دعوتنامه ایران را پس بگیرید!

دیپلماسی ایرانی: ایران چند ساعت مانده به اجرای سند اقدام مشترک ژنو، به طور رسمی برای شرکت در کنفرانس ژنو 2 ، دعوت شد. بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل اعلام کرد پس از رایزنی هایی که با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران داشته، به این نتیجه رسیده که باید از ایران برای حضور در این کنفرانس دعوت کند. اکنون مقامات تهران نیز دریافت این دعوتنامه را تایید می کنند اما حضور در این کنفرانس را نه.

دعوت بان کی مون از تهران در نخستین ساعات بامداد دوشنبه (امروز) انجام شد. پس از آنکه معارضان سوری پس از کشمکش های فراوان سرانجام اعلام کردند در ژنو 2 شرکت می کنند. حالا هم مقامات آمریکایی در مخالفت با حضور ایران در ژنو 2 سخن می گویند و هم معارضان. جان کری، وزیر خارجه آمریکا در چند هفته اخیر بارها به موضوع حضور ایران در ژنو 2 اشاره کرد. او از نقش سازنده حاشیه ای ایران به دعوت از تهران برای ژنو 2 رضایت داد، با این شرط که جمهوری اسلامی نیز نتایج کنفرانس ژنو 1 را که در سال 2012، برگزار شده بود، بپذیرد. اما معارضان سوری به دلیل دیگری با حضور ایران مخالفند. آنها مدعی اند که حمایت ایران از بشار اسد باید مانع دعوت این کشور به کنفرانسی باشد که هدف آن یافتن راه حلی برای برون رفت از بن بست سوریه است. راه حلی که به ادعای معارضان سوری و برخی مقامات آمریکایی به طور حتم، بدون اسد خواهد بود.

متن بیانیه بان کی مون

اما در بیانیه ای که بان کی مون صادر کرده و در آن به دعوت  از ایران اشاره شده نیز به لزوم پایبندی به نتایج ژنو 1 اشاره شده است. در بخشی از این بیانیه که تاریخ آن 19 ژانویه 2014 قید شده، آمده است:

«فردا نیویورک را به مقصد مونترو ترک می کنم تا در کنفرانس ژنو در مورد سوریه شرکت کنم. من از تصمیم ائتلاف ملی انقلاب سوریه و نیروهای مسلح برای شرکت در این کنفرانس استقبال می کنم. در 48 ساعت گذشته نشست ها و مکالمه های تلفنی فشرده ای با رهبران جهانی داشتم که در دیپلماسی بر سر سوریه شرکت دارند. علاوه بر این تصمیم گرفتم دعوتنامه های دیگری نیز برای گردهمایی یک روزه مونترو ارسال کنم. این دعوتنامه ها برای کشور های استرالیا، بحرین، بلژیک، یونان، لوکزامبورگ ، مکزیک، هلند، جمهوری کره و ایران ارسال شد. من بر این باورم که حضور گسترده بین المللی ، گامی مفید است که به کار دشوار دولت سوریه و گروه های مخالف سوری که دو روز بعد در ژنو در کنفرانس ژنو 2 شرکت می کنند، کمک می کند. همانگونه که بارها گفته ام، ایران باید بخشی از راه حل بحران سوریه باشد. من در روزهای گذشته مذاکرات مبسوطی با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران داشتم و او به من اطمینان داد که مانند تمامی کشورهای دیگری که به گردهمایی افتتاحیه در مونترو دعوت شده اند، ایران نیز مبنای این گفت و گو ها که پایبندی کامل به نتایج ژنو یک ( 30 ژوئن 2012) است – شامل سند اقدام- را درک می کند. من و ظریف توافق کردیم که هدف از این مذاکرات ایجاد یک دولت انتقالی بر مبنای اجماع دوجانبه است. بر این مبنا بود که وزیر خارجه ایران متعهد شد تهران نقشی سازنده و مثبت در مونترو ایفا کند. بنابراین من به عنوان میزبان این کنفرانس تصمیم گرفتن از ایران دعوت کنم. »

موضع آمریکا

این در حالی است که مقامات آمریکایی ادعا می کنند ایران تمامی شرایط برای شرکت در این کنفرانس را ندارد و این احتمال وجود دارد که این دعوت پس گرفته شود. این کنفرانس روز چهارشنبه در مونترو (سوئیس) آغاز به کار می کند و هدف آن اجماع بر سر تشکیل دولت انتقالی در سوریه است، اما هنوز پاسخ ایران به این دعوت روشن نیست. پیش از این محمد جواد ظریف اعلام کرده بود در صورتی که ایران به ژنو 2 دعوت شود، در آن شرکت خواهد کرد. البته پیش تر نیز وزیر خارجه ایران هشدار داده بود که ایران برای حضور در این کنفرانس پیش شرط نمی پذیرد. به گزارش آسوشیتدپرس، بان کی مون به مقامات آمریکایی گفته است که مقامات ایرانی به طور خصوصی به وی اطمینان داده اند که به ساز و کار این کنفرانس احترام می گذارند و نقشی سازنده و مثبت ایفا خواهند کرد.

