توافق نهایی به حساب متحدان امریکا نیست

دیپلماسی ایرانی: برای پنجمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت های را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شوند که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در ادامه بخش چهاردهم این یادداشت ها می آید:

در دیدارم با یکی از مسئولان عالی رتبه سابق و مهم که مدت ها در مورد مسائل عربی و جهان اسلام کار می کرد و همچنان در این زمینه بسیار فعال است و دائما با منطقه و واشنگتن در رفت و آمد است درباره تاثیرات داخلی عربستان و محیط پیرامون آن بر سوریه و اردن پرسیدم، جواب داد: «آن چه در عربستان می گذرد، به خصوص درگیری نظامی هوایی فعلی بر فراز یمن تاثیر چندانی بر اردن ندارد. روبط پادشاهی ملک عبدالله دوم با خانواده پادشاهی عربستان خوب است، هیچ وقت این روابط استثنائی یا شخصی نبوده است. اما اردن در وضعیت متزلزلی به سر می برد. این درست است که پادشاه مورد تایید بسیار مردم قرار دارد و از لحاظ روانی نیز بعد از آن که داعش خلبان اردنی، الکساسبه را کشت با آن همراه شد، اما این وضعیت موقت است. شاید پادشاه فکر کند که این وضعیت دائمی است اما این طور نیست. اسلام گرایان در اردن هستند. کشاندن اوضاع سوریه به اردن هم ممکن است. در اردن مشکل پناهندگان سوری وجود دارد. اگر چه به نظر می رسد وضعیت این مساله در ماه های اخیر بهبود یافته است.»

گفتم: «درباره موضوع ایران و اسرائیل و ایران و عربستان از عمان کمک خواستید. عمان هم خیلی حکیمانه و مدبرانه و عاقلانه برخورد کرد. این طور نیست؟»

گفت: «قطعا، عمان ثابت کرد که بسیار حکیم و مدبر و عاقل، همان طور که تو گفتی است، من یکی از افراد مشارکت کننده در دیدارهای میانجی گرانه میان ایران و امریکا بودم. اما سلطان قابوس واقعا مریض است، شاید این بیماری بر کارهایش تاثیر بگذارد.»

نظر دادم: «آیا وضعیت جسمانی اش فکرش را هم مختل کرده است؟ اگر جوابت منفی است چرا پس همه کارها و مذاکرات و میانجی گری ها بر عهده یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه اش افتاده است. عمان چند دهه پیش موفق شد بر انقلابی که می رفت علیه آن قیام کند چیره شود و کشور باثباتی را به وجود آورد. برای همین شما باید از آن مراقبت کنید. یک ضرب المثل عربی است که می گوید: میانجی دو سوم کشتار را می خورد.»

گفت: «قصه یمن یک مشکل حقیقی است. رئیس جمهوری اسبق مصر، عبدالناصر با ارتش نظامی اش وارد این کشور شد اما قبایل یمنی که مورد حمایت عربستان بودند او را شکست دادند. در سال 2009 حوثی ها وقتی که عربستان به حمایت از متحد وقتش، علی عبدالله صالح برخواست وارد خاک عربستان شدند اما عربستان به وسایل گوناگون آنها را از خاک خود بیرون کرد. برای همین هیچ ارتش نظامی نمی تواند وارد یمن شود حالا چه از جانب ایران باشد چه از جانب عربستان. آن چه امروز در آن جا شاهدیم می تواند خیلی زود به یک جنگ داخلی تبدیل شود. اما بعید است یمن تجزیه شود. باید گروه های درگیر در یمن با یکدیگر به گفت وگو بنشینند.»

سپس از من پرسید: «آینده مسیحیان در منطقه چه خواهد شد؟»

جواب دادم: «می ترسم که آینده ای نداشته باشند. اما در لبنان وضعیت فرق می کند در این جا مسیحی ها مثل سنی ها و شیعیان شرکای حکومت هستند، تقسیم بندی های مذهبی این فرصت را برای آنها به وجود آورده که بتوانند موازنه ای برقرار کنند و حامی آن موازنه باشند. چنین نقشی در لبنان به آنها این فرصت را می دهد که بتوانند آینده خود را بشناسند و برای آن برنامه ریزی کنند.»

نظر داد: «یکی از مشکلات لبنان این است که رهبر مسیحی ندارد، برای همین همه چیز جریانی و شخصی و مصلحتی است. اگر رهبران مسیحی قدرتمند داشت راه حلی که می گویی خیلی راحت قابل تطبیق بود. یک اسقف مارونی در لبنان هست اما دقیقا چه می کند؟ به عنوان اسقف آدم مهمی است اما از لحاظ سیاسی مثل یک سیاستمدار عادی برخورد می کند.»

پرسیدم: «چه بر سر متحدان امریکا در منطقه خواهد آمد. آیا به منافع آنها توجه می کنید؟»

جواب داد: «باید به منافع آنها توجه کرد و باید به ایران هم فهماند که توافق و همکاری بعد از آن به حساب متحدان ما در منطقه نخواهد بود. قطعا هدف امریکا ضربه به حکومت ایران نیست. اما هم زمان به دنبال این است که به ایران اجازه ندهد به متحدانش در منطقه ضربه بزند. اخیرا امریکا به مصر سلاح داد. شاید آن چه سیسی در مصر اجرا کرد کودتا بود اما به هر حال نزد مردمش محبوب است برای همین باید به او کمک کرد نه این که به فکر مجازات او افتاد. وضعیت خاصی در منطقه است که باید به آن توجه کرد.»

ادامه دارد...

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11