رهبری مشارکتی امریکا و افغانستان

بخشی از اعتراضات افغان ها نسبت به نفس مذاکره با طالبان، به همین موضوع برمی گردد. مخالفان گفتگو با طالبان معتقد بوده و هستند که گفتگو با چنین گروهی به معنی مشروعیت دادن به آنهاست و درنهایت برخلاف منافع دولت و ملت افغانستان تمام می شود.

مخالفان مذاکره با طالبان می گویند چنانچه روند سیاسی فعلی تداوم یابد، این گروه به تدریج حیات سیاسی خود را در مناطقی از کشور از سر می گیرد و رسما وارد معادلات داخلی می شود و به احیای افراط گرایی و جذب نیرو و اختلال در روند مدرن سازی کشور منجر می شود.

با این وجود استدلال های دولت که با همفکری امریکایی ها پروسه صلح با طالبان را دنبال می کند، سبب شده است تا تلاش ها در این عرصه از چند سو و با کمک شرکای امریکا در منطقه روز به روز افزایش یابد. اگرچه هنوز فضای امیدوارکننده ای در این بین پدید نیامده و دولتی ها موفق به انجام مذاکراتی مستقیم و هدفمند با نمایندگان طالبان نشده اند، ولی امریکا می کوشد این مسئله را به پروسه ای بلندمدت تبدیل کند؛ چیزی شبیه فرایند مذاکرات صلح خاورمیانه.

عدم تمایل پاکستان به حضور در روند مذاکرات صلح افغانستان، به کشدار شدن موضوع کمک کرده است. روابط امریکا و پاکستان هم دستخوش تغییراتی شده و واشنگتن در شرایط حاضر نفوذ و تاثیرگذاری لازم را بر اسلام آباد ندارد تا آنها را به نقش آفرینی در مذاکرات ترغیب کند. این نقش درحال حاضر به قطر و عربستان واگذار شده و از قرائن پیداست که عربستان نقشی پررنگ تر از قطر ایفا خواهد کرد.

از این سو دولت افغانستان در تماس مستقیم و هرروزه با ایالات متحده قرار دارد و قدم به قدم و ریز به ریز تحولات مربوطه را با رئیس جمهور امریکا چک می کند. این موضوع به موازات تفاهم نامه استراتژیک درازمدت با امریکایی ها، دو موضوعی هستند که مدتی است تماس ها و تعامل های کابل و واشنگتن را بیش از پیش کرده است.

دیروز کاخ سفید اعلام کرد که حامد کرزی پس از ملاقاتی که با محمود احمدی نژاد و آصف زرداری در اجلاس اسلام آباد انجام داد، با بارک اوباما تماس داشته و در مورد تلاش های صلح به رهبری افغان ها اطلاعاتی به وی داده است. شاید بتوان رهبری این موضوع را یک رهبری مشارکتی دانست و نه انفرادی؛ چرا که افغانستان نه به تنهایی می تواند همه ملزومات مذاکره و پیش شرط های طالبان را به اجرا دربیاورد و نه به تنهایی حاضر به پذیرش ریسک آن است. آنچه به افغانستان امید و جرات داده است تا پا پیش بگذارد و با گشایش دفتر سیاسی طالبان موافقت کند و پس از ترور فاجعه بار برهان الدین ربانی همچنان قائل به گفتگو با طالبان باشد، وجود و حضور امریکا در پشت قضیه است.

دفتر ریاست جمهوری افغانستان دیروز اعلام کرد که حامد کرزی تلفنی با اوباما در مورد سفرش به اسلام آباد، مذاکره با مقام های پاکستانی و همچنان ملاقات با برخی رهبران مذهبی این کشور، گفتگو کرده است. اوباما و کرزی هم درباره روابط دوجانبه، هم درباره فرایند صلح و هم وضعیت امنیتی و تفاهم نامه استراتژیک گفتگو کرده اند. این درحالی است که محمود احمدی نژاد بار دیگر در جریان آن اجلاس اعلام کرد که همه مشکلات منطقه به حضور و نقش آفرینی امریکایی ها و دخالت های خارجی برمی گردد و بدین وسیله مخالفت جمهوری اسلامی ایران را با حضور بلندمت خارجی ها در افغانستان ابراز کرد. او تاکید کرد که حل مشکلات منطقه صرفا راهبرد منطقه ای دارد و تنها با مشارکت همسایگان قابل تحقق است. با این وجود کاخ سفید اعلام کرده است که روسای جمهور امریکا و افغانستان موافقت کرده اند در آینده نزدیک با یکدیگر درباره اهداف مشترک و همکاری های درازمدت استراتژیک گفتگو کنند.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/11