آرژانتین و هزینه های سیاسی مذاکره با ایران

دیپلماسی ایرانی: باوجود تاکید دولت آرژانتین بر این نکته که هدف تشکیل کمیته حقیقت یاب برای پرونده آمیا، تنها بررسی این پرونده و شواهد آن است، تمرکز بحث های پیرامونی این کمیته همچنان بر ژئوپولتیک ها و موقعیت کشور در تغییر سناریو بین المللی است.

کنگره آرژانتین به تازگی به تشکیل کمیته حقیقت یاب برای پرونده آمیا رای مثبت داده است. پرونده ای که به بمب گذاری تروریستی سال 1994 در مرکز یهودیان در بوینس آیرس مربوط می شود که در آن 85 نفر کشته و بیش از 300 نفر زخمی شدند.

البته با وجود توافق انجام شده بین وزرای امور خارجه ایران و آرژانتین و رای مثبت کنگره آرژانتین ، مجلس شورای اسلامی ایران هنوز در مورد تشکیل این کمیته حقیقت یاب رای خود را اعلام نکرده است. در صورتی که مجلس نیز با این ایجاد این کمیته موافقت کند، هیاتی از قضات دادگاه های فدرال برای بازپرسی از 5 مقام ایرانی که ادعا می شود در این پرونده متهم هستند، راهی تهران خواهد شد.

منتقدان تشکیل این کمیته حقیقت یاب به غیر ایرانی و غیر آرژانتینی بودن 5 کارشناس مستقل اشاره می کنند. از سوی دیگر گفته می شود که رای این کمیته نیز برای ایران یا آرژانتین الزام آور نخواهد بود.

برخی دیگر از خانواده قربانیان این حادثه نیز ادعا می کنند که تشکیل کمیته حقیقت یاب گامی رو به عقب است و در مقابل گروهی دیگر نیز آن را گامی رو به جلو توصیف می کنند. این در حالی است که ایران تا کنون اعلام کرده است مدارکی که بازپرس های آرژانتینی علیه مقامات ایرانی در این پرونده ارائه کرده اند را نمی پذیرد.

یکی از مقامات ایرانی که ادعا می شود در این پرونده متهم است، احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران است که همچنان با وجود پرونده ای که اینترپل علیه وی دنبال می کند به سفر های خارجی می رود. آخرین نمونه این سفر ها نیز در سال 2010 بود که به بولیوی سفر کرد و با رئیس جمهور این کشور ملاقات کرد.

با این حال کریستینا فرناندز ، رئیس جمهور آرژانتین در پاسخ به منتقدان تشکیل کمیته حقیقت یاب می گوید هیچگاه اجازه نخواهد داد که این پرونده به مهره ای برای یک بازی ژئوپلتیکی تبدیل شود که بازیگران خارجی از آن استفاده می کنند. البته از هم اینک این موضوع مورد توجه ناظران بین المللی قرار دارد که آرژانتین در مساله هسته ای ایران، از قدرت های غربی که بر فشار تحریم ها بر ایران تکیه دارند و گزینه نظامی را نیز همچنان روی میز قرار داده اند، راه خود را جدا کرده است. برخی تحلیلگران نیز بر این باورند که آرژانتین برای به نتیجه رساندن این پرونده ناچار است اتحاد خود را با ایران تقویت کند. به گفته کارشناسان ، هرچند تا پیش از این آرژانتین از حمایت آمریکا و متحدانش در پرونده آمیا برخوردار بود، اما به نظر می رسد با توافق اخیر با ایران به نوعی سیاست خارجی خود را در مقابل محور غرب قرار داده باشد. البته این موضعی نیست که نتوان از آن عقب نشینی کرد و پیامد های این رویکرد هنوز برای بوینس آیرس جدی نیست اما در صورتی که اوضاع به همین منوال باقی بماند، آرژانتین می تواند مورد غضب آمریکا و اسرائیل واقع شود. از سوی دیگر به نظر می رسد که توافق اخیر تهران و بوینس آیرس، آرژانتین را به سوی کشورهای آمریکای لاتین از جمله ونزوئلا، اکوادور و برزیل متمایل تر کند. ونزوئلا کشوری است که هوگو چاوز، رئیس جمهور آن به طور روشن از جمهوری اسلامی حمایت می کند. از سوی دیگر برزیل نیز در سال 2010، به همراه ترکیه با طرح تبادل سوخت هسته ای به پرونده هسته ای ایران ورود پیدا کرد.

به گفته برخی تحلیلگران این امکان وجود دارد که اتحاد با ایران برای آرژانتین سودمند باشد چرا که ایران در بازار ها را برای آرژانتین می گشاید. اما به طور کلی تجربه برزیل و ترکیه در نزدیک شدن به ایران نشان می دهد که اوضاع چندان هم مطلوب پیش نرفته است. در نهایت نیز برزیل دور شدن از ایران را در عرصه بین المللی به نمایش گذاشت و رئیس جمهور این کشور از ملاقات با رئیس جمهور ایران در حاشیه اجلاس ریو – 20 در تابستان 2012، خودداری کرد.  

این در حالی است که رویکرد اخیر آرژانتین در مورد پرونده آمیا با انتقاد تند مقامات اسرائیلی نیز همراه بوده است. از سوی دیگر منتقدان می گویند در حالی که غرب ایران را به واسطه برنامه های هسته ای اش تحت فشار قرار داده،  آرژانتین پیشنهاد توافقی را به ایران ارائه می کند که تضمینی نیز برای موفق شدن آن وجود ندارد.

همچنین هکتور تیمرمن، وزیر امور خارجه آرژانتین هشدار داده است که در صورت مخالفت تهران با بازپرسی از مقامات مورد نظر در این پرونده، احتمال به شکست رسیدن این توافق وجود دارد.

به این ترتیب تحلیلگران با اشاره به نگرانی های غرب و اسرائیل در خصوص توافق اخیر آرژانتین با ایران این نکته را خاطر نشان می کنند که احتمالا آرژانتین هزینه سیاسی بسیار سنگینی را در این زمینه پرداخت خواهد کرد.

منبع: بوینس آیرس هرالد / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10