جلیلی به پیشواز ملاقات با اشتون رفت

دیپلماسی ایرانی: در حالی که رسانه ها هنوز سرگرم ماجرای خط قرمزی هستند که اسرائیل بر تعیین آن برای ایران اصرار دارد و آمریکا به وضوح با آن مخالفت می کند، و در شرایطی که تحلیل قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد ایران، همچنان ادامه دارد، سعید جلیلی در سکوت کامل خبری وارد ترکیه شد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و عضو ارشد مذاکرات هسته ای که سابقه ای طولانی در گفت و گو و نامه نگاری با کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دارد، روز دوشنبه در حالی وارد ترکیه شد که چند ساعت قبل خبرگزاری فارس موضوع این سفر را مورد توجه قرار داده بود. البته به نظر می رسد رسانه های ترکیه نیز زمانی از این سفر مطلع شدند که خبر فارس را خواندند و اخبار خود در این زمینه را نیز به نقل از خبرگزاری های ایرانی منتشر کردند.

فارس گزارش داده بود که جلیلی برای ملاقات با مقامات ترکیه روز دوشنبه به این کشور می رود و روز سه شنبه نیز با کاترین اشتون، دیدار خواهد کرد. بنابراین گزارش جلیلی و اشتون در جریان یک گفت و گوی تفلنی تصمیم گرفتند مذاکرات هسته ای را در استانبول از سر بگیرند.

این در حالی است که از اوایل ماه گذشته اعلام شده بود که پس از به نتیجه نرسیدن مذاکرات در سطح عالی بین ایران و گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) که کار را به نشست های کارشناسی کشاند، اشتون با جلیلی به صورت تلفنی تماس می گیرد تا چارچوبی برای آینده مذاکرات ترسیم شود. این گفت و گوی تلفنی به توجه به برگزاری اجلاس سران غیر متعهد ها در تهران در اوایل ماه جاری به تعویق افتاد و اخبار چند روز اخیر نیز حاکی از آن بود که با توجه به پیش رو بودن مجمع عمومی سازمان ملل، احتمالا نشست بعدی ایران و گروه 1+5 پس از این مجمع برگزار می شود.

فارس در حالی خبر گفت و گوی تلفنی و ملاقات اشتون و جلیلی را منتشر کرده که هنوز دفتر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به آن واکنش نشان نداده و حتی خبر گفت و گوی تلفنی نیز هنوز از سوی رسانه ها در اروپا منتشر نشده است. مایکل من، سخنگوی اشتون که همواره مسئولی اعلام برنام های وی را بر عهده داشته نیز خبر سفر اشتون به ترکیه برای ملاقات با جلیلی را تایید یا تکذیب نکرده است.

گفتنی است خبرگزاری ایرنا تنها به سفر جلیلی به ترکیه برای ملاقات با مقامات این کشور اشاره کرده و سخنی از نشست اشتون و جلیلی به میان نیاورده است.

خبرگزاری رویترز نیز در این زمینه گزارش داد: سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روز دوشنبه با وزیر امور خارجه ترکیه ملاقات و با وی در خصوص برنامه های هسته ای ایران رایزنی کرد. این خبرگزاری انگلیسی در ادامه به نقل از منابع دیپلماتیک ناشناس گزارش داد، احتمالا جلیلی روز سه شنبه با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ملاقات می کند.

یک مقام وزارت خارجه ترکیه در مورد دیدار جلیلی با احمد داود اغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در آنکارا گفت: مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران در گفت و گو با داود اغلو وی را در جریان نشست هفته اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار داد.

در ادامه این گزارش به نقل از یک دیپلمات ناشناس آمده است، شاید جلیلی به استانبول برود تا در آنجا با اشتون ملاقات کند.

این در حالی است که 35 عضو شورای حکام آژانس به تازگی قطعنامه ای را علیه ایران تصویب کرده و در آن نسبت به خودداری جمهوری اسلامی از عمل به قطعنامه ها ابراز نگرانی کرده است. از سوی دیگر وزیران خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه در نشست اخیر خود در قبرس درخواست افزایش تحریم ها علیه ایران را مطرح کرده و اشتون نیز موضوع بررسی تحریم های جدید را تایید کرده است. همچنین گمان می رود که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل با پیش کشیدن مساله هسته ای ایران در مجمع عمومی سازمان ملل، شرایط جدیدی را برای پرونده هسته ای ایران رقم بزند. شماری از تحلیلگران نیز بر این باورند که متن سخنرانی محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران در این مجمع که احتمالا مساله هسته ای نیز در آن گنجانده شده، نقش تعیین کننده ای در رویکرد جامعه بین المللی در قبال فعالیت های هسته ای ایران خواهد داشت.

با این حال ملاقات ناگهانی و بدون اعلام قبلی جلیلی و اشتون که خبرگزاری فارس احتمال آن را مطرح کرده، می تواند نشانه ای از حساسیت شرایط برای دو طرف باشد.

برخی کارشناسان بر این باورند تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران با حمایت آشکار روسیه و چین به منظور به نمایش گذاشتن جبهه ای متحد علیه ایران صورت گرفته تا از این طریق ریسک اقدام نظامی یکجانبه اسرائیل علیه ایران کاهش یابد. از سوی دیگر مقامات در اتحادیه اروپا نیز همواره در مورد حمله به تاسیسات هسته ای ایران به اسرائیل هشدار می دهند و چهره هایی مانند دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در پیام های محرمانه برای نتانیاهو بر مخالف خود با به کارگیری گزینه نظامی علیه ایران تاکید کرده اند. آمریکا و متحدانش در آنسوی آتلانتیک بر این باورند که همچنان ترکیب دیپلماسی و تحریم که عبارتی جایگزین استراتژی دوسویه هویچ و چماق به شمار می رود، می تواند تحقق هدف آنها برای محدود کردن برنامه های هسته ای ایران کارایی داشته باشد. شاید به همین دلیل است که پس از تصویب قطعنامه ای در شورای حکام و درحالی که تلاش برای فضاسازی نشست مجمع عمومی سازمان ملل در مورد برنامه های هسته ای ایران ادامه دارد، بحث ملاقات احتمالی اشتون و جلیلی مطرح می شود .