ایران و 1+5 درگیر مسائل حاشیه ای نمی شوند

دیپلماسی ایرانی: سرنوشت پرونده هسته ای ایران و پرونده سوریه هر دو در ژنو بررسی می شود. روزنامه لبنانی النهار صحبت از وجود نگرانی هایی نزد غرب در تغییر معادلات جاری در سوریه به سود بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور و ایران، متحد استراتژیک آن می دهد. دیپلمات های غربی به این روزنامه لبنانی نزدیک به جریان 14 مارس گفته اند که امریکا نگاه خود را از پرونده سوریه برداشته و معطوف به مذاکرات هسته ای با ایران کرده و به دنبال توافق با تهران در این زمینه است. این مساله سبب می شود تا ایران و سوریه نهایت استفاده را از این وضعیت ببرند و ورق به سود اسد برگردد.

در همین رابطه و در حالی که مذاکرات هسته ای ایران در جریان است، بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در دیدار با جمعی از اعضای کنگره ملی احزاب عرب بر لزوم متحد شدن تلاش ها برای رویارویی با افکار تکفیری که کشورهای عربی را هدف قرار داده تاکید کرده و گفته است که عربستان تلاش دارد تا برخی توافق های بین المللی و منطقه ای را ناکام بگذارد و ریاض تمام تلاش خود را می کند تا برگزاری نشست ژنو 2 را به تعویق بیاندازد.

از سوی دیگر باید گفت بی شک مذاکرات ایران با 1+5 مذاکرات بسیار سخت و پیچیده است. همان طور که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان هم گفته است "این گفت وگوها مذاکرات بسیار سختی است که مردم باید برای به نتیجه رسیدن آن دعا کنند." سختی این مذاکرات صرفا به بحث های فنی باز نمی گردد که البته بخش مهمی از مذاکرات را تشکیل می دهد بلکه آن چه به روشنی دیده می شود، کش مکش های سیاسی است که در سایه مذاکرات هسته ای جریان دارد. تاکید بر سیاسی بودن پرونده هسته ای ایران همیشه وجود داشته تا جایی که حتی در زمان دیدار آقای ظریف با خانم اشتون در 16 آبان، روز نخست مذاکرات، کوفی عنان نماینده سابق جامعه جهانی در امور سوریه نیز در محل مذاکرات هسته ای با ظریف دیدار کرده است. وی هنوز درگیر مساله سوریه است و در برخی محافل از او به عنوان نماینده مخفی جامعه جهانی در امور سوریه یاد می شود که البته جزئیات دیدار وی با ظریف در جایی منتشر نشده است. همچنین اخضر ابراهیمی، نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه نیز در محل مذاکرات حاضر می شود و با وزیر امور خارجه کشورمان دیدار می کند. گفته شده که این دیدار درباره سوریه بوده است. اما با وجود تمامی گمانه زنی ها در خصوص مربوط دانستن پرونده هسته ای ایران و سوریه طرف ایرانی همواره تاکید کرده است که در مذاکرات هسته ای با 1+5 صرفا درباره پرونده هسته ای صحبت می کند و به هیچ وجه درباره موضوعات دیگر مثل پرونده سوریه و لبنان و غیره صحبت نخواهد کرد. این مساله را وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه های مختلف بارها بیان کرده است.

محمد علی سبحانی ، سفیر سابق ایران در لبنان در خصوص این که در آستانه مذاکرات ایران و ۱+۵ گفته می شود به هر میزانی که این مذاکرات موفقیت آمیز باشد مساله سوریه و مذاکرات ژنو برای سوریه هم موفقیت آمیز خواهد بود، بر این باور است که اجماع قابل توجهی به وجود آمده و دولت ایران و نیروهای سیاسی موافق هستند که وزارت خارجه به عنوان مسئول مذاکراه به طور جدی این موضوع را دنبال کند و سیاست های هسته ای رابه نتیجه برساند. البته در داخل ایران برخی ممکن است نظرات متفاوتی داشته باشند که به نظر نمی رسد قابل توجه باشد چراکه اکثریت مردم و افکارعمومی به دنبال حل این موضوع هستند. در خارج از ایران نیز و در میان اعضای ۱+۵ مخالفینی همچون فرانسوی ها حضور دارند که نشان دادند به گونه ای گرفتار تاثیرات صهیونیست ها هستند.

سبحانی تاکید می کند که اگر پرونده هسته ای ایران با موفقیت حل شود که به توفیق آن و استمرار مذاکرات و برداشته شدن گام های بیشتر خوشبین است، این موضوع مسائل خاص خود را دارد. اگر هر دلیلی برای تخریب آن وجود داشته باشد به ایران و این چند کشور در حوزه موضوع هسته ای مربوط است، اما بحث سوریه را باید کاملا از این پرونده منفک دانست. البته این بدان معنا نیست که اگر توافقی صورت گیرد تاثیر مثبتی نخواهد گذاشت و اگر توافقی صورت نگیرد فضا را برای سایر توافقات مثبت جلوه نمی دهد. تا این میزان تاثیر بحران ها یا راه حل ها بر یکدیگر قابل قبول و فهم است. اما به نظر می رسد موضوع سوریه و ژنو۲ سوریه موضوع دیگری است و مساله آن به جنگ داخلی درون این کشور بر می گردد. مسائل سوریه به اختلافاتی بر می گردد که در سطح داخلی وجود دارد و گروه های مخالف و دولت به اندازه ای از یکدیگر فاصله دارند و خواسته های متضادی دارند که امکان جمع شدن در کنار هم را ندارند. اما زمانی که به مسائل منطقه ای برسد این موضوع می تواند محل درخواست ها و مناقشات منطقه ای هم قرار بگیرد. اما به نظر می رسد که مساله سوریه به آن میزان تاثیرگذار نیست که بتواند بر مسائل هسته ای ایران یا بالعکس. اثرگذار باشد.

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه برخلاف آنچه رسانه های عربی در این مدت بر سر ارتباط داشتن پرونده هسته ای با پرونده سوریه پافشاری کرده اند، می گوید: «نباید این دو موضوع را به یکدیگر مرتبط بدانیم. حداقل دولت ایران مساله هسته ای و مشکلات آن را کاملا مستقل دنبال می کند تا بتواند برای حل پرونده هسته ای ایران گام های محکم تری بردارند.»

او این گونه تحلیل می کند که «اگر برخی از جهت های منطقه ای قصد دارند از این مساله سوء استفاده کرده و این مسائل را به هم مرتبط کنند یا در منطقه خاورمیانه امتیاز بگیرند، بحثی است که به نظرمی رسد از سوی همین رسانه های عربی مطرح می شود و مربوط به آنهاست، بعید است که ۱+۵ و ایران نیز در مساله بسیار مهم هسته ای درگیر مسائل حاشیه ای شوند.»

اگر نگاهی به مواضع مقام های عربی بیندازیم یا به مطالب روزنامه ها و سایت های عربی بنگریم به روشنی می بینیم که غالب آنها از این مساله صحبت می کنند که اگر توافقی در پرونده هسته ای ایران حاصل شود، در پرونده های دیگر منطقه ای مثل لبنان، سوریه، عراق و غیره نیز توافقی حاصل خواهد شد و منطقه روند مثبتی را پیش خواهد گرفت. مثلا نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان در دیدار با غضنفر رکن آبادی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در لبنان تاکید می کند، آثار مثبت توافق ایران و 1+5 کل منطقه را خواهد گرفت. باید در نهایت منتظر ماند و دید که این مذاکرات تا چه اندازه بر مختصات منطقه تاثیر می گذارد./14