آمریکایی‌ها به سفارت خود در تهران برنمی‌گردند

نویسنده: جاناتان استیل

دیپلماسی ایرانی: مجموعه ای که دیپلمات های آمریکایی به مدت 444 روز پس از انقلاب اسلامی ایران در آن گروگان گرفته شدند، اکنون به موزه تبدیل شده است. آیا ممکن است در پی توافق هسته ای آمریکایی ها بار دیگر به تهران باز گردند؟

محمدرضا شوقی راهنمایی گشت که بازدیدکنندگان سفارت پیشین آمریکا در مرکز شهر تهران را راهنمایی می کند، گفت: «آمریکایی ها به این ساختمان باز نخواهند گشت. این ساختمان نماد جور و ستم آنهاست.» وی با توجه به چشم انداز از سرگیری روابط با آمریکا در نتیجه توافق هسته ای میان ایران و 1+5 افزود: «من نگران از دست دادن کار خود نیستم.»

احتمالا حق با شوقی است؛ آمریکایی ها ساختمان دو طبقه آجری را که زمانی دیپلمات های این کشور 444 روز در آن زندانی بودند، بار دیگر اشغال نخواهند کرد. اگرچه این ساختمان در مجموعه ای بزرگ واقع است که زمانی محل سکونت سفیر نیز در آن قرار داشته، اما این مجموعه فاقد تسهیلات امنیتی بیشتر سفارت های دائمی آمریکاست. سفارت های آمریکا بیشتر سایت هایی دورافتاده هستند که بررسی محیطی در آنها ساده است. خیابانی در مرکز شهر تهران که تظاهرکنندگان به سادگی می توانند در مقابل آن تجمع کنند، دیگر محلی مناسب برای سفارت محسوب نمی شود.

ساختمان از مدت ها پیش تحت کنترل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده و به نمایشگاهی علیه امپریالیسم آمریکا تبدیل شده است. دیوار بیرونی آن در خیابان طالقانی با شعارهای انقلابی پوشیده و طرحی از مجسمه آزادی با صورت یک اسکلت کشیده شده است.

به گفته شوقی، بیشترین اشخاصی که برای گشت در مجموعه هزینه می کنند خارجی ها هستند. هزینه دیدن از مجموعه برای هر خارجی 33 دلار است؛ ایرانی ها بهای کمتری می پردازند، اما عموما زحمت این کار را به خود نمی دهند مگر این که با گشت های دانش آموزی و دانشجویی آمده باشند.

در داخل ساختمان، راهرویی مملو از عکس های اجساد کودکان و دیگر جنایات در جنگ های خاورمیانه و ویتنام مشاهده می شود. همچنین یک مجسمه مومیایی از ویلیام سولیوان، آخرین سفیر آمریکا در تهران، در حالی دیده می شود که در اتاقی شیشه ای و ایمن از استراق سمع نشسته است. دستگاه های استراق سمع از مقامات ایرانی و ارسال پیام های رمزی به واشنگتن نیز دیده می شود.

یک دیوار حال بزرگ اخیرا در زمین های سفارت ساخته شده است که به مذاکرات هسته ای اختصاص دارد و تصویر آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم ایران زیر عنوان «ما به آمریکا اعتماد نداریم» دیده می شود.

شوقی خرد مقامات کنونی در تهران را در مورد توافق احتمالی تصدیق، اما پیام روی دیوار را به زبان خود تکرار می کند: «ما به غرب اعتماد نداریم. تاریخ به ما آموخت که آمریکا و انگلیس خواستار برتری بر ما هستند. آنها نمی خواهند درک کنند که جهان تغییر کرده است. مردم بیدار شده اند.»

الهام، دختر جوانی که دانشجوی سال آخر رشته روان شناسی بود و از مقابل سفارت می گذشت، گفت: «فکر نمی کنم آمریکایی ها به این زودی ها به اینجا باز گردند. امیدوارم آنها به شیوه ای صلح آمیز بیایند، نه آن گونه که وارد عراق و افغانستان شدند. همانطور که رئیس جمهور روحانی گفت ما خواستار شرایطی برد - برد هستیم. تحریم ها به شدت مشکل آفرین هستند. بر همه چیز تاثیر گذاشته اند. بهای کالاهای مصرفی با سرعتی بیشتر از درآمد ما که درآمدی متوسط است، افزایش یافته. بهای داروها هم همینطور. به طور قطع وضعیت اقتصادی بهتر خواهد شد.»

زمانی که چارچوب اولیه توافق در ماه آوریل در لوزان به امضا رسید، مردم به ویژه طبقه متوسط ساکن شمال تهران در خیابان تجمع کردند و به شادی پرداختند. خوشحالی های آن روز پایان یافت و مقامات موفق شدند انتظارات مردم را در مورد تغییرات آنی لغو تحریم ها پایین آورند.

جدیدترین جاذبه برای ایرانی ها پل جدید بر روی یکی از بزرگراه های اصلی در تهران است که دو پارک مجزا را به یکدیگر مرتبط می کند. پل در سه سطح طراحی شده است و در هر دو طرف آن مجموعه ای از رستوران و کافه تریا دیده می شود. علیرضا، معمار 26 ساله به همراه همسرش روی پل از منظره لذت می برد، گفت: «زمانی که تحریم ها لغو شوند، فرصتی بزرگ خواهد بود. اشتغالزایی، گردشگری و روابط با دیگر کشورها بهبود می یابد. ممکن است بهای کالاهای مصرفی کاهش یابد و نرخ مبادله ارز ریال بار دیگر به میزان عادی بازگردد. ما به سرمایه گذاری و صنعت بیشتر نیاز داریم.»

اما همه به دستیابی به توافق هسته ای خوشبین نیستند. حسین، یک جوان مهندس رایانه که همانند بسیاری از دیگر تهرانی ها به عنوان یک راننده تاکسی غیررسمی درآمد کسب می کند، به دستیابی به توافق هسته ای خوشبین نیست. وی گفت: «قدرت های بزرگ می خواهند از ایران امتیازات زیاد بگیرند؛ زیادی زیاد و ایران مجبور است مقاومت کند.»

وی در ادامه با اشاره به امام دوازدهم شیعیان که در سال 940 از نظرها پنهان شد و زمانی در آینده ظهور خواهد کرد، افزود: «زندگی دشوار خواهد بود، اما امام دوازدهم از ما محافظت خواهد کرد، همانطوری که در جنگ با عراق محافظ ما بود.»

منبع: میدل ایست آی / مترجم: طلا تسلیمی