هشدار رئیس سابق سازمان امنیت ترکیه
کشور در آستانه جنگ داخلی است
به گزارش روزنامه لبنانی السفیر، اونیش که سال‌ها در سازمان امنیت ترکیه فعالیت می‌کرده، همچنین گفت: «آنکارا مشکل کردها را حل نکرده و همین مساله برای کشور مشکل ایجاد کرده است و اگر این مساله حل نشود ترکیه به سمت تجزیه حرکت خواهد کرد و قبل از آن این حزب عدالت و توسعه است که تجزیه خواهد شد.»
اونیش در مصاحبه‌ای که روز سه‌شنبه با روزنامه ترکی وطن انجام داده بود، همچنین گفت: «بارها برای حل مشکل کردها بندها را پاره کردیم و خطوط قرمز را زیر پا گذاشتیم، آخرین آنها فاجعه روستانی کردی اولو دیری بود که 34 نفر را به کشتن داد، در آن حادثه رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر از مردم عذرخواهی نکرد که این مساله باعث شد تا همه امیدها نقش بر آب شوند.»
اونیش در این باره می‌گوید: «تناقضات بسیاری بر سر این مساله وجود دارد. لیلی زانا، نماینده مستقل کردها در پارلمان می‌گوید که اردوغان می‌تواند این مساله را حل کند ولی صلاح الدین دیمیرطاش، رئیس حزب کردی صلح و دموکراسی مخالف این نظر است و می‌گوید از اردوغان انتظار حل این مساله را داشتن وقت تلف کردن است. در عین حال بولنت ارینچ معاون نخست‌وزیر اظهارات تنش‌زایی بر زبان رانده که بسیار بحث برانگیز شده است. او گفته است که اگر حزب کارگران کردستان سلاح را زمین بگذارد می‌توان بر سر انتقال عبدالله اوجلان که محکوم به حبس ابد است از زندان به حصر خانگی مذاکره کرد.»
اونیش که در حال حاضر در مرکز مطالعات ایکوپولتیک، در ترکیه کار می‌کند همچنین گفت: «ترکیه آمادگی دارد که مشکلات خود را با کردها حل کند. در حال حاضر در برابر ترکیه یک فرصت تاریخی قرار دارد اما باید در عین حال درک کند که وقت بسیار تنگ است. اردوغان می‌گوید که مشکلات را فقط از راه‌های دموکراتیک می‌توان حل کرد ولی نمی‌توان هم‌زمان هم بر مسائل قومی پافشاری کرد و هم بر مسائل قومی – اسلامی و آن‌گاه انتظار حل داشت، این گونه نمی‌توان مشکلات را حل کرد. اگر حزب عدالت و توسعه از این فرصت استفاده نکند خودش اولین جریانی خواهد بود که از آن ضربه خواهد خورد ولی در نهایت این ترکیه است که بیش از همه آسیب خواهد دید.»
اونیش در ادامه به اهمیت مساله کردها در موقعیت قطب‌بندی سنی – شیعه منطقه و موقعیت ترکیه در برابر آن اشاره کرد و گفت: «نیروهای بسیاری هستند که می‌خواهند حزب کارگران کردستان را بازسازی کنند و از آن به نفع خود بهره‌برداری کنند، از این رو تقویت روابط ترکیه با امریکا برای مهار چنین مسائلی بسیار مهم است. البته به رغم این که ایالات متحده امریکا یک بازیگر مهم در پرونده کردی است اما در نهایت این فعالیت‌های دینامیکی ترکیه، میان حکومت و مخالفانش است که تکلیف این پرونده را روشن می‌کند.»
