5 نکته ای که باید در مورد تمدید مذاکرات بدانیم

دیپلماسی ایرانی: تمدید مذاکرات هسته ای با ایران با دیگر موضوعاتی که هم اکنون رئوس خبری جهان را به خود اختصاص داده، رقابت می کند. توافق بر سر ادامه مذاکرات و تعهدات مربوط به برنامه اقدام مشترک ژنو، واکنش های متفاوتی را به همراه داشته است. اما پیش از هر چیز باید به پنج نکته کلیدی در مورد تمدید مذاکرات توجه کرد.

نخست،تمدید مذاکرات ادامه روند مذاکره ای را ممکن می کند. پیشرفتی که تا کنون صوت گرفته قابل توجه بوده است و شاید عده اندکی می توانستند سال گذشته این میزان پیشرفت را پیش بینی کنند. همانگونه که جان کری، وزیر خارجه آمریکا روز جمعه اعلام کرد،کمتر از یک سال پیش بود که وزرای خارجه ایران و آمریکا برای نخستین بار پس از سه دهه با یکدیگر ملاقات کردند. یکی از عمده ترین عواملی که موجب این تحول شد، روی کار آمدن دولت حسن روحانی میانه رو بود که تفاوت های آشکاری با دولت احمدی نژاد تندرو دارد. از سوی دیگر ایالات متحده نیز نشان داده است که می خواهد از این فرصت برای به نتیجه رسیدن مذاکرات استفاده کند. مذاکرات از مرحله ای که هیچ ارتباطی وجود نداشت به یک توافق مقدماتی و سپس تلاش برای دستیابی به توافق نهایی منجر شد. البته هنوز برخی اختلاف نظرها وجود دارد که باید در مورد آنها مذاکره کرد.

دوم، نیاز به تمدید مذاکرات تعجب برانگیز نیست. در واقع برنامه اقدام مشترک ژنو تمدید مذاکرات را پیش بینی کرده بود. اکنون نیز مذاکرات طبق همان جدول زمانی پیش بینی شده تمدید شده است.

سوم، هر دو طرف به طور جدی در حال مذاکره هستند. طرف ایرانی جدید خود را از طریق پایبندی به تعهدات اش نشان داده است و تا کنون چنین سطحی از همکاری از جانب ایران بی سابقه بوده است.

چهارم، ایران هم اکنون بزرگترین انگیزه را برای به نتیجه رسیدن مذاکرات دارد. گروه 1+5(آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان)، به طور روشن در توافق مقدماتی به معامله بهتری دست یافتند. برنامه اقدام مشترک ژنو برنامه های هسته ای ایران را در بخش هایی تعلیق کرد و در بخش هایی نیز آن را به عقب بازگرداند. در مقابل ایران تعدیل محدود تحریم ها را به عنوان امتیاز دریافت کرد که شامل دسترسی به بخشی از اموال بلوکه شده خود بود. این الگو در دوران تمدید مذاکرات نیز دنبال خواهد شد. ایران در این مدت باید ذخیره اورانیوم 20 درصدی خود را اکسید کرده یا اینکه آن را به صفحه های سوخت برای راکتورها تبدیل کند. در مقابل 2 میلیارد و 800 میلیون دلار از دارایی های مسدود شده ایران در آمریکا آزاد خواهد شد که بخش کوچکی از 100 میلیارد دلار اموال بلوکه شده ایران در خارج از کشور را شامل می شود. در همین حال اصلی ترین تحریم ها یعنی تحریم های نفتی و بانکی به قوت خود باقی هستند. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران برای عمل به وعده های خود در زمینه بهبود وضعیت معیشتی مردم به لغو تحریم ها نیاز دارد و این تنها از طریق توافق هسته ای با جامعه بین المللی میسر است.

پنجم، دیپلماسی همچنان مطمئن ترین راه برای حذف خطر هسته ای شدن ایران به شمار می رود. تمدید مذاکرات نیز این واقعیت را تغییر نمی دهد. توافق مذاکره ای بر سر برنامه های هسته ای ایران امکان نظارت های گسترده تر بر فعالیت های هسته ای این کشور را فراهم می کند و در مقابل به ایران امتیازهایی ارایه می کند که انگیزه لازم برای پایبندی به توافق نهایی را به تهران می دهد. بدون توافق نهایی، میزان نظارت ها بر برنامه های هسته ای ایران به طور ملموسی کاهش می یابد و به این ترتیب اطمینان از ماهیت صلح آمیز فعالیت های هسته ای تهران که دغدغه اصلی جهان به شمار می رود، دشوار و دشوارتر خواهد شد.

منبع: نشنال اینترست/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: سه شنبه 31 تیر 1393/ باز انتشار : دوشنبه 6 مرداد 1393