اختلاف‌های پیچیده اعضای شورای همکاری

دیپلماسی ایرانی: وزرای امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پی جلسه روز یکشنبه خود در جده توافق کردند تا کار بررسی طرح عربستان برای وحدت شش کشور عضو شورا را به منظور بررسی بیشتر باز هم به تعویق بیندازند.  

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی میدل ایست آنلاین، ملک عبدالله، پادشاه عربستان در سال گذشته میلادی پیشنهاد داد تا به منظور جلوگیری از نفوذ بهار عربی به کشورهای شورای همکاری و همچنین رفع آن چه وی تهدید ایران شیعی نامید، کشورهای عضو شورای همکاری با یکدیگر تشکیل اتحادیه از نوع کنفدرالی دهند. در پی این پیشنهاد شش کشور مذکور در ماه ژانویه سال جاری میلادی تصمیم گرفتند تا برای بررسی پیشنهاد پادشاه عربستان کمیته ویژه ای تشکیل دهند و این کمیته تا پایان ماه آگوست گزارشی درباره چگونگی تشکیل این اتحادیه به اعضای شورا ارائه دهد. اما در نشست روز یکشنبه تصمیم گرفته شد تا بررسی این طرح باز هم به تعویق بیفتد تا اختلاف های موجود بر سر تشکیل چنین اتحادیه ای بیش از پیش نمایان شود.  

شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه پایانی خود تاکید کرد که شورا نیاز به وقت بیشتر برای انجام بررسی های بیشتر در این زمینه دارد تا نگرانی هاو نظرات تمامی اعضای شورا مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین قصد دارد تا در نشست آتی خود مطالعات بیشتری را در این زمینه انجام داده و توصیه های لازم را به انجام برساند.

این شورا در بیانیه پایانی خود هیچ توضیحی درباره چگونگی ایجاد وحدت میان شش کشور عضو و این که بر اساس چه دیدگاه یا محوریتی باید این وحدت صورت بگیرد، داده نشده است.

به اعتقاد کارشناسان این نشان می دهد که تا چه اندازه در درون شورا اختلاف بالا است. به خصوص که کشورهای عضو شورا از این می ترسند که به بهانه وجود تهدیدهای خارجی با پذیرش پیشنهاد وحدت مورد تهدید عربستان واقع شوند.

هنگامی که بحث وحدت کشورهای شورای همکاری مطرح شد، اعتراض های گسترده ای در میان افکار عمومی کشورهای عضو به وجود آمد. به گونه ای که رهبران کشورهای عضو تحت تاثیر افکار عمومی داخلی خود اعلام کردند که این طرح نیاز به بررسی بیشتر دارد.

منابع نزدیک به شورای همکاری خلیج فارس می گویند که اعضای شورا به هیچ وجه وحدت میان اعضا را تایید نمی کنند.

این در حالی است که سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان که به دلیل بیماری زیر تیغ جراحی قرار گرفته بود و نتوانسته بود که در نشست روز یکشنبه جده شرکت کند، پیش از برگزاری نشست جده از اعضای شورا خواسته بود که در بعد سیاست خارجی و امنیت با یکدیگر به اتفاق نظر برسند.

بحرین و امارات دو کشوری هستند که عربستان برای توجیه پیشنهاد خود گفته است که در معرض تهدید ایران قرار دارند. بحرین نزدیک به یک سال و نیم است که اعتراض های مردمی را تجربه می کند و به رغم همکاری نظامی کشورهای شورای همکاری هنوز نتوانسته از پس آن بر آید و امارات نیز مدعی است که سه جزیره ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی متعلق به آن است. شورای همکاری تحت فشار عربستان بارها ایران را متهم کرده اند که از حرکت های اعتراضی در بحرین حمایت می کند. در بیانیه شورای همکاری همچنین از ایران به دلیل عدم پذیرفتن مذاکره بر سر جزایر سه گانه مذکور انتقاد شده است. جزایری که ایران به دلیل ایرانی بودن آنها بارها اعلام کرده است که به هیچ وجه جایی برای مذاکره بر سر آنها وجود ندارد.

بسیاری از کارشناسان حمایت ایران از نظام اسد و در مقابل دشمنی عربستان و کشورهای عربی شورای همکاری با نظام حاکم بر سوریه را از دیگر عوامل صدور بیانیه ضد ایرانی شورای همکاری خلیج فارس دانسته اند.

با این حال کشورهای عضو شورای همکاری با وجود بحران های متعدد اقتصادی امیدوارند که بتوانند حداقل در بعد اقتصادی میان خود وحدت ایجاد کنند. اما در این زمینه نیز اختلاف های کشور عضو با یکدیگر سنگین است و هر کدام در بحثی از امور اقتصادی ادعایی برای خود دارد. مثلا امارات متحده عربی معتقد است که مقر اقتصادی شورای همکاری باید در امارات باشد در حالی که عربستان و قطر با این موضوع مخالفند. یا در بحث حذف تعرفه های گمرکی امارات متحده عربی خواستار حذف کامل تعرفه ها است در حالی که بحرین و عمان با این کار مخالفت می کنند. همچنین اعضا بر تعیین واحد پولی مشترک توافق کرده اند اما کویت ملاحظاتی به این تصمیم دارد.

در بعد امنیتی نیز اختلاف عموما بر سر استقرار سپر دفاع موشکی است که مورد حمایت امریکا قرار دارد. برخی از کشورهای عضو شورا از جمله عمان با استقرار این سپر در منطقه مخالفند و این موضوع همچنان محل بحث برای اعضا شورای باقی مانده است.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی