ایران و مصر، نزدیک اما نه همراه

دیپلماسی ایرانی: قاهره و تهران روی طرح صلحی کار می کنند که به موجب آن نقشه راهی برای خروج از بن بست سوریه، ترسیم شود.  اما این لزوما به معنی عادی سازی روابط دوجانبه نخواهد بود.

دیپلمات های منطقه ای و غربی در قاهره در گفت و گو با الاهرام خاطرنشان کرده اند که ایران و مصر هر دو به دنبال راهکاری برای سوریه هستند. آنها طرح صلحی را دنبال می کنند که اخضر ابراهیمی، نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه پیشنهاد داد و بر مبنای انتقال تدریجی قدرت در زمان روی کار بودن بشار اسد و نه اجبار وی به کناره گیری از قدرت، شکل گرفته است.

آنچه قاهره به عنوان شهری با جمعیت قابل توجهی از سنی ها و تهران به عنوان پایتخت شیعیسم در خاورمیانه را در کنار یکدیگر قرار داده، یک نگرانی جدی است و آن احتمال اقدام نظامی خارجی علیه سوریه است.

دیپلمات های ایرانی و مصری بارها در اظهارات خود به این نگرانی اشاره کرده اند. با این حال هر دو بر این باورند که فشار زیادی روی باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا قرار دارد تا به نوعی وارد اقدام نظامی علیه سوریه شود.

یک دیپلمات مصری در این زمینه گفت: فشار زیادی روی اوباما است. بخشی از این فشارها از جانب اسرائیل است و برخی دیگر از کشورهای منطقه نیز که به دنبال پایان حکومت اسد هستند، در اعمال این فشار نقش دارند.

وی افزود: از نظر ما، این موضوعی نیست که بتوانیم با آن موافقت کنیم. مهم نیست که ما چه اختلاف نظرهایی با اسد داریم اما قاطعانه مخالف حمله به سوریه هستیم.

در همین حال یک دیپلمات ایرانی خاطرنشان کرد که جمهوری اسلامی هر آنچه که بتواند را برای دفاع از منافع مردم سوریه انجام خواهد داد. چرا که جنگ به نفع برادران عزیز سوری نیست.

طرحی که هم اکنون در قاهره، تهران و مسکو، دیگر متحد اسد و البته واشینگتن در دست بررسی است، خاتمه تدریجی خصومت ورزی با مکانیسیم نظارت عرب – بین المللی  و درخواست برگزاری انتخابات زودهنگام است.

یک دیپلمات مصری دیگر در این مورد گفت: اسد می خواهد در سال 2014، یعنی زمانی که دوره اش در ریاست جمهوری به پایان می رسد، کناره گیری کند. این در حالی است که تا آن زمان فاصله زیادی باقی نمانده و انجام اقدامات مورد نیاز برای اعلام آتش بس روندی زمان بر است. البته بحث انتخابات زودهنگام در سال 2014 نیز مطرح است. 

با این وجود یک دیپلمات غربی ادعا می کند حرکت یا گزینه نظامی علیه اسد در صورت استفاده از تسلیحات شیمیایی مورد بررسی قرار دارد. البته به گفته وی روند این بررسی ها تا حدودی کند است که عواملی مانند اردن و ترکیه ، دلیل آن هستند.

این در حالی است که به نظر نمی رسد تهران و قاهره تمایل داشته باشند از این فرصت دیپلماسی منطقه ای مشترک برای برقراری روابط کامل دیپلماتیک با یکدیگر استفاده کنند. در این بین بیشتر مصر در مورد احیای رابطه با ایران ملاحظاتی دارد و به برخی همکاری های اقتصادی با تهران در مقابل انعطاف پذیری و نه عادی سازی روابط می اندیشد.

برخی مقامات آگاه در قاهره می گویند احتمالا در ماه های آینده سفر گردشگران ایرانی به مصر به خصوص دریای سرخ و سواحل مدیترانه از سرگرفته می شود. همچنین قاهره علاقمند است در موضوعاتی مانند منطقه عاری از سلاح کشتار جمعی در خاورمیانه با تهران همکاری داشته باشد.

در این میان مساله امنیتی، یکی از موضوعات کلیدی بین تهران و قاهره است. مصر از سوی همسایگان عرب و گروه های سلفی که خواستار عدم برقراری رابطه با ایران هستند، تحت فشار قرار دارد. در مقابل تهران نیز به سهم خود از برخی فشارهای قاهره بر دولت عراق ناراضی به نظر می رسد. مقاما می گویند، این نگرانی ها در جریان سفر اخیر هیاتی عالی رتبه از مصر به ایران، مورد بررسی قرار گرفته است. اما باید گفت هرچند سوریه زمینه همکاری مشترک تهران – قاهره را فراهم کرده اما عواملی مهم تر در احیای روابط ایران و مصر پس از 3 دهه قطع رابطه، دخالت دارند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی /10