الغنوشی دوستدار انقلابی و محمد ششم، میراث‌دار دشمنی با ایران

دیپلماسی ایرانی: دوست و دشمن عرب ایران را بشناسید، مجموعه تازه ای است که در آن تلاش می شود دوستان و دشمنان عرب به استناد اظهارات، حرف های درگوشی و خصوصی شان با مقامات مختلف، ایده ها، نظریاتشان و اسناد مختلف منتشر شده مثل ویکی لیکس به خوانندگان معرفی شوند. البته بدیهی است که تعریف و توصیفی که از افراد در این مجموعه می شود، مطلق نیست و نمی توان به صرف آن گفت که فلان فرد دوست یا دشمن ایران است. به ویژه که در دنیای سیاست مصالح حرف اول را می زنند و افراد در خور وضعیت و جایگاهشان و آن چه در آن مقطع فکر می کنند، فورا از دوست به دشمن و از دشمن به دوست تبدیل می شوند که نمونه های آن در تاریخ فراوان است. در این جا آخرین بخش از این مجموعه در اختیارتان قرار می گیرد:

راشد الغنوشی، دوستدار امام خمینی (ره)

راشد الغنوشی، رهبر فعلی اسلام گرایان تونس و موسس جنبش النهضه الاسلامیه را می توان یکی از دوست داران نزدیک ایران دانست. او که به دلیل حمایت علنی از امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران تحت تعقیب قرار گرفت در محافل عمومی مخفی نمی کند که به امام خمینی و انقلاب ایران علاقه دارد و آن را تاثیرگذار در حرکت سیاسی جهان اسلام می داند. وی معتقد است که انقلاب اسلامی ایران روحی جدید در کالبد اندیشه اسلام سیاسی و تحرکات سیاسی دنیای اسلام دمید که باید مورد حمایت آحاد جوامع اسلامی قرار بگیرد. الغنوشی در همین رابطه کتابی نیز با عنوان "حرکت امام خمینی و تجدید حیات اسلام" به رشته تحریر در آورده است که در آن به تمجید از امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران به رهبری ایشان پرداخته است.

شیخ راشد الغنوشی متولد 31 اوت 1941 در روستای الحامه، جنوب تونس است. او همانند بسیاری از مردم شمال افریقا پیرو مذهب مالکی است. الغنوشی تحصیلات خود را در دانشگاه الزیتونه تونس گذرانده اما مدرک کارشناسی ارشد خود در رشته فلسفه را از دانشگاه قاهره و دمشق گرفته است. وی مدتی را نیز در پاریس زندگی کرد اما به دلیل مشکلات مالی به تونس بازگشت و در آن جا به تدریس فلسفه پرداخت که البته این دوره مربوط به قبل از آغاز دوران فعالیت های سیاسی اش است.

الغنوشی بنیانگذار جنبش احیای اسلامی تونس، سیاستمدار و محقق اسلامی و عضو دفتر ارشاد اخوان المسلمین جهانی است. آغاز فعالیت های سیاسی او به اواخر دهه هفتاد باز می گردد. زمانی که حبیب بورقیبه رئیس جمهوری تونس بود و با هر گونه اندیشه اسلامی و فعالیت های سیاسی دینی به شدت برخورد می کرد. غنوشی در سال 1981 به دلیل فعالیت های سیاسی در قالب جنبش های اسلامی به 11 سال حبس محکوم شد که با به قدرت رسیدن بن علی این حبس پایان یافت، اما در سال 1987 دوباره دستگیر و این بار به حبس ابد محکوم شد. در سال 1992 توانست از زندان بگریزد و به الجزایر برود. پس از آن به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، ایران، سودان و لبنان رفت و در آخر در لندن اقامت گزید. به گفته خودش سفر به ایران بسیاری از حقایق اجتماعی ایران را برای او آشکار کرد که باعث شد تا در اعتقادتش نسبت به این کشور تغییراتی حاصل شود، اگر چه می گوید که هیچ گاه از نسبت علاقه اش به امام خمینی (ره) و انقلاب ایران کاسته نشده است.

