پیام‌‌ رهبران قطر به اسد: خواهان از سرگیری روابطیم

تحولات اخیر سوریه، قطر را با تمام امکانات موجود به تلاش جهت احیای روابط با تهران، بیروت و دمشق وادار کرد.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، چندی پیش خبرگزاری ها خبری درباره تلاش قطر برای نزدیکی به سوریه و ارسال نامه ای از سوی امیر این کشور برای رئیس جمهوری سوریه منتشر کنم، شبکه خبری «المنار» لبنان در مقاله ای به قلم «سمیه علی» تلاش می کند، به بررسی چرخش سیاسی این بپردازد.

المنار در این باره می نویسد: تحولات سوریه به نفع نظام قطر نبود و این تنها دلیلی است که دوحه را به تلاش با تمام امکانات موجود به احیای روابط با تهران، بیروت و دمشق وادار می کند. به طور مسلم انگیزه اصلی اقدام مذکور تغییر سیاست های قطر است که در وهله اول مربوط به تغییر حاکم آن می شود (انتقال قدرت ازشیخ «حمد بن خلیفه آل ثانی» به فرزندش شیخ «تمیم»).

در آن زمان منابع متعددی دلیل این اقدام قطر و چرخش سیاسی این کشور را کاهش نقش قطر و یکه تازی عربستان سعودی در مدیریت پرونده های اساسی و مهم منطقه به ویژه پرونده سوریه دانستند، ولی به گفته منابع آگاه عامل اصلی تصمیم به توقف قطع رابطه با ایران، حزب الله و نظام سوریه نگرانی دوحه از سیاست های اخیر ریاض به ویژه شخص شاهزاده «بندر بن سلطان»، رئیس سرویس های اطلاعاتی عربستان سعودی است.

منابع مذکور در گفت وگو با پایگاه المنار اظهار داشتند، بندر تاکید کرده است که می تواند قطر را از نقشه منطقه محو کند و این تهدیدها به گوش امیر جدید قطر شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» رسیده و آن را جدی گرفته است.

حاکم جدید، خداحافظی با سیاست حمد بن جاسم

اطرافیان شیخ تمیم بن حمد بر این باورند که سیاست شیخ حمد بن جاسم به دور از دلایل خارجی آن که منجر به این تحول شد، تهدیدی علیه امنیت ملی قطر به شمار می رود.

منابع رسانه ای تاکید کردند که تغییرات در ساختار قدرت در قطر منجر به تغییراتی در سیاست خارجی و داخلی این کشور شده است.

«ناصر شراره»، روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی اظهار داشت: «آل العطیه» که مناصب وزارت خارجه را بر عهده داشتند و خود «خالد العطیه»، وزیری امور خارجه این کشور را برعهده داشت، بر این باور بودند که سیاست خارجه «شیخ حمد بن جاسم»، نخست وزیر و وزیر خارجه سابق قطر، امنیت ملی این کشور را در معرض خطر قرار داده و این امر به ویژه در زمینه چالش با روس ها در رابطه با حمایت از گروه های مسلح سلفی جهادی از جمله گروه های چنچنی قابل ملاحظه است.

شراره در گفت وگو با پایگاه خبری المنار تصریح کرد: به قدرت رسیدن آل ثانی نزاع میان آل العطیه را پایان داد که با آل المسند و حمد بن جاسم، شخص دوم قطر ارتباط داشتند و در نتیجه باید گفت که این افراد نقش مهمی در قانع کردن امیر جدید به اجرای سیاست های سابق ترکیه ایفا کردند که از آن تحت عنوان «سیاست به صفر رساندن مشکلات با همسایگان» یاد می شود.

این تحول رابطه انکار ناپذیری با تغییر ناگهانی موضع واشنگتن در منطقه داشت، به ویژه اینکه تماس هایی که در این اواخر آمریکا تلاش کرده بود، با ایران بگیرد و نتیجه آن توافقی بود که اخیرا در ژنو حاصل شد و طی آن آمریکا و غرب، ایران هسته ای را به رسمیت شناختند.

همه چیز از دریچه تهران شروع شد، به گونه ای که روابط این دو کشور (قطر و ایران) حتی در اوجه اختلافات میان دوحه و تهران قطع نشد و ارتباطات در بالاترین سطح باقی ماند.

«محمد صادق الحسینی»، نویسنده و پژوهشگر ایرانی در گفت وگو با پایگاه المنار اظهار داشت: گاهی اوقات ارتباط با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی صورت می گرفت و او در آن زمان همچنان ولی عهد بود، ولی به رابطه با ایران توجه خاصی داشت. این موضوع در زمینه برقراری ارتباط با ایران در زمینه های اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک بعد از رسیدن به قدرت دیده می شود.

به گفته صادق الحسینی پیام های دوستی قطر به سرعت به گوش ایرانیان رسید و با این تصمیم به صورت مثبت برخورد شد و این امر قطری ها را برای استفاده از دروازه ایران برای ورود به دیگر دروازه ها یعنی سوریه و حزب الله وادار کرد.