به گزارش نیویورک تایمز، مقامات آمریکایی پیش از این گفته بودند که به طور مداوم با سازمان ملل در مورد شروطی که ایران باید برای شرکت در این کنفرانس داشته باشد، در ارتباط بودند اما به نظر می رسد بان کی مون با این دعوت آنها را به نوعی غافلگیر کرده است. مقامات آمریکایی می گویند از آنهایی که ایران به طور علنی نتیجه ژنو 1 را نپذیرفته نمی تواند در ژنو 2 شرکت کند. حتی جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز در بیانیه ای تهدید کرده است در صورتی که ایران به طور رسمی این تعهدات را نپذیرد، باید دعوتنامه بان کی مون پس گرفته شود.

تحلیلگران می گویند در صورتی که تهران نتیجه ژنو 1 را بپذیرد تغییر جدی در سیاست های خود ایجاد کرده است. چرا که پیش تر تاکید کرده بود حضور در ژنو 2 با پیش شرط نخواهد بود. البته به گفته این تحلیلگران حتی پذیرش این پیش شرط نیز به این معنی نیست که تهران با کناره گیری اسد از قدرت موافقت می کند.

حدود 30 کشور به مونترو دعوت شده اند که در واقع یک نشست افتتاحیه برای مذاکرات صلح است. دو روز بعد دولت سوریه و گرو های مخالف به ژنو می روند و به حضور اخضر ابراهیمی، نماینده ویژه اتحادیه عرب و سازمان ملل در امور سوریه، رایزنی ها را دنبال می کنند.

تحلیلگران خاورمیانه و دیپلمات ها  می گویند اگر قرار باشد راه حلی ایجاد شود در ژنو خواهد بود. از سوی دیگر انتظار نمی رود این مذاکرات به نتایج خیلی بزرگی برسد و احتمالا دستاورد آن باز شدن راه ارسال کمک های انسان دوستانه برای مردم سوریه خواهد بود.

اندرو تبلر، کارشناس سوریه در موسسه سیاست خاور نزدیک واشینگتن می گوید: مشارکت ایران به این معنی است که حلقه مداخله منطقه ای وسیع تر می شود. اما ایران و آمریکا همچنان دیدگاه های متفاوتی در مورد باقی ماندن یا نماندن اسد در قدرت دارند. به گفته وی، باتوجه به حمایتی که ایران از بشار اسد انجام می دهد ، شرکت تهران در این کنفرانس به معنی حضور یک حامی اسد دیگر پای میز مذاکره است.

تهدید معارضان به عدم شرکت در ژنو 2

این در شرایطی است که گروه های مخالف در سوریه در پیام هایی که در فضای مجازی به سرعت منتشر شد، مدعی شده اند تا زمانی که بان کی مون دعوت از ایران را پس نگیرد در این کنفرانس شرکت نخواهند کرد. در پیام توییتری سخنگوی ائتلاف مخالفان سوری آمده است: ائتلاف سوریه اعلام می کند تا زمانی که بان کی مون دعوت خود را از ایران پس نگیرد، در ژنو 2 شرکت نمی کند.

این اولتیماتوم تنها یک روز پس از آن مطرح می شود که این ائتلاف با وجود بایکوت یک سوم اعضای خود، تصمیم گرفت هیاتی را به ژنو 2 اعزام کند. این ائتلاف از مدت ها پیش تحت فشار دولت آمریکا قرار داشت تا در مذاکرات ژنو 2 شرکت کند.

رویترز در این زمینه نوشت:ائتلاف ملی سوریه که تحت فشار برخی کشورهای عربی و غربی اعلام کرده بود در ژنو 2 شرکت می کند، حالا با دعوت بان کی مون از ایران به خشم آمده و می گوید در این کنفرانس شرکت نمی کند. نشست یک روزه ای که در هتل مونترو با حضور وزیران خارجه برگزار می شود، به گفته بان کی مون که امروز عازم این شهر می شود، محلی برای مذاکرات نیست، اما هدف آن گرد هم آوردن کشورها و سازمان ها برای نشان دادن یکپارچگی خود با روند صلح در سوریه است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10