در ژانویه 2011 پس از سقوط زین العابدین بن علی، دیکتاتور سابق تونس به کشورش بازگشت و مورد استقبال خیل بسیاری از هوادارانش قرار گرفت. وی به همراه تشکل سیاسی اش توانست با شرکت در انتخابات سراسری در سال 2012 حائز اکثریت آرا شود و نخست وزیری این کشور را از آن جریان خود کند.

شیخ راشد الغنوشی به دلیل تاثیرپذیری از دو اندیشمند مصری یعنی سید قطب و حسن البنا، در کنار عمر البشیر، به عنوان یکی از شاخه‎های حرکت اخوان المسلمین در شمال آفریقا و تونس شناخته می‎شود. الغنوشی پس از بازگشت به تونس به همراه عبدالفتاح مورو، صلاح الدین جورشی و حمیده النیفر جمعیت پاسدار قرآن کریم را تاسیس کرده اند.

محمد ششم، دشمن سنتی ایران

محمد ششم، پادشاه مغرب را می توان یکی از مخالفان ایران دانست. ناظران معتقدند که نگاه بدبینانه او به ایران بیشتر متاثر از دوران پدرش ملک حسن است که دوست محمدرضا شاه پهلوی بود که بعد از سقوط سلسله پهلوی در ایران از این که موج انقلاب به مغرب هم برسد، ترسید و نسبت به ایران انقلابی رویکردی خصمانه در پیش گرفت. در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، رئیس جمهوری اسبق روابط دو کشور تا اندازه ای بهبود یافت اما در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد مجددا تیره شد و در سال 2008 در پی ادعای واهی تلاش ایران برای تبلیغ مذهب تشیع در مغرب تیرگی روابط تا آن جا پیش رفت که روابط دو کشور کاملا قطع و سفارت خانه ها در پایتخت ها به طور کامل تعطیل شدند. دولت و رسانه های مغرب همه جا ادعا می کردند که سفارت خانه ایران در مغرب تبلیغ مذهب تشیع می کرده است. حتی شماری را در این رابطه دستگیر کردند و به زندان انداختند، اما هیچ گاه سندی دال بر این که سفارت خانه ایران اقدام به چنین کاری می کرده است، انتشار ندادند.

محمد ششم متولد 21 اوت 1961 است. وی در 23 ژوئیه 1999 و پس از مرگ ملک حسن، پادشاه سابق مغرب به تخت پادشاهی نشست. در دوران او فساد اقتصادی و اداری کاهش یافت و پولی که از خزانه دولت توسط پدرش برداشت شده بود و کشور را به مرز ورشکستگی کشانده بود و رقم آن به حدود سه میلیارد دلار می رسید، به خزانه کشور بازگردانده شد.

وی همچنین اصلاحات سیاسی تازه ای را در دستور کار خود قرار داد که باعث شد تا اندازه ای فضای بسته سیاسی و اجتماعی این کشور باز شود به گونه ای که در نیمه های دهه اول قرن حاضر مغرب به عنوان سومین دموکراسی در خاورمیانه و آفریقا مورد تمجید قرار گرفت. اخیرا نیز واحد اطلاعاتی نشریه اکونومیست، سطح آزادی سیاسی و مدنی در بیست کشور خاورمیانه را بر اساس پانزده شاخص رده بندی کرده است که مغرب در راس آن قرار دارد.

محمد ششم از جمله افرادی بود که در پی وزیدن بهار عربی از ترس رسیدن نسیم آن به کشور خود دستور به انجام اصلاحات فوری و گسترده داد که در پی آن برای نخستین بار یک اسلام گرا نخست وزیر این کشور شد. وی همچنین تا کنون از اتحاد با کشورهای شورای همکای خلیج فارس برای تشکیل اتحادیه کشورهای پادشاهی عربی که پیشنهاد آن را پادشاه عربستان داده، مخالفت کرده است.