رقابت پنهان برای بازار ایران

به گزارش وب سایت معتبر وریتی ایران در لندن، در سال های اخیر مبدأ واردات ایران از کشورهای غربی به کشورهای شرقی حرکت کرده است. سهم کشورهای اتحادیه اروپا در واردات کاهش یافته است و از طرف دیگر واردات کالاها از چین و هند با افزایش همراه بوده است.

آنچه در این میان حائز اهمیت است کیفیت پایین تر برخی ازکالاهای شرقی است که باعث کاهش کیفیت برخی از واردات شده است.

 اخبار منتشر شده نشان می دهد شرکت های غربی برای افزایش مبادلات تجاری با ایران آماده اند و بر سر بازار ایران رقابت می کنند. سال های گذشته را می توان سال های یکه تازی شرکت های شرقی در اقتصاد ایران دانست. اکنون مبادلات تجاری ایران با چین به بیشترین حد خود رسیده است به نحوی که محمدرضا حریری، نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین از افزایش30 درصدی روابط تجاری دو کشور خبر داد. وی گفته است: بخش زیادی از کالاهای خدماتی در زمینه راه، نیروگاه و پتروشیمی از چین وارد می شود. همچنین ماشین آلات، لکوموتیو، واگن و کالاهای مصرفی، سایر واردات ایران از این کشور را تشکیل می دهد.

از طرفی چین نیز بزرگ ترین خریدار میعانات، پتروشیمی، مواد معدنی، سنگ های تزئینی و سنگ آهن ایران است. مبادلات تجاری ایران و چین نزدیک به 50 میلیارد دلار رسیده است. حدود 30 درصد کل صادرات ایران به چین صورت می گیرد و یک چهارم نیاز داخلی کشور از طریق واردات کالاهای چینی تامین می شود. اما گزارش های منتشر شده از تمایل غربی ها برای تجارت با ایران نشان می دهد در دوران پساتحریم موازنه تجارت با ایران تغییر می کند. پیش بینی می شود در صورت رفع تحریم ها فضای تجارت رقابتی تر شده و کشورهای اروپایی همانند سال 2005 نقش پررنگ تری در تجارت با ایران بازی کنند.

 اعلام آمادگی آلمان
خبرگزاری دویچه وله آلمان روز گذشته اعلام کرد شرکت های این کشور آماده اند تا در صورت لغو تحریم ها تجارت با ایران را افزایش دهند. در سال 2014 حجم تجارت میان دو کشور 3 میلیارد دلار بوده است. سخنگوی اتحادیه تجارت خارجی مستقر در برلین گفت: ایران در زمینه صنعت خودرو و بخش انرژی پتانسیل بسیار خوبی دارد و در صورت رفع تحریم ها اقتصاد آلمان باید از این فرصت استفاده کنند. از سوی دیگر بنیاد مطالعات خاورمیانه و خاور نزدیک که مقر آن در برلین قرار دارد از دولت آلمان درخواست کرده است که فرآیند لغو تحریم ها را تسریع بخشند.

براساس گزارش ها «هلنا رنگ» رئیس این نهاد گفته است که دولت باید به شرکت ها کمک کند زودتر به تجارت با ایران نزدیک شوند. وی افزود نمایندگان دولت آلمان هم باید به ایران سفر کنند. همسایه های اروپایی ما مدت ها است این کار را می کنند اما شرکت های آلمانی فعلا در مرحله آغازین کار هستند.

 ایران جایگزین روسیه برای خرید گاز؟
در شرایطی که تحریم های روسیه صدور نفت و گاز این کشور به خصوص به اروپا را با دشواری های فراوان همراه کرده است ایران ممکن است بتواند گاز اروپا را تامین کند. یک مقام عضو کمیسیون توسعه و گسترش انرژی اتحادیه اروپا گفت: در حالی که واردات گاز از روسیه به کشورهای اروپایی کاهش چشمگیری داشته است اتحادیه اروپا با توجه به شکستن یخ روابطش با تهران سعی دارد طرح واردات گاز از ایران را هرچه سریع تر عملی کند. در صورت برداشته شدن این مشکلات ایران نخستین گزینه اتحادیه اروپا برای واردات گاز و کاهش وابستگی اروپا به گاز روسیه در یک برنامه میان مدت است و انتقال گاز ایران به اروپا به آسانی امکان پذیر خواهد بود. در حال حاضر روسیه بزرگ ترین صادرکننده گاز به کشورهای عضو اتحادیه اروپا با ارزش تقریبی سالانه 80 میلیارد دلار به حساب می آید. همچنین رویترز اعلام کرد اسنادی در دست دارد که نشان می دهد که اتحادیه اروپا قصد دارد از یک کشور غیراروپایی مثل ایران گاز وارد کند. به گفته یکی از مقامات اتحادیه اروپا در صورت برداشته شدن تحریم ها، ایران نخستین گزینه اتحادیه اروپا برای واردات گاز و کاهش وابستگی اروپا به روسیه در این زمینه است.

در این زمینه وزیر نفت ایران گفت: ایران همیشه مایل است به عنوان کشوری که قابلیت تامین گاز در احجام بسیار بزرگ را دارد در بازار اروپا چه به شکل خط لوله و چه به شکل LNG حضور داشته باشد. با بهره برداری از فازهای جدید پارس جنوبی، از سال آینده گاز اضافه برای صادرات خواهیم داشت. البته در این میان شرقی ها نیز بیکار ننشسته اند و روز یکشنبه چین اعلام کرد قصد سرمایه گذاری،جهت احداث یک خط لوله با هزینه ای 2 میلیارد دلاری، برای انتقال گاز ایران به پاکستان را دارد.

