مذاکره بر سر هر چیز به جز اسد

دیپلماسی ایرانی: این صحیح است که مواضع روسیه که هفته گذشته اعلام کرد که مواضع مسکو در برابر بحران سوریه تغییر نکرده است، واقعیت دارد، اظهاراتی که پس از اظهار نظر میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه زده شد که گفت اگر تسلط مخالفان بر سرزمین سوریه روز به روز افزایش یابد بعید نیست سقوط نظام بیش از پیش نزدیک باشد. آن چه بوگداونوف گفت، توصیف تحولات میدانی ای بود که انتظار می رود ظرف هفته های آینده رخ دهد. محال است که این اظهار نظر بدون هماهنگی با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بر زبان رانده شده باشد.

این نشان می دهد که مواضع روسیه به شکلی تغییر کرده که متاثر از تحولات جدید سوریه به شکل زیر است:

1. روسیه برای خود کرسی ای در بحث یافتن راه حلی برای پایان دادن به بحران سوریه با کشورهای غربی که بر سر این موضوع به آنها به اختلاف نظر خورده است، دست و پا کرده است. خصوصا که بیش از یک سال است که دائما می گوید که به دنبال حفظ شخص اسد نیست بلکه آن چه برایش اهمیت دارد سرنوشت سوریه است. و این دقیقا همان چیزی است که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز جمعه 21 دسامبر نیز بار دیگر تکرار کرد. عدم پایبندی به اسد مقوله ای است که مکسو همواره در زبان دیپلماسی خود به کار برده است با این هدف که این پیام را برساند که آمادگی دارد که پای میز مذاکره بنشیند تا معادله جدیدی برای سوریه بعد از کنار رفتن اسد ترسیم شود. از سوی دیگر آن چه باعث افزایش نگرانی پوتین شده، تحولات میدانی جاری در سوریه است. برای نخستین بار پوتین صحبت از "مخالفان تروریست اسد" نزد و "مسلح شدن مخالفان توسط کشورهای همسایه و غرب" را که همواره باعث پیچیده تر شدن بحران سوریه می شد، بر زبان نیاورد. وی حتی این بار نگفت که مخالف مداخله نظامی در سوریه است.
2. تغییر جدید بسته پیشنهادی تازه رهبران ترکیه است که آنها به پوتین در هنگام سفرش به آنکارا در سوم ماه جاری میلادی ارائه دادند و در نشست لاوروف با همتای امریکایی اش هیلاری کلینتون در دابلین در ششم ماه جاری میلادی بر سر آن بحث شد و ویلیام برنز با همتای روسی اش بوگدانوف در ژنو با حضور اخضر ابراهیمی، نماینده ویژه جامعه جهانی – عربی در پرونده سوریه بر سر طرح مشابهی بحث کرد. مفاد همه این طرح ها درباره آینده سوریه بود و این که دولت وحدت ملی ای تشکیل شود که شامل چهره های ملی و تکنوکرات باشد که مورد رضایت طرفداران نظام و مخالفان آن باشد و پس از آن اسد اختیارات خود را تا سه ماه اول سال آینده میلادی به این دولت تسلیم کند تا بدین ترتیب زمینه برگزاری انتخابات سراسری در کشور فراهم شود. اگر این طرح را روس ها بپذیرند حکومتی که مورد قبول همگان باشد در راس حکومت جدید سوریه قرار خواهد گرفت. در این میان ابراهیمی پیشنهاد دیگری نیز ارائه کرده، او پیشنهاد داده است که با حفظ اسد در قدرت تحولات جاری در سوریه مورد حل و فصل قرار بگیرند. پیشنهادی که از سوی مخالفان که خیال می کنند ظرف هفته های آینده کار اسد یکسره خواهد شد، رد شد.
3. پس از آن که طرح پیشنهادی ترکیه به طور کامل از سوی اسد رد شد، چرا که اعتقاد داشت، می تواند از پس بحران جاری در کشور بر آید، پیشنهاد ایران مطرح شد که در آن صحبتی از دوران بعد از اسد نشد. با این تصور که هر طرحی که مطرح شود باید مورد تایید مسکو از طریق شورای امنیت سازمان ملل قرار بگیرد. در این طرح پیشنهاد شده است که نیروهای حافظ صلح از کشورهای عربی و اسلامی به سوریه بیایند. همچنین حسین عبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه ایران راهی مسکو شد تا درباره بند شش گانه طرح تهران با طرف روسی به بحث و تبادل نظر بنشیند. در این طرح پیشنهاد شده است که میان نظام و مخالفان مذاکراتی صورت بگیرد تا یک کمیته آشتی شکل بگیرد و متعاقب آن حکومت انتقالی تشکیل شود، یعنی چیزی مخالف طرح برنز – بوگدانوف که بر سر تغییر حکومت در راس آن تاکید دارد. خبرهایی که از مسکو می رسد حاکی از آن است که تحولات میدانی سبب شده تا روسیه این طرح را رد کند. مساله ای که پس از آن باعث شد تا یکی از مسئولان ایرانی به طور تلویحی بگوید که واکنش حزب الله موثر و عملی خواهد بود. پیش از آن فاروق الشرع صحبت از تشکیل حکومت وحدت ملی زده بود که با اعتراض ایران به دلیل دخالت های خارجی در آن مواجه شده بود.

حقیقت این است که ایران با تمایز قائل شدن میان طرح خود با طرح روسیه در حقیقت تلاش می کند تا برگه تازه ای در اختیار داشته باشد تا به واسطه آن بتواند با دست پر پای میز مذاکره با غرب بنشیند و درباره پرونده های مختلف از جمله پرونده هسته ای اش مذاکره کند و می توان گفت که این فصل جدیدی از بحران سوریه محسوب می شود.

منبع: الحیات/ تحریریه دیپلماسی ایرانی