گاردین: غرب انتظار دارد ایران بگوید پشیمانم!

«محور شرارت»، «دولت سرکش» و اصطلاحات دیگر از این دست، مفاهیمی است که از دیرباز ایالات متحده برای نام بردن از کشورهای مخالف خود از آن ها بهره برده است؛ اما روزنامه «گاردین» با انتشار تحلیلی به بازنگری در این مفاهیم پرداخته و استدلال کرده که خود ایالات متحده بیش از دیگران دارای ویژگی های اینچنینی است.

به گزارش «تابناک»، روزنامه انگلیسی «گاردین» به تازگی با انتشار مطلبی تحلیلی، به نقد مفهوم «دولت سرکش» در ادبیات سیاسی آمریکا پرداخته است. تحلیلگر این روزنامه با مقایسه مسائل هسته ای ایران و کره شمالی، نحوه رفتار آمریکا در قبال ایران را مصداق اقدامات یک دولت سرکش دانسته است.

«جاناتان استیل»، تحلیلگر این روزنامه اشاره می کند که ایران و کره شمالی، هر دو تحت تحریم های خارجی هستند و زمانی که از انجام رفتار دلخواه آمریکا سر باز می زنند، به «انزوا» محکوم شده و به حاشیه رانده می شوند تا ضمن پشیمانی از رفتار خود، رویه خود را تغییر دهند. در غیر این صورت، غرب اقدام به اعمال مجازات علیه آن ها خواهد کرد.

استیل در ادامه می نویسد:

این رویه ای عجیب در اداره روابط بین المللی است که ادامه آن، ما را به خطر خواهد انداخت. این رویه سرشار از ظاهرسازی است و تنها یکی از دلایل تصدیق این مدعا آن است که دولت هایی که خود صد ها سلاح هسته ای دارند، به تهدید دولت هایی می پردازند که تنها چند سلاح هسته ای دارند و یا اصلاً ندارند.

اما عمق دورویی و ظاهرسازی بیش از اینهاست. وقتی بحث کره شمالی مطرح می شود، پذیرفته نیست که این کشور آمریکا را به حمله هسته ای تهدید کند؛ تهدیدی که اصولاً توخالی است، زیرا این کشور هیچ سیستمی برای رساندن موشک هایش به آمریکا ندارد. پس چرا زمانی که آمریکا ایران را تهدید می کند در صورت عدم توقف برنامه هسته ایش، مورد حمله واقع خواهد شد، مشکلی پدید نمی آید؟

در واقع، هم کره شمالی و هم آمریکا با احساس ناامیدی از گفت و گو، مایل به توسل به زور هستند. کار هر دوی آن ها نیز بر خلاف حقوق بین الملل خواهد بود. باید اشاره کرد که تحت هیچ شرایطی این امکان نیست که شورای امنیت سازمان ملل به آمریکا یا رژیم اسرائیل مجوز حمله به ایران را بدهد. حتی اگر ایران از رویه همیشگی خود مبنی بر غیرشرعی بودن سلاح هسته ای هم دست بردارد و به ساخت آن اقدام کند، باز هم احتمال صدور چنین مجوزی وجود ندارد. پس چرا آمریکا به تهدیدات غیرقانونی خود ادامه می دهد؟

دلیل بنیادین بیشتر تنش های جهانی، تمایل نداشتن دولت های قدرتمند به پذیرش این موضوع است که ما در جهانی چندقطبی زندگی می کنیم؛ ایده «هژمونی» که بیشتر در عمل به صورت «رهبری» نمود پیدا می کند، پذیرفته نیست.

در دوره پسااستعماری، مراکز متعدد اقتدار، نفوذ بین المللی و قدرت نرم وجود دارد و زمانی که دولت های جدید یا قدیمی، به طور فردی یا جمعی، این میزان شجاعت و توانایی را داشته باشند که تمایل یک دولت دیگر به ابر قدرت شدن را به چالش بکشند، ما باید خوشحال هم باشیم.

بیایید اندکی فرا تر برویم و تصور موهوم وجود یک «جامعه بین المللی» را نیز ـ دست کم در تعریف غربی آن که شامل ایالات متحده و دوستانش است ـ کنار بگذاریم. به همین نحو، تعریف نادرستی که از «انزوا» وجود دارد را نیز باید اصلاح کرد. وقتی در ماه اوت سال گذشته رهبران ۱۲۰ کشور به منظور تأیید ریاست ایران بر جنبش عدم تعهد به تهران سفر کردند، خنده دار است که مقامات آمریکایی هنوز از «یک دولت سرکش» سخن می گویند.

در واشنگتن و لندن، ممکن است این گزاره که جامعه جهانی باید به مسلح کردن مخالفان دولت بشار اسد در سوریه اقدام کند، بدیهی به نظر برسد؛ اما هند (بزرگ ترین کشور دمکراتیک جهان) و همچنین بیشتر دمکراسی های آفریقا و آمریکایی لاتین، آفریقای جنوبی و برزیل چنین دیدگاهی ندارند. وقتی رهبران این کشور ها به همراه چین و روسیه در نشست گروه «بریکس» در دوربان گرد هم آمدند، بر مخالفت خود با هر گونه نظامی کردن درگیری ها تأکید کرده و خواهان راهکار های سیاسی شدند.

البته نشست جنبش عدم تعهد و نیز بریکس، در رسانه های آمریکایی بازتاب چندانی نیافتند. این یک تکنیک معمول سرکوب واقعیت است که از سوی دولت آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد. یک نویسنده لبنانی تحصیل کرده در آمریکا اشاره می کند که پوشش موضوع ایران در رسانه های آمریکا، «بر پایه فرضیات، ترس ها، نگرانی ها، اتهامات و انتظارات است و هرگز اسناد معتبری درباره آن ها ارائه نمی شود».

اما دیگر نکته جالب درباره ایران این است که در گفت و گوهای اخیر با گروه ۱+۵، این ایران بود که یک نقشه راه با چشم انداز مشخص را ارائه داد: پذیرش حق غنی سازی اورانیوم توسط ایران، همچون دیگر امضاکنندگان معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای. به عبارت دیگر، این موضوع، مسأله ای مربوط به شأن و حاکمیت ملی است. در عین حال، هر کاری که ایران بکند، ایالات متحده وعده ای برای برداشتن تحریم ها به ایران نمی دهد.

هنوز برای اینکه ادبیات خودساخته «دولت های سرکش» را که در پس حصار مفهوم «جامعه بین المللی» پنهان شده، کنار بگذاریم، دیر نشده است.