    آذربایجان برای گاز ایران دعوت نامه فرستاد
مقامات جمهوری آذربایجان پیش از تعلیق کامل تحریم های بین المللی علیه تهران، برای گازهای ترش پارس جنوبی ایران دعوت نامه ارسال کرده اند و خواستار مشارکت جدی ایران در خطوط لوله صادرات گاز طبیعی به کشورهای عضو اتحادیه اروپا شده اند.  لیزا گیورت، سخنگوی طرح اجرای خط لوله گازی ترنس آناتولین با بیان اینکه این خط لوله که گاز آذربایجان را به بازارهای اروپا ترانزیت خواهد کرد، به عنوان یک منبع جایگزین با گاز روسیه و کاهش وابستگی اروپا به گاز این کشور در نظر گرفته می شود، تاکید کرده است: درهای ورود و مشارکت در این طرح به روی سهامداران تازه از جمله ایران باز است.  

رونق عبدالله یف، رئیس شرکت دولتی نفت آذربایجان (سوکار) هم هفته گذشته به خبرنگاران گفته بود: اگر ایران در آینده گاز داشته باشد، گزینه ای دیگر به جز استفاده از خط لوله ترانس آناتولین برای عرضه گاز به بازار اروپا ندارد.

به گزارش خبرگزاری مهر، خط لوله گازی ترنس آناتولین قرار است تا اواسط سال ٢٠١٨ میلادی، سالانه ١٦ میلیارد مترمکعب گاز فاز دوم میدان شاه دنیز را واقع در بخش آذری دریای خزر به اروپا ترانزیت کند.  نمودار فوق بیانگر تغییر واردات در  20 سال اخیر است که نشان می دهد سهم غرب در واردات کاسته شده و سهم چین و کره افزایش یافته است.

 بازگشت به دوران خوب فروش نفت
تولید نفت ایران در سال های اخیر به کمترین میزان رسیده است. مشکلات ایجاد شده برسر فروش نفت از یکسو و کم شدن سرمایه گذاری روی صنعت نفت ایران از سوی دیگر موجب مشکلاتی برای ایران شده است.  از سوی دیگر حجم بسیاری از نفت فروخته شده که مبلغ آن هنوز به ایران پرداخت نشده است. گزارش ها نشان می دهد فقط کشور هند 8/8 میلیارد دلار بابت خرید نفت به ایران بدهکار است. خبرگزاری رویترز اعلام کرد که نیرمالا سیثارامان وزیر تجارت هند روز جمعه در پارلمان هند گفت: این کشور 8.8 میلیارد دلار بدهی نفتی به ایران دارد. ایران یکی از صادرکنندگان عمده نفت به هند است اما پرداخت وجوه نفت خریداری شده از ایران به دلیل تحریم های ضد ایرانی، با دشواری همراه است. پالایشگاه های هندی 45 درصد از وجوه نفت خریداری شده از ایران را با استفاده از روپیه در حساب این کشور در بانک «یو سی او» هند ذخیره می کنند، اما 55 درصد آن پرداخت نشده باقی می ماند.  از سوی دیگر رویترز به نقل از منابع بازار نفت مدعی شد، ایران حداقل 30 میلیون بشکه نفت خود را روی آب در نفتکش های غول پیکر خود ذخیره سازی کرده است. به نوشته این گزارش، ایران نفت تولیدی خود را روی آب های ساحلی این کشور و عمدتا در نفتکش های شرکت ملی نفتکش ایران ذخیره کرده است. یک منبع آگاه در صنعت کشتیرانی گفت: 15 فروند از نفتکش های بسیار بزرگ شرکت ملی نفتکش ایران با ظرفیت 2 میلیون بشکه برای ذخیره سازی روی آب اختصاص یافته اند. گزارشی که فایننشال تایمز از آن به عنوان حمله 30 میلیون بشکه ای ایران به بازار نفت در صورت لغو تحریم ها یاد کرده است.

 خوش بینی عمان
تجار و اقتصاددانان کشور عمان از بیانیه لوزان اظهار امیدواری کردند و نسبت به آینده خوش بین هستند. فابیو اسکسیاولانی رئیس سرمایه گذاری عمان گفت: «توافق بین ایران و 6 قدرت جهان فرصت های بی شماری برای تمامی منطقه و به خصوص عمان می گشاید.»  وی افزود: «عمان می تواند شرایطی به وجود آورد که کسب وکار ایران و شرکت های عمانی مزیت طبیعی در معامله با کشور های شمال خلیج فارس داشته باشد. به عبارت دیگر، عمان می تواند کانالی برای پیوستن ایران به اقتصاد جهانی باشد.» وی افزود: «ایران کشوری با جمعیت فراوان، ذخایر نفتی بسیار، منابع مالی قابل توجه و افراد متخصص فراوان است.»

براساس آخرین آمار ها واردات عمان از ایران در سال 2013، 77میلیون و 215 ریال عمان بود که نسبت به سال پیش از آن 172/2 درصد افزایش داشته است. عمان در سال 2013، به ایران 26میلیون و 124 ریال عمان صادر کرد که نسبت به سال 2012، 4.8درصد افزایش داشته است. ماه اکتبر گذشته، 6 تفاهم نامه بین ایران و عمان امضا شد تا روابط تجاری دو کشور بهبود یابد. ناصر سعیدی اقتصاددان سابق مرکز مالی بین المللی دبی گفت: «قبل از وضع تحریم ها، امارات شریک عمده تجاری ایران بود و با لغو این تحریم ها این تجارت با سرعت بیشتری نسبت به قبل افزایش می یابد و همه کشور های حوزه خلیج فارس از آن منتفع می شوند.»