بدون دولت وحدت ملی، عراق فرو می‌پاشد

خلیل زاد معتقد است اگر عراقی ها نتوانند هر چه سریعتر دولت وحدت ملی را تشکیل دهند باید شاهد متلاشی شدن کشورشان باشند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، زلمای خلیل زاد، سفیر سابق آمریکا در عراق در سال های 2005 و 2007 در یادداشتی برای نیویورک تایمز نوشت: «طی هفته های آتی رهبران عراق باید تصمیمات حیاتی اتخاذ کنند. چنانچه آن ها نتوانند که دولت وحدت به رهبری نخست وزیر جدید را تشکیل دهند و نتوانند میانه روهای سنی و قبایل را برای مبارزه با دولت اسلامی عراق و شام ترغیب کنند، عراق احتمالا متلاشی خواهد شد.

چنانچه دولت مرکزی نتواند امتیازهای قانع کننده ای را به سنی ها و کردها اعطا کند، کردها به دنبال حق حاکمیت و استقلال خواهند بود. کردها برای رسیدن به این هدف جدی هستند و جامعه جهانی باید با این واقعیت در حال ظهور کنار بیاید.

در حالی که تمام رهبران عراقی باید مسئولیت خود را برای حل بحران کنونی بپذیرند، بیشترین سهم بر دوش سیاستمداران شیعه این کشور است که در دولت مرکزی سلطه دارند. احزاب شیعه باید نامزدی را برای پست نخست وزیری انتخاب کنند که بتواند قدرت را تقسیم کند، دولت را غیر متمرکز کرده و نیروهای امنیتی را غیر سیاسی کند.

اکنون کردستان برای همکاری با دولت مرکزی پیش شرط هایی اعلام کرده است: حق صادرات نفت، الحاق و تحت کنترل گرفتن کرکوک و مناطقی که به تازگی تحت اختیار گرفته، حل مسائلی در خصوص بودجه و کسب اعتبارات مالی بصورت مستقل، سپردن مناطق تازه بدست آمده به نیروهای پیشمرگ و تجهیز برای مقابله و دفاع در برابر داعش.

کردها که اطمینان ندارند بغداد با این درخواست ها موافقت کند اقدامات موازی را برای استقلال آغاز کرده اند. مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق از پارلمان محلی درخواست کرده تا کمیسیون انتخاباتی تشکیل داده و تاریخی را برای برگزاری رفراندوم مشخص کند.

با شرایط کنونی دلیل کردها برای حق حاکمیت منطقی به نظر می رسد؛ منطقه کردستان اکنون با دیگر نقاط عراق تفاوت دارد این منطقه باثابت تر، مرفه تر و آرام تر است. بغداد قادر به دفاع از مردم خودش نیست و به نظر نمی رسد در آینده نزدیک چنین توانایی را بدست آورد. در حال حاضر نزدیک به یک میلیون عراقی از جمله بسیاری از مسیحیان در اقلیم کردستان پناه گرفتند.

پس از پیشروی های گروه دولت اسلامی عراق و شام (داعش) کردستان هم اکنون 600 مایل مرز با تروریست هایی که خلافت اسلامی اعلام کرده اند، دارد. کردها به منظور دفاع از خود باید بتوانند سلاح داشته و روابط امنیتی با سایر کشورها را حفظ کنند. بغداد پرداخت بودجه به کردستان را متوقف کرده است و کردستان برای پرداخت هزینه های خود باید نفت بفروشد.

کردها به سهم خودشان در تحولات عراق برخلاف تمایلشان همکاری دارند. آنها بیشتر قرن بیستم را تحت فشار و اغلب قوانین کشنده گذرانده اند. طی هفته های اخیر رهبران کرد ابتکار عمل دیپلماتیک مهمی را آغاز کرده اند که هم منطقه ای و هم بین المللی است و با هدف ارتقاء رویکرد مسیر دوگانه برای استقلال است.

در شرایطی که واشنگتن با واقعیت های جدیدی در عرصه تحولات عراق مواجه می شود، می تواند به خوبی استراتژی مشابه دو شاخه را اتخاذ کند: به کمک های خود برای تشکیل دولت وحدت عراق کمک کند اما برای شکست چنین اقداماتی آماده باشد.

نوری مالکی، نخست وزیر عراق که حزبش توانست در انتخابات 30 آوریل پیروز انتخابات پارلمانی شود، تصمیمی برای واگذاری قدرت ندارد. مانع اصلی برای تشکیل دولت وحدت مخالفت عرب های سنی، کردها و برخی از احزاب شیعه با طولانی شدن حکومت نوری مالکی است. آیت الله سید علی سیستانی، مرجع عالی قدر شیعیان نیز تمایل خود را برای تغییر اعلام کرده است. من به عنوان سفیر سابق آمریکا در عراق مستقیما با مالکی کار کردم و می دانم که وی با جدیت با هرگونه تلاشی که برای تعیین جانشینی برای وی باشد، مقابله می کند. اگر وی سرانجام تصمیم بگیرد که کناره گیری کند، احتمالا می خواهد که تضمین شود جانشینش از حلقه کوچک و مورد اعتماد وی انتخاب شود.

در غیاب دولت وحدت ملی، جنگ داخلی عراق همچنان ادامه خواهد یافت. درگیری های فرقه ای و هرج و مرج در مناطق سنی نشین رشد خواهد یافت و به همین ترتیب داعش قدرت می گیرد. در این صورت شیعه های عراق بیشتر به شبه نظامیان فرقه ای و ایران متمایل می شوند. این تراژدی امنیت آمریکا را نیز تهدید می کند. آمریکا باید به همکاری خود برای تشکیل دولت وحدت عراق ادامه دهد و کمک های محدود خود برای مبارزه با داعش را توسعه دهد.

در همین حال آمریکا باید روابط با کردستان را از طریق استقرار تیمی برای ارزیابی احتیاجات کردستان و هماهنگ کردن استراتژی های امنیتی برای حمایت از این منطقه در مقابل داعش افزایش دهد. واشنگتن همچنین برای کمک به کردستان برای پرداخت هزینه هایش باید مخالفت خود را با فروش مستقیم نفت کردستان تسهیل کند و کمک های بشردوستانه برای پناهندگان و آوارگانی که در آنجا مستقر هستند، در نظر بگیرد. هفته های آتی برای عراق سرنوشت ساز خواهد بود. بهترین سناریو تاسیس سیستم فدرالی در مناطقی با اکثریت عرب است که در همکاری با کنفدراسیون کردستان باشد. در غیر این صورت جنگ داخلی میان شیعه و سنی و ظهور استقلال کردستان رخ خواهد داد.

در شرایطی که آمریکا نباید تلاش های خود را برای تشکیل دولت وحدت در عراق رها کند، باید با جدیت به جایگزین های واقعی در صورت فروپاشی عراق فکر کند. هرچه رخ دهد تقویت روابط با کردستان در حال حاضر و در انتهای مسیر در راستای منافع آمریکا خواهد بود.»