دارند.
بازیابی اعتماد گذشته
فرانسه قبل از تحریم ها حضوری قدرتمند در بازار ایران داشت و دو شرکت خودروسازی این کشور (رنو و پژو) بازیگران اصلی در بازار خودرو این کشور بودند. شرکت توتال فرانسه نیز در بخش نفت ایران فعال بود. اما براساس آمارهای دولت فرانسه، حجم مبادلات تجاری دو طرف از 4 میلیارد یورو در سال 2004 میلادی، به تنها 500 میلیون یورو در سال 2013 میلادی افت کرد. کارلوس تاوارس، رئیس شرکت خودروسازی پژو سیتروئن فرانسه گفت: «متاسفانه ما به شدت هدف انتقادات جامعه ایرانی قرار داریم. آنها معتقدند ما در دوران سختی تنهایشان گذاشته ایم.» وی افزود: «شرکت های چینی از قبل در بازار ایران هستند و بازسازی اعتماد (ایرانی ها) کار دشواری است.» اعضای فدراسیون کارکنان فرانسوی (ام ای دی ای اف) قرار است در ماه سپتامبر برای از سرگیری روابط اقتصادی به تهران سفر کنند.
روسیه بزرگ ترین بازنده بازگشت نفت ایران
خبرگزاری بلومبرگ نیز به تلاش هایی که ایران برای دستیابی به توافق هسته ای انجام داده است، اشاره می کند و می نویسد: در صورت توافق هسته ای، حکومت ولادیمیر پوتین، حداقل یک دلیل خواهد داشت تا حمایت خود از ایران را متوقف کند. به گفته تحلیلگران و مدیران شرکت های نفتی، روسیه که برای به دست آوردن عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان با عربستان و آمریکا رقابت می کند، بزرگترین بازنده بازگشت نفت ایران به بازار خواهد بود.
اد مورس، مسوول بخش تحقیقات کالایی سیتی گروپ در این خصوص می گوید: «ایران برای به دست آوردن بازار اروپا با روسیه رقابت خواهد کرد.» در ادامه این گزارش به تحریم های نفتی ایران اشاره می کند و می افزاید که ایران از سال 2012 میلادی و از زمان اعمال تحریم های اتحادیه اروپا بر واردات نفت این کشور، از فروش نفت خود به اروپا باز ماند. تحریم های آمریکا هم پرداخت پول نفت ایران به دلار را دشوار کرده و هم باعث شد که تولید این کشور از 6/ 3 میلیون بشکه در روز در سال 2011 میلادی به 6/ 2 میلیون بشکه در روز در سال گذشته برسد.
این خبرگزاری ضمن اشاره به این موضوع که نفت صادراتی روسیه شباهت زیادی به نفت ایران دارد، منتفع اصلی کاهش صادرات نفت ایران را روسیه می داند و به این نکته اشاره می کند که براساس آمارهای جمع آوری شده توسط پایگاه اطلاعاتی تریدمپ، صادرات روسیه به بازارهای اصلی نفت ایران در آسیا و اروپا بیش از دو برابر افزایش یافته و در فاصله سال های 2011 تا 2014، 420 هزار بشکه در روز رشد داشته است.
در ادامه این گزارش درخصوص روابط سیاسی ایران و روسیه می نویسد که هرچند ایران و روسیه در بازار انرژی جهانی با هم رقیب اند، اما آنها از نظر سیاسی متحدانی نزدیک به شمار می روند. روسیه به ایران تسلیحات و دانش ساخت تاسیسات هسته ای ارائه کرده و دیگر قدرت های جهانی را به سمت توافق با این کشور سوق داده است. دیوید فیف، مسوول بخش تحقیقات بازار در موسسه گانور در ژنو گفت: «احتمالا این نفت اورالز (نفت اصلی روسیه) خواهد بود که تا حد مشخصی با نفت ایران در بازار اروپا رقابت خواهد کرد.» وی افزود: «نفت خام کرکوک عراق نیز که از نظر کیفیت شبیه نفت اورالز و نفت خام ایران است نیز ممکن است در بازار اروپا با رقابت بیشتری مواجه شود.» مازاد نفتی که از ایران صادر می شود رقیبی برای نفت کشورهای غرب آفریقا نیز هست، در شرایطی که این کشورها تحت فشار تولید نفت شیل آمریکا قرار دارند.
منبع: دنیای اقتصاد
نظر شما :