ایران و ترکیه حضوری عمیق در جهان عرب دارند

دیپلماسی ایرانی: جهان عرب به ویژه کشورهای همسایه تونس که تجربه انقلاب بهارهای عربی را از سر گذراندند در وضعیتی شبه احتضار به سر می برند. به ویژه بعد از آن که جریان های اسلامی نزدیک به اخوان المسلمین به قدرت رسیدند و یک به یک به ورطه سقوط کشیده شدند. به استثنای تونس تقریبا در تمامی کشورهای دیگر وضعیت تغییر با خشونت و هزینه های خونین همراه شد. اما این وضعیت را راشد الغنوشی، رهبر جنبش النهضه تونس که جریانش بعد از سقوط زین العابدین بن علی قدرت را به دست گرفت و همچنان قدرت را در اختیار دارد، چگونه می بیند؟ در سایه این وضعیت آینده جنبش النهضه در تونس چگونه خواهد بود؟ روزنامه لبنانی الاخبار این موضوع را با وی در میان گذاشته است که در ادامه می خوانید:

موازنه های قدرت در جهان عرب را چگونه می بینید، به ویژه از سوی دو کشور متنفذ همسایه این منطقه یعنی ایران و ترکیه؟

جهان عرب به سرعت به سمتی می رود که هشدارها را دریابد، بسیاری از دستورالعمل ها محاسبه ها را تغییر دادند. واقعیت این است که ترک ها و ایرانی ها حضوری عمیق در جهان عرب دارند. بر مبنای اصول حسن هم جواری و همکاری و همراهی، در آینده نقش آنها در این چارچوب حفظ خواهد شد، البته به دور از درگیری ها و رقابت هایی که هر دو طرف دنبال می کنند که می توانند عواقب خطرناکی بر جهان عرب بگذارند. ما خواستار ایجاد جهان اسلامی هستیم که در آن احترام، موازنه ها، مصالح مشترک و متبادل حفظ شود و کسی بر دیگری برتری نیابد.

در این چارچوب موضع شما در قبال «پیمان جهانی» حمله به داعش و مبارزه با تروریسم چیست؟

ما مداخله های نظامی خارجی را به هر دلیلی رد می کنیم، ما خواستار احترام به استقلال کشورها و ملت ها هستیم. مواضع دولت تونس در این زمینه کاملا روشن بوده است. دولت تونس هر گونه دخالت پیمان جهانی در عراق و سوریه با پوشش آن چه مبارزه با «داعش» یا تروریسم نامیده می شود را رد کرده است.

بنابر این مساله مبارزه با تروریسم یا آن چه این روزها مبارزه با داعش گفته می شود را چگونه ارزیابی می کنید؟

قبل از این که وارد بحث مبارزه با تروریسم یا داعش شویم یاید درباره دلایل ظهور چنین شبکه هایی توضیح دهیم. ]...[ در سوریه تر و خشک با هم می سوزند. وضعیت استبدادی این کشور کار را به این جا رسانده است. چنین فضایی سبب شده تا زمینه های ظهور شبکه های وابسته به القاعده فراهم شود. در مورد عراق نیز اجحافی در حق اهل تسنن شد. ]...[ مساله ای که باعث شد تا کینه نزد اهل تسنن رشد کند و زمینه را برای ظهور آن چه شبکه دولت اسلامی در عراق و شام می نامند، فراهم شود. این شبکه وانمود کرد که از اسلام سنی دفاع می کند در حالی که چنین چیزی به هیچ وجه صحیح نیست. همین مسائل سبب شد تا تروریسم ظهور کند، اما مبارزه نظامی با آن امور را پیچیده تر می کند، برای همین به اعتقاد ما با راه حل امنیتی تا زمانی که با استبداد و دیکتاتوری که دلایل ایجاد تروریسم هستند، مبارزه نشود، اتفاق تازه ای رخ نخواهد داد. یعنی ما باید با دلایل ظهور تروریسم مبارزه کنیم.

موضوعی دیگر، آیا قرار است تونس میزبان جمعی از رهبران اخوان المسلمین مصر باشد؟

تونس کشوری دموکراتیک است که در چارچوب سازمان ملل و قوانین بین المللی تلاش دارد مستقل باشد و استقلال خود را حفظ کند. با وجود این که برخی کشورهای عربی به ویژه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس این گروه را جزء سازمان های تروریستی دانسته اند اما این گروه از طرف جامعه جهانی یک گروه تروریستی محسوب نمی شود. هر گونه تصمیمی در این زمینه را باید دولت تونس بگیرد و اگر مناسب بداند می تواند در چارچوب جامعه جهانی چنین تصمیمی را اتخاذ کند. اما ما به عنوان حرکت النهضه از هر شخصیت اخوانی که بخواهد در تونس اقامت کند، استقبال می کنیم. برای این که تونسی ها خود در دیگر کشورهای جهان در زمان حکومت بن علی میهمان بودند. برای همین از وجود رهبران اخوان المسلمین در تونس استقبال می کنیم.

