منتقدان تعامل ، حریف اوباما نخواهند شد

دیپلماسی ایرانی: بر اساس اخبار منتشر شده ایران و گروه ۵+۱ در زمینه چگونگی اجرای توافقنامه اتمی ژنو با یکدیگر به توافق رسیدند و قرار است این توافقنامه از اوایل هفته آینده به اجرا گذاشته شود. مسئولان دستگاه دیپلماسی ایران نیز روز یکشنبه ۲۲ دیماه ۱۳۹۲  تایید کردند این توافق نامه از روز ۳۰ ام دی ماه اجرا خواهد شد. کارشناسان از توافق بر سر زمان اجرای مفاد همکاری مشترک میان ایران و گروه 5+1   به عنوان گامی مثبت یاد می کنند. در همین حال اوباما نیز در پیامی خواستار استفاده از فرصت به دست آمده، شده است. این توافق در حالی صورت می گیرد که پیش از این نمایندگان کنگره با جمع آوری 59 امضا درصدد تصویب تحریم های جدید علیه ایران بر آمدند که با واکنش تند کاخ سفید مواجه شد و حتی رییس جمهوری آمریکا نیز از از استفاده از حق وتوی خود برای مقابله با این طرح خبر داد اما نمایندگان کنگره تلاش دارند تا تعداد امضا ها را به 67 برسانند تا دیگر رییس جمهور نتواند آن را وتو کند. با این همه توافق بر سر مساله هسته ای ایران چه به لحاظ ارایه یک سند و زمان اجرایی آن گام مهمی در سیاست خارجی ایران و همچنین ایالات متحده آمریکا تلقی می شود.سنگ اندازی های صورت گرفته در مسیر اجرای برنامه اقدام مشترک از سوی بسیاری از مخالفان هرگونه تعامل با تهران با اعلام زمانی برای آغاز به عملی سازی این برنامه وارد فاز دیگری خواهد شد. علیرضا داوری کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی به بررسی تبعات مثبت توافق ایران و 1+5 بر سر بازده زمانی مشخص برای آغاز عملی برنامه اقدام مشترک پرداخته است :

بر اساس اعلام مقامهای  وزارت  امور خارجۀ ایران، اعضای گروه 5+1 تایید کردند این توافق نامه از روز ۳۰ ام دی ماه ( بیستم ژانویه) اجرا خواهد شد. حال مشخص شدن زمان اجرایی توافقنامه ژنو چه تاثیری بر روند سیاست های جناح محافظه کار آمریکا و نمایندگانی که اقدام به ارایه طرحی به منظور تصویب تحریم های جدید علیه ایران کردند، می گذارد؟

همانگونه که در داخل ایالات متحده آمریکا دو حزب وجود داشته و تلاش می کنند، بحران ها و حل بحران های بین المللی را به اسم خودشان تمام کنند، در داخل ایران هم وجود دارد. در ایران افرادی که در زمان دولت آقای احمدی نژاد سعی در حل بحران داشتند، اینک به عنوان مخالف توافقنامه صحبت می کنند که این موضوع در دولت آمریکا نیز وجود دارد به گونه ای که در زمان دولت آقای بوش، بسیار از افراد که در گفتار و سیاست خود از حمله آمریکا به ایران خبر می دادند، اما همان ها و حتی خود آقای بوش بدش نمی آمد که در لفافه با ایران گفت و گو کند. اما این نکته حایز اهمیت خواهد بود که حضور حسن روحانی به عنوان رییس دولت تدبیر و امید و ابلاغ سیاست تعامل با جامعه جهانی، راه هرگونه تقابل را بسته است. توافقنامه ژنو یک امتیاز بسیار مثبت داشت. اگر دقت کرده باشید می بینید که نتیجه نظرسنجی در آمریکا در خصوص ایران عکس آنچه در قبل بوده، شده است. بر این باورم که شروع خوبی صورت گرفته و به طور حتم دولت نیز به این مساله اینگونه نگاه خواهد کرد و سیاست هسته ای جمهوری اسلامی ایران نیز مورد رهبری است و مجلس هم باید همگام با این دولت در جهت رفع مشکل گام بردارد. نکته دیگر که باید مدنظر قرار گیرد این است که تمام اقتصاد ما متاثر از سیاست خارجی ماست. اگر می خواهیم مردم همانند گذشته همگام باشند، برای رفع مشکلات مردم باید گام هایی برداشته می شد. آغاز تمام این گام ها از مذاکرات هسته ای بود. در مورد آمریکا نیز باید بگویم که تحریم های جدید برای رای گیری به سنا اعلام وصول نشده و رییس جمهور آمریکا نیز از حق وتوی خود سخن گفته است. درعین حال شما نباید لابی صهیونیست را نادیده بگیرد. گرچه تنها سه درصد لابی صهیونیست وجود دارد اما همین میزان هم تاثیرگذار است. با این حال تصمیم گیرنده اصلی در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا دولت و شخص رییس جمهور آقای اوباماست. امروز دعوت آقای جان کری از ایران برای شرکت در ژنو2 بیانگر علاقه آمریکا به حضور ایران در این کنفرانس است و این نشان می دهد دیپلماسی راست گرایان و موسسه اینترپرایز جمهوری خواهان در سیاست خارجی آمریکا فعلا جایی نخواهند داشت.

