بدون قرار بعدی، بدون پیشرفت محسوس

دیپلماسی ایرانی: پنجمین نشست ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی از دور جدید مذاکرات که نخستین مرحله آن زمستان گذشته برگزار شده بود، بدون حصول نتیجه ملموس و تعیین تاریخ نشست بعدی خاتمه یافت. این در حالی بود که علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس صبح روز جمعه در آستانه ورود به سالن برگزاری این نشست در محل سفارت ایران در وین نسبت به پیشرفت در این گفت و گو ها ابراز امیدواری کرده بود و علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ایران نیز در برنامه ای تلویزیونی تاکید کرده بود راهی جز به توافق رسیدن وجود ندارد.

با این وجود همانگونه که انتظار می رفت، نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی به ریاست هرمان نکائرتس نتوانستند نظر مساعد ایران برای بازرسی از سایت نظامی پارچین در جنوب شرق تهران را جلب کنند. این سایت از نوامبر گذشته و زمان انتشار گزارش یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس مورد توجه بازرسان قرار گرفته است. در این گزارش ادعا شده بود که برخی عملیات نظامی هسته ای در پارچین انجام می شود و درماه های اخیر نیز گزارش های متعددی منتشر شده که حاکی از انجام عملیات پاکسازی در این سایت است. البته تهران هم ادعای انجام عملیات هسته ای در پارچین و هم ادعای پاکسازی آن را تکذیب می کند.

 به هر ترتیب درخواست کلیدی آژانس از ایران از زمستان گذشته بازرسی از پارچین بوده است و برخی انعطاف های جمهوری اسلامی در آستانه از سرگیری مذاکرات هسته ای با گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) موجب شد آمانو نیز به امید گرفتن پاسخ مثبت تهران برای بازرسی از پارچین در بهمن ماه گذشته به تهران سفر کند. اما باوجود اینکه مدیر کل آژانس با لبخندی بر لب در مقابل خبرنگاران حاضر شد و اعلام کرد بازرسان به زودی وارد پارچین می شوند، تهران چندی بعد از عدم آمادگی برای پارچین خبر داد و نشست های بعدی ایران و آژانس همچون نشست روز جمعه برای متقاعد کردن نمایندگان تهران به منظور ارائه مجوز دسترسی به پارچین راه به جایی نبرد.

این نشست در حالی برگزار شد که تنها چند روز تا انتشار گزارش فصلی آمانو در خصوص فعالیت های هسته ای ایران باقی مانده است. از سوی دیگر برخی دیپلمات ها در گفت و گو با خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شدند صدها سانتریفوژ جدید در تاسیسات غنی سازی زیر زمینی فوردو در نزدیکی قم نصب شده است. این گزارش در آستان برگزاری نشست وین منتشر شد و کارشناسان اینگونه گمانه زنی کردند که بخش هایی از گزارش آمانو نیز مساله نصب سانتریفوژهای جدید در ایران را مورد توجه قرار خواهد داد. هرچند این سانتریفوژها هنوز فعال نشده اند اما از آنجایی که در عملیات غنی سازی کاربرد دارند، نگرانی جامعه جهانی را برانگیخته کرده اند چرا که آمریکا و متحدانش در گروه 1+5 از ایران می خواهند غنی سازی را به حال تعلیق درآورده و ذخایر اورانیوم غنی شده 20 درصدی را نیز با خارج از کشور منتقل کند. درخواستی که تهران با آن مخالفت کرده و می گوید تنها در صورت لغو تحریم ها آمادگی همکاری در برخی زمینه ها را دارد.

خبرگزاری رویترز با اشاره به نشست روز جمعه بین نمایندگان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین می نویسد، ایران و آژانس نتوانستند به توافقی برای کاهش نگرانی های بین المللی در خصوص برنامه های هسته ای تهران دست یابند و این عقب گردی در تلاش های دیپلماتیک به منظور حل مساله هسته ای ایران به شمار می رود.

هرمان نکائرتس، رئیس بازرسان آژانس پس از مذاکرات 7 ساعته با هیات ایرانی در جمعه خبرنگاران گفت: مذاکرات امروز جدی بود اما اختلافات مهمی بن ایران و آژانس وجود دارد که از حصول توافق جلوگیری می کند. وی تاکید کرد در چنین شرایطی هیچ تصمیمی برای نشست بعدی اتخاذ نشده است. این در حالی است که سلطانیه نیز اعلام کرده برخی پیشرفت ها وجود داشته اما اختلافات به قوت خود باقی هستند. این دیپلمات ایرانی ادامه داد، اختلافات ادامه دارد چرا که این موضوعی بسیار پیچیده است و به امنیت ملی ایران مربوط می شود.

واکنش تل آویو

اما انتشار گزارش آسوشیتدپرس به نقل از دیپلمات ها در خصوص نصب سانتریفوژها در سایت فوردو واکنش تل آویو را به همراه داشته است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل پیش از پایان گفت و گو های وین مدعی شد، ما اطلاعات جدیدی دریافت کرده ایم که ایران به سوی گسترش برنامه های تسلیحاتی و بی توجهی به درخواست های بین المللی گام برمی دارد. با این حال یک مقام دو دولت باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده است که نصب تعداد بیشتری سانتریفوژ در فوردو در زمان باقی مانده برای پیشبرد دیپلماسی در قبال ایران تغییری ایجاد نمی کند.

گفتنی است به زودی کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و عضو ارشد مذاکرات هسته ای با یکدیگر تماس تلفنی برقرار می کنند تا در خصوص دور بعدی مذاکرات ایران و گروه 1+5 تصمیم گیری کنند. آخرین ملاقات اشتون و جلیلی اوایل تابستان در مسکو انجام شد. از زمان از سرگیری مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 پس از وقفه ای 15 ماهه، اشتون و جلیلی تا کنون 3 بار با یکدیگر ملاقات کرده اند و پس از آن کارشناسان و معاونان آنها نشست هایی در استانبول داشته اند.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10