درباره وضعیت تونس، آیا ممکن است که سرنوشت شما در قدرت به اندازه ای نامطلوب شوئ که در آخر از روند سیاسی بیرون بروید؟

خیر ابدا، تجربه حضور ما در حکومت در طول مدتی که گذشت واقعا در وضعیت سختی گذشت، وضعیت سختی که تونس در آن به سر می برد. ما بار بسیار سنگینی را از حکومت سابق به ارث بردیم، ما با ملتی مواجه بودیم که تشنه آزادی و توسعه و رفاه بود، در برخورد با تهدیدها با مشکل مواجه بود، برای همین حضور النهضه در حکومت بسیار سخت بود. اما این به آن معنا نیست که این مسیر سلبی بوده است، ما تصور می کنیم آن چه در توان داشتیم انجام دادیم و در زمینه های مختلف به وظایف خود عمل کردیم. مساله دیگری نیز وجود دارد، مشارکت در حکومت حق ماست.

عقب نشینی تان از قدرت را چگونه ارزیابی می کنید؟

النهضه از قدرت عقب نمی نشیند، بلکه به مصلحت تونس کوتاه می آید. ما اولویت خود را به طور ویژه به مردم داده ایم، چه در بعد ملی چه در بعد حزبی، و اولویت خود را موفقیت در انتخاب دموکراسی قرار دادیم. برای همین کوتاه آمدنمان را به حساب نجات مسیر انتقالی کشور قلمداد می کنیم، ما در خدمت به مسیر انتقالی و تحقق وفاق ملی موفق بوده ایم، کوتاه آمدنمان پیامی محکم به دیگر طرف های سیاسی خواهد داد. ما خواهان شراکت سیاسی با ثبات هستیم، نه توافقات مغشوش برای تقسیم قدرت، یا طرح کشتار سیاسی که وحدت تونس را از بین ببرد. برای همین ما از این که قدرت را ترک کنیم، پشیمان نیستیم.

برخی بر این اعتقادند که خودداری النهضه از معرفی نامزد انتخابات ریاست جمهوری مانور سیاسی است، حقیقت آن چیست؟

خودداری حرکت از معرفی نامزد برای انتخابات ریاست جمهوری مانور نیست، بلکه رعایت مصالح کشور و ترازوی قدرت است که می تواند به مصلحت تونس باشد، برای این که اکثریت نمی تواند و به صلاح هم نیست که همه کاره شود و حل تنها در توافق است، ما اعتقاد داریم که تونس نیاز به یک مرحله انتقالی دیگر دارد، برای این که تجربه دموکراسی در کشور در حال ظهور است و نیاز به زمان بیشتری دارد.

"اسب سوار" حرکت النهضه در رقابت برای رسیدن به کاخ قرطاج کیست؟

حقیقت این که ما هیچ نام مشخصی در وضعیت فعلی نداریم، هیئت انتخاباتی نیز هیچ اسمی را قبل از این که نامزدها نهایی شوند، معرفی نمی کند، برای این که هر اتفاقی ممکن است بیفتد، بعد از آن که اسامی اعلام شوند ما به سمت کسی که بتواند به تونس و تونسی ها خدمت کند، حرکت خواهیم کرد، برای این که تلاش می کنیم که به کشور و خلق الله خدمت کنیم و نگذاریم که اسبتداد برگردد یا به سمت آشوب برویم. ما خواستار تمامیت خواهی نیستیم، ما تلاش می کنیم که مانع از تسلط یک حزب بر قدرت شویم، ما از کثرت گرایی و شراکت حمایت می کنیم.

آینده تونس را چگونه ارزیابی می کنید؟

آینده تونس به سمت یک کشور مسلمان دموکراتیک حرکت می کند، ما بر تحقق انتقال آرام و روان دموکراسی تاکید داریم، به ویژه که جامعه تونس معتدل است و هر گونه غلو و افراط را رد می کند.

در مقابل این خوش بینی شما لیبی کشور همسایه تان اوضاع خطرناکی را تجربه می کند، این وضعیت چه تاثیری بر تونس می گذارد؟

اوضاع امنیتی در تونس تا اندازه بسیاری از وضعیت لیبی تاثیر می پذیرد، عکس آن هم صحیح است، در این چارچوب تلاش داریم کشور دموکراتیکی ایجاد کنیم که نمونه ای وسوسه انگیز برای همسایه های لیبیایی ما باشد و آنها را به اقتدا به چنین حکومتی ترغیب کند، می خواهیم از تعامل به گلوله به تعامل با صلح و گفت وگو و سازندگی انتقال یابیم.

جلساتی در الجزایر برگزار می شود که شما نیز در تلاش هایی که در آن جا می شود، مشارکت دارید، سرنوشت گفت وگوهای جاری در الجزایر را چگونه ارزیابی می کنید؟

بله ما تماس گسترده ای با همه طرف های درگیر در لیبی داریم، تلاش می کنیم نظرات را به هم نزدیک کنیم، و به زودی برگزاری جلسات آشتی ملی میان گروه های لیبیایی را اعلام می کنیم، در این چارچوب سفری به الجزایر انجام دادم و با عبدالعزیز بوتفلیقه، رئیس جمهوری الجزایر و شماری از مسئولان برای ایجاد راه حلی برای بحران لیبی دیدار کردم، از خلال آنها جلسات گفت وگو در الجزایر نیز برگزار شد. احساس کردم که الجزایری ها تمایل بسیاری دارند که گفت وگوهایشان به نتیجه برسد و آشتی میان گروه های لیبیایی تحقق یابد، در همین چارچوب از تلاش الجزایری ها حمایت می کنیم و باور داریم که می توانند به برادران لیبایی در رسیدن به آشتی ملی کمک کنند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/

انتشار اولیه :چهارشنبه 9 مهر 1393 / باز انتشار : سه شنبه 15 مهر 1393