آیا می توان تعیین زمان  برای اجرای توافقنامه ژنو را  برگ برنده اوباما در مقابل نمایندگان و سناتورهای موافق تشدید تحری های ایران دانست؟

بله. به این نکته توجه کنید که ایالات متحده کشوری است که به دیپلماسی رسانه ای و هدایت افکار عمومی مردمش بسیار بسیار اهمیت می دهد. اگر یادتان باشد، دیک چنی وزیر سابق دفاع ایالات متحده بعد از برکناری اش در جنگ عراق، در یک نشست خبری گفت:" من در جنگ عراق شکست نخوردم. من در هدایت افکار عمومی مردم آمریکا شکست خوردم." دولت اوباما و شخص رییس جمهور گفتاری را که امروز به عنوان سیاست ابلاغ می کند، مورد تایید مردم آمریکا هم هست. بنابراین باورم این است که قطعا جمهوری خواهان در قبال سیاست دولت اوباما در برابر ایران سر تعظیم فرود آورده و تمکین خواهند کرد. این واقعیتی است که تا زمانی که اوباما به عنوان رییس جمهور در آمریکا حضور دارد، همچنان در هر تصمیم گیری حرف نخست را خواهد زد.

آیا کنگره آمریکا با تصویب زمان اجرای توافقنامه، تصویب تحریم های جدید علیه ایران را شتاب خواهد بخشید یا خیر؟

اگر تعداد سناتورهای بالا 67 نفر باشد، رییس جمهور آمریکا حق وتو ندارد. اما تا کنون به این میزان نرسیده است. بعید می دانم چنین کاری انجام دهند.البته ما شاهد جریان های  افراطی بسیاری در این خصوص هستیم. در سنای آمریکا حدود 10 سناتور تاثیرگذار وجود دارد. تئوری ارایه شده از سوی سنای آمریکا بر اساس برخی اظهار نظرهای داخلی ماست. وقتی یک نماینده مجلس تمام توافق را زیر سوال می برد، بسیاری از سیاست مدارهای داخل آمریکا در کنگره از همین صحبت ها تئوری می سازند. زمانی آقای رحیمی معاون اول دولت آقای احمدی نژاد اعلام کرد پژو در ایران از تحریم ها لطمه می بیند، این مبنایی شد برای اعضای کنگره برای تحریم خودرو.

چند روز پیش خبری مبنی بر مبادله نفت در برابر کالا  میان ایران و روسیه منتشر شد  در همین حال دولت اوباما روز دوشنبه  از گزارش ها مبنی بر مذاکرات دو جانبه ایران و روسیه برای «مبادله نفت با کالا» ابراز نگرانی کرد. آیا این اقدام موجب خدشه دار شدن روند اجرایی توافقنامه ژنو خواهد شد؟

خیر. اصلا. زیرا در چارچوب این قضیه نیست. مبادله تهاتر و کالا با نفت را نیز سازمان ملل برای ما طراحی کرده بود. اما اعتقادم بر این است که روس ها و سیاستمدارنش قابل اعتماد نیستند. روس ها مدت های زیادی با برگه ما در مقابل آمریکا بازی کرده و امتیازهای خوبی گرفتند. مطمئن باشید اگر فشاری از سمت آمریکا وارد شود، روس ها این قرار را هم لغو می کنند. مگر بر سر تحویل موشک های اس-300 این اتفاق نیفتاد؟ روند مذاکرات، راه خودش را پیدا کرده  و مطمئنم روزهای خوبی پیش رو است. بسیاری از مقامات کشورهای عربی از توافق هسته ای ایران احساس خطر کردند. صحبت هایی که روز گذشته نخست وزیر امارات متحده عربی مطرح کرد، را در این خصوص مدنظر قرار دهید .  این گفتار از سر دلسوزی نیست، بلکه در کار انجام شده قرار گرفتند. بگذاریم با دیپلماسی لبخند کار جلو برود. توصیه ام به افرادی که به هر حال در گفتار تندرو هستند، این است که به سمت تعادل حرکت کنند.

دلیل اینکه متن توافق اجرایی منتشر نشده چیست؟ البته آقای اوباما در این راستا بیانیه را منتشر کردند.

شاید امتیاز مثبتی هم برای ایران و هم آمریکا باشد. هدف از مذاکرات به دست اوردن بهترین خروجی است. من خوشبین هستم. فضای خوبی که ایجاد شده و تعامل گرا بودن تیم مذاکره کننده و دیگر موارد نشان می دهد که قدرت چانی زنی ما بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است و در آینده نتیجه این مذاکرات و توافقنامه در همه عرصه ها خودش را نشان دهد.

انتشار اولیه: سه شنبه 24 دی 1392 / باز انتشار: شنبه 28 دی 1392