توافق جامع هسته ای، عامل آشتی اعراب با قطر

دیپلماسی ایرانی: کشورهای عربی حوزه خلیج فارس توانستند در روزهای اخیر اختلافات خود را به حداقل رسانده به این امید که شاید بتوانند در برابر قدرت روز افزون ایران که می رود با پایان دادن به کش مکش های هسته ای خود با غرب و امضای توافق جامع به قدرتی بلامنازع در منطقه تبدیل شود، موضع واحدی داشته باشند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن کشورهای عربستان و امارات متحده عربی و بحرین در نشست روز یکشنبه خود تصمیم گرفتند سفرای خود را به قطر بازگردانند با این تصور که اختلاف هایی که با قطر در 8 ماه گذشته داشته اند، پایان یافته است. قطر متهم به حمایت از گروه های تندرو در سوریه و دیگر کشورهای عربی و تایید اعتراضات معروف به بهار عربی است. سیاستی که به هیچ وجه باب میل عربستان و متحدان عربش در شورای همکاری خلیج فارس نیست.  

رسانه های عربی تصاویری را از امیر جوان قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی در حالی که ملک عبدالله، پادشاه عربستان را در نشست رهبران شورای همکاری خلیج فارس در ریاض می بوسید، منتشر کردند که به اعتقاد بسیاری نشان از آشتی اعضای شورای همکاری با قطر بعد از نزدیک به 8 ماه اختلاف های سنگین بود.

دیپلمات ها می گویند که ملک عبدالله خود شخصا تلاش کرده است که به اختلافات جاری در شورای همکاری پایان دهد.

عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین در ماه مارس در اعتراض به سیاست های قطر در حمایت از گروه های تروریستی و جماعت اخوان المسلمین که کشورهای عربی آن را در فهرست گروه های تروریستی خود قرار داده اند، سفرای خود را از دوحه فرا خواندند. قطر این اتهام ها را رد کرده است.

برخی مسئولان بر این اعتقادند که احتمال امضای توافق نهایی میان ایران با 1+5 و پایان یافتن اختلافات غرب با این کشور بر سر برنامه هسته ای اش، دلیل اصلی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای پایان دادن به اختلافات بوده است. با این حال بسیاری نیز بر این اعتقاد هستند که مسائل امنیتی جاری در منطقه به ویژه در عراق و سوریه و آشوب هایی که یمن و لیبی به خود دیده اند و همچنین بی ثباتی ای که بر مصر حاکم شده و دامنه آن به لبنان نیز کشیده شده است، اعراب را بر آن داشته که به اختلافات خود پایان دهند و به دنبال صفی واحد برای تقابل با مشکلات منطقه باشند. مشکلاتی که می تواند تهدیدی مستقیم برای ثبات و امنیت خود آنها نیز باشد.

جان مارک ریکلی، معاون بخش دفاعی در دانشکده کینگز کولدیج در لندن که مقر آن در دوحه است در این باره می گوید: «احتمالا بیش از همه این عربستان بوده که توانسته است به جدایی و اختلافات حاکم بر شورای همکاری پایان دهد از ترس این که مبادا مخاطرات بی ثباتی منطقه بر امنیت آنها اثر بگذارد.»

این در حالی است که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از افزایش قدرت ایران به شدت نگران شده اند و گمان می کنند که قدرت و نفوذ شیعیان با افزایش قدرت ایران در منطقه بسیار افزایش خواهد یافت و این مساله سبب می شود تا امنیت و ثبات آنها در برابر ایران مورد تهدید قرار بگیرد یا حداقل در برابر ایران ضعیف شوند.

با این حال یکی از دیپلمات های عربی حاضر در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در ریاض که نخواست نامش فاش شود در این باره می گوید: «رفع کردن اختلافات تنها به دلیل نگرانی از ایران و برنامه هسته ای آن نبوده است. اگر چه کشورهای اعضا از ایران و برنامه هسته ای اش همچنان نگران هستند و نسبت به توافق احتمالی پیش رو تردید دارند.»

اگر توافق نهایی حاصل شود که در آن به ایران اجازه داده می شود که تاسیسات هسته ای خود را حفظ کرده و همچنان به غنی سازی اورانیوم ادامه دهد در مقابل تحریم های اقتصادی از آن رفع شود، اسرائیل و رهبران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به شدت نگران خواهند شد چرا که به اعتقاد آنها این مساله سبب می شود تا تهران به قدرت منطقه ای بی نظیری تبدیل شود.

مذاکرات ایران با مذاکره کنندگان شش قدرت جهانی در وین همچنان ادامه دارد و انتظار می رود دو طرف تا قبل از پایان 24 نوامبر، مهلت نهایی مذاکرات به توافق نهایی برسند.

سامی الفرج، مشاور امنیت ملی در شورای همکاری خلیج فارس در این باره می گوید: «حتی اگر توافق هسته ای ایران با 1+5 موقتی باشد جایگاه ایران را در منطقه تقویت خواهد کرد. در این صورت شورای همکاری نیاز به یکپارچگی در سایه قدرت گرفتن ایران دارد. برای همین استفاده از زمان بی نهایت مهم است.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11