دوحه خواستار میانجیگری تهران برای برقراری رابطه با دمشق است

پرونده سوریه سنگ بنای رابطه میان دوحه و تهران است و درخواست قطر از طریق «لوران فابیوس»، وزیر امور خارجه فرانسه صورت گرفت. طبق اظهارات صادق الحسینی، فابیوس به صورت محرمانه تمایل دوحه برای از سرگیری رابطه به صورت تدریجی با نظام سوریه را به «محمد جواد ظریف»، هتمای ایرانی خود منتقل کرد و ایرانی ها این پیام را به همراه کاهش تبلیغات رسانه ای شبکه الجزیره قطر علیه نظام سوریه و مشارکت در بازسازی سوریه و همچنین کاهش حجم حمایت ها از برخی گروه های تروریستی مسلح در خاک این کشور به ویژه گروه های مسلح سلفی جهادی عمدتا وابسته به سازمان تروریستی «القاعده» را به طرف سوری منتقل کردند.

در همین راستا صادق الحسینی تاکید کرد: قطری ها در این اواخر حمایت های خود را از برخی گروه های مسلح متوقف کرده اند و از برخی دیگر از گروه های تروریستی مسلح اصلا حمایت مالی به عمل نمی آورند، علاوه بر این اردوگاه های نظامی که در خاک ترکیه ایجاد شده بودند و دوحه بر آنها نظارت داشت، را تعطیل کرد، این اقدام با توافق و هماهنگی با ترک ها صورت گرفت که بخشی از بازی هستند.

«احمد داود اغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه نقش مهمی را در نزدیکی میان قطری ها و ایرانیان ایفای نقش کرد، چرا که به باور وی آنها بازی در سوریه را باخته اند و باید با رخدادهای جاری در زمینه رابطه تهران و واشنگتن همراه باشند. این اقدام با اظهارات اخیر داود اغلو بعد از دیدار با همتای ایرانی اش محمد جواد ظریف مبنی بر اینکه باید هر چه سریع تر و قبل از برگزاری کنفرانس ژنو 2 آتش بس در سوریه اجرا شود، تطابق دارد.

«بشار اسد»، رئیس جمهور سوریه در قبال این درخواست قطری ها به صورت شتاب زده و با آغوش باز از آنها استقبال نکرد و تا این لحظه دوحه جواب قطعی از طرف رهبران سوریه دریافت نکرده است.

بشار اسد در پاسخ به این پیام قطرهای گفت: مسئله مربوط به مشارکت قطر در دو سال خونریزی و کشتار در سوریه است، باید پرسید که آیا مردم آمادگی باز کردن صفحه جدید در روابط با شریک اساسی ارسال سلاح و عناصر تروریستی مسلح به سوریه را دارند.

توافق اعزاز: نقطه عطف اساسی در روابط

توافق برای آزای ربوده شدگان لبنانی در اعزاز در چارچوب تغییر مواضع دوحه صورت گرفت، موضوعی که معلوم شد قطری ها نقش اساسی در تحقق آن داشتند و این مسئله رویدادی اساسی برای گشودن کانال ارتباطی با ایرانیان و حزب الله بود. حزب الله میانجی میان دوحه و دمشق بود و قطر نیز امیدوار بود که بازداشت شدگان در زندان های سوریه در مقبال آزادی ربوده شدگان لبنانی آزاد شوند، حزب الله علی رغم مخالفت اولیه سوریه با این مسئله آن را ضمانت کرد. ناصر شراره اظهار داشت که خالد العطیه، وزیر خارجه قطر متولی توافق اعزاز بود و به ترک ها برای حصول این توافق اعمال فشار کرد.

منابع آگاه یادآور شدند که ارتباط میان حزب الله و قطر همچنان به صورت مستقیم ادامه دارد و در همین راستا محمد صادق الحسینی تاکید کرد که ارتباط میان قطر و حزب الله از ابتدا به صورت مستقیم و بدون وساطت ایران برقرار شد، به ویژه اینکه تهران علی رغم تشویق به این ارتباط تمایل نداشت، این نقش را ایفا کند؛ چرا که نمی خواست به بخشی از بازی رقابت سعودی - قطری تبدیل شود. دوحه در صدد رقابت با ریاض در لبنان از دروازه رابطه با حزب الله است.

نگرانی قطر از پیام های تهدید آمیز عربستان باعث شد، دوحه به سرعت سیاست های خود را تغییر دهد. ناصر شراره با تاکید بر این مسئله افزود: تلاش قطر برای تحمیل خود به عنوان کشور تاثیرگذار در پیرامون خود به ویژه در سایه دولت دو حمد یعنی امیر سابق قطر و نخست وزیرش خوشایند آل سعود نبود، امیر جدید قطر تلاش می کند، از دایره چالش هایی که از طرف ریاض با آن مواجه است، را پشت سر بگذارد؛ ولی اقدام قطر مبنی بر توقف حمایت از برخی گروه های تروریستی مسلح در سوریه به نفع حمایت از جماعت اخوان المسلمین در آنجا باعث خشم آل سعود شد و این امر در اظهارات مشهور شاهزاده «بندر  بن سلطان»، رئیس دستگاه اطلاعات عربستان سعودی در گفت وگو با روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» به وضوح دیده می شد، وی گفته بود: قطر متشکل از 300 نفر و یک شبکه ماهواره ای است.

ناصر شراره بر این باور است که سعودی ها توجه زیادی به تحرکات قطر ندارند؛ چرا که بر این باور است، کشوری قوی است که توانایی رهبری کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به سمت موضع یک پارچه را دارد.