وی همچنین می‌گوید: «اگر مساله کردها حل نشود نمی‌توان قانون اساسی جدید کشور را تدوین کرد و هیچ پیشرفتی نیز در مسیر اصلاحات دموکراتیک کشور حاصل نخواهد شد. سی سال درگیری خسارت‌های سنگینی را به ترکیه وارد کرده است، امروز سیاستمداران کرد و ترک به نقطه‌ای رسیده‌اند که پیش از این احتمال رسیدن به چنین نقطه‌ای داده نمی‌شد. اما در عین حال نمی‌توان به راه حلی رسید که مبنای آن فقط ایدئولوژی حزب عدالت و توسعه باشد و اعتنایی به ایده‌های ملت جمهوری، حزب مخالف حکومت و ایدئولوژی‌های حزب کردی صلح و دموکراسی نکرد. از این رو بسیار مهم است که به شرایطی برسیم که بتوانیم از مرحله فعلی به مرحله درگیری غیر مسلح منتقل شویم. یعنی باید خود را برای همکاری با حزب ملت جمهوری برای رسیدن به یک راه حل آماده کنیم و برای همین است که کمال کیلچدار اوغلو، رئیس این حزب با اردوغان دیدار کرد.»
اونیش هشدار می‌دهد، اگر تلاش‌ها به نتیجه نرسید همه می‌دانند که کاسه صبر شکسته خواهد شد و نتیجه چنین شکستی بسیار دردآور خواهد بود و همه نسبت به این مساله احساس مسئولیت می‌کنند. من امیدوارم که رهبران سیاسی این هشدار را جدی بگیرند و از فرصت‌ها استفاده کنند و اجازه ندهند که چند دستگی در کشور ایجاد شود. این اشتباه بزرگی است که مشکلات را فقط به حزب کارگران کردستان ربط دهیم، اگر از راه‌های دموکراتیک بتوانیم به راه حلی در این زمینه برسیم آن‌گاه می‌توانیم حمایت جریان‌هایی که بر حزب کارگران کردستان اثر می‌گذارند را نیز به دست آوریم.
وی تاکید می‌کند، لحن حزب عدالت و توسعه پس از انتخابات اخیر نمایندگان که یک سال پیش انجام شد بیش از هر زمانی ملی‌گرایانه شده و اردوغان بیش از گذشته ثقل استفاده از گزینه نظامی را برخوردار شده است. اما چنین رویکردی نتایج عکس برای ترکیه خواهد داشت. اردوغان خودش این نتایج را خواهد دید و متوجه خواهد شد که اگر از لحن قومی فاصله بگیرد خواهد توانست که جایگاه خود را نزد مردم تقویت کند ولی رسیدن به چنین هدفی نیازمند برداشت گام‌های دموکراتیک بیشتر است. اگر حزب عدالت و توسعه از این فرصت استفاده نکند بر روی تحولات ایجابی ترکیه تاثیر منفی خواهد گذاشت. اگر مشکل کردها حل نشود بازنویسی قانون اساسی جدید نیز محال خواهد شد و در یک وضعیت سیاسی قرار خواهیم گرفت که قابل زندگی نیست و به ضرر سلطه سیاسی تمام خواهد شد و مخاطرات را علیه ترکیه افزایش خواهد داد. حزب عدالت و توسعه در برابر خطر جدی تجزیه قرار خواهد گرفت و مساله کردها به این سمت سوق داده خواهد شد که آنها به فکر تاسیس کشور مستقل کردستان بر خواهند آمد.»
وی تاکید می‌کند، حزب عدالت و توسعه با نگاه تغییر خواستار حل این مساله شد ولی نتوانست در این زمینه کاری از پیش ببرد و به بن‌بست رسید. تحرکات دموکراتیک در کنار نگرش‌های اسلامی تنها راه ترسیم آینده ترکیه و حزب عدالت و توسعه است. تغییر اساسی تحولاتی است که در حال حاضر در میان جریان‌های اسلامی محافظه‌کار در حال وقوع است. حزب عدالت و توسعه حزبی است که می‌تواند پاسخگوی مطالبات دموکراتیک باشد و باید روند تغییرات دموکراتیک را پیش ببرد، اگر چنین کاری نکند خودش با مشکل مواجه می‌شود و تجزیه خواهد شد.»
تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی
نظر شما :