تدفین برنامه ریاضت اقتصادی آلمان در یونان

دیپلماسی ایرانی: اندکی پیش سیاستمداران آلمانی و خبرنگاران با اعتماد به نفس کامل اعلام کردند بحران در منطقه یورو پایان یافته است؛ آنها بر این باور بودند که آلمان و اتحادیه اروپا طوفان را مهار کرده اند. اما امروز، بار دیگر دریافتیم که این اظهارات، تنها برداشتی اشتباه در مورد بحران کنونی در منطقه بودند. همانند اشتباهات پیشین، اشتباه جدید در مورد پایان بحران از تفکرات خوشبینانه ناشی شد و بار دیگر این یونان بود که رویاهای شیرین را بر هم زد.

حتی پیش از پیروزی قابل توجه حزب چپ افراطی سیریزا در انتخابات اخیر یونان، مشخص بود که نه تنها بحران پایان نیافته، بلکه به صورتی تهدیدکننده وخیم تر شده است. تدابیر ریاضتی، سیاست در نظر گرفته شده برای نجات از کسری بودجه، نتیجه ای در بر نداشت. در یک اقتصاد تحت فشار، نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی افزایش می یابد و نه کاهش! از این رو، کشورهای بحران زده اروپایی اکنون در ورطه مشکلات اقتصادی سقوط کرده اند که نتیجه آن افزایش شدید نرخ بیکاری، افزایش فقر در سطح هشدار و بر باد رفتن امید به بهبود شرایط بوده است.

هیچ کسی به هشدارها در مورد واکنش شدید سیاسی اهمیتی نداد. دولت آنگلا مرکل صدراعظم آلمان اصرار داشت تحمل درد و رنج تدابیر ریاضتی برای بهبود شرایط اقتصادی ضروری است؛ اتحادیه اروپا نیز چاره ای غیر از موافقت نداشت. اما اکنون، با رای اکثریت یونانی ها به حزبی که پایان تدابیر ریاضتی را وعده داده، واکنش شدید سیاسی نزدیک است.

اگرچه پیروزی حزب سیریزا می تواند آغاز فصل جدیدی در بحران در منطقه یورو باشد، اما اروپا با مخاطره سیاسی بزرگتری مواجه است. اقدام غیرمنتظره بانک مرکزی سوئیس در قطع ارتباط ارزهای فرانک و یورو در پانزدهم ماه ژانویه اگرچه بلافاصله با تهدید مالی همراه نشد، اما از نظر روانی ضربه ای مهلک محسوب می شود؛ چرا که نشان دهنده کاهش شدید اطمینان سوئیس به واحد پولی یورو است. مفهوم اقدام بانک مرکزی سوئیس این بود که یورو اکنون بیش از هر زمان دیگری آسیب پذیر است. از سوی دیگر، اقدام بانک مرکزی اروپا برای فروش بیش از یک تریلیون دلار اوراق بهادار دولتی در منطقه یورو، اطمینان به ارز مشترک منطقه را بیش از پیش کاهش داد.

نتیجه انتخابات یونان حدودا از یک سال پیش قابل پیش بینی بود. اگر مذاکرات میان گروه سه جانبه کمیسیون اروپا، بانک مرکزی اروپا و صندوق بین المللی پول با دولت جدید یونان موفقیت آمیز باشد، نتیجه آن سازش برای حفظ وجهه هر دو طرف خواهد بود؛ اگر توافقی حاصل نشود، یونان با رکود اقتصادی مواجه خواهد شد.

اگرچه هنوز مشخص نیست رکود اقتصادی در یونان برای یورو چه عواقبی در بر خواهد داشت، اما مطمئنا موجودیت این واحد پولی را به عنوان ارز واحد منطقه، تهدید می کند. به طور قطع، در صورت وقوع فاجعه بزرگ فروپاشی منطقه یورو، آلمان نیز از عواقب فاجعه در امان نخواهد ماند.

مصالحه احتمالا به تسهیل تدابیر ریاضتی منجر خواهد شد که این مسئله در داخل آلمان برای مرکل مخاطرات شدیدی در بر خواهد داشت (اگرچه مخاطرات ناشی از فروپاشی یورو برای مرکل شدیدتر خواهد بود). از سوی دیگر، با توجه به محبوبیت فراوان مرکل در آلمان از جمله در میان اعضای حزب وی، صدراعظم آلمان توجه چندانی به امکانات خود و گزینه های در دسترس ندارد. مرکل هنوز هم توانایی تصمیم گیری برای بهبود شرایط را دارد.

اما در صورت بی توجهی مرکل به گزینه های موجود، در نهایت ممکن است هیچ راهی برای وی باقی نماند. با توجه به تاثیر نتایج انتخابات یونان بر تحولات سیاسی در اسپانیا، ایتالیا و فرانسه که شاهد گسترش تفکرات مخالف با تدابیر ریاضتی هستند، فشار سیاسی وزرای دارایی کشورهای منطقه یورو بر گروه یورو چه از جناح راست و چه از جناه چپ، به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

پیش بینی اینکه فصل آخر بحران یورو در نهایت به فروپاشی سیاست تدابیر ریاضتی آلمان منجر می شود، نیاز به نبوغ و هوش زیاد ندارد؛ مگر اینکه مرکل واقعا تصمیم داشته باشد خطر بزرگ سقوط یورو را به جان بخرد. اما شواهد حاکی از ریسک پذیری مرکل نیستند.

صرف نظر از اینکه گروه سه جانبه و یا دولت جدید یونان در مذاکرات کنونی پا پیش بگذارند، نتیجه انتخابات یونان شکست آشکار مرکل و راهبرد تدابیر ریاضتی وی برای حفظ یورو محسوب می شود. اکنون مشخص شده است که کاهش بدهی و اصلاحات ساختاری به طور همزمان، باری مضاعف بر دوش هر دولت منتخبی خواهد بود؛ چرا که در نهایت به افزایش مالیات منجر می شود و از سوی دیگر، در صورت نبود رشد اقتصادی نمی توان اصلاحات ساختاری به اجرا گذاشت.

درسی که اروپا باید از یونان بیاموزد این است که هیچ مسئله ای غیر از رشد اقتصادی نمی تواند سرنوشت یورو را رقم بزند. یکپارچگی منطقه یورو و موفقیت اصلاحات ساختاری مورد نیاز، در واقع نجات منطقه یورو از بحران کنونی، تنها به توانایی منطقه در غلبه بر فقدان رشد اقتصادی بستگی دارد. آلمان امکانات و شرایط لازم را برای مانور مالی و اقتصادی دارد. پیام انتخابات یونان برای آلمان این بود که مرکل پیش از اینکه خیلی دیر شود، از فرصت های موجود و گزینه های در دسترس استفاده کند.

منبع: پراجکت سیندیکیت / مترجم: طلا تسلیمی