پکن و واشنگتن تشدید تنش را تجربه خواهند کرد؟
چین - آمریکا در یک قدمی جنگ سرد
جواد منصوری، سفیر سابق ایران در چین در گفتاری برای دیپلماسی ایرانی به موارد اختلاف میان چین و ایالات متحده و احتمال وقع جنگ سرد میان این دو اشاره می کند.
دیپلماسی ایرانی : چین به عنوان بزرگترین دولت و قدرت در شرق آسیا مسلما رقیبی برای نفوذ امریکا در منطقه به حساب می‌آید. امریکایی ها نمی‌توانند این رقیب را که به دنبال حفظ سلطه خود بر منطقه و افزایش دامنه آن است، تحمل کنند. از 20 سال پیش که نام چین اندک اندک به عنوان قدرتی اقتصادی – سیاسی ، بین المللی شد پکن و واشنگتن همواره چالشی مداوم را با هم تجربه کرده اند. البته در دستگاه حاکمیت امریکا گروهی نشسته اند که به شدت طرفدار نظریه شراکت با چین برای اداره جهان هستند. بر اساس این نظریه، امریکا و چین باید با هم همکاری کنند چراکه مشترکات زیادی به ویژه در مسایل خاورمیانه با یکدیگر دارند. این نظریه میان جمهوری‌خواهان طرفداران زیادی دارد، آنها برای شراکت و همکاری با چین در تمامی مسایل جهانی و خاورمیانه از دموکرات‌ها جدی‌تر هستند.
اما نکته دیگری که حائز اهمیت است، این است که امریکا ذاتا نمی‌تواند رقیب خود را تحمل کند، به ویژه آنکه مساله فقدان رقیب برای امریکا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی فرصت طلایی شد برای تبدیل امریکا به قدرت برتر در جهان تک قطبی. اما موقعیتی که وجود دارد این است که چین قدرت خود را نشان داده و امریکایی‌ها مجبور شدند تا اندازه‌ای انعطاف نشان دهند. در نتیجه هدف از تمامی کارشکنی‌ها و مقاومت ایجاد اختلال در قدرت گرفتن بیشتر چین و یا به تاخیر انداختن این روند است.
امریکا و چین در زمینه چگونگی برخورد با مسایل شرق آسیا و خاورمیانه نیز اختلاف‌هایی دارند، امریکایی‌ها در خاورمیانه به گونه‌ای رفتار می‌کنند که دوست ندارند پای چین به این منطقه باز شود و مایل به حفظ نفوذ بیشتر هستند. چراکه بحث ژئوپلتیکی منطقه برای غرب به گونه‌ای است که علاقه‌ای ندارد تا قدرت دیگری وارد حوزه نفوذ آنها شود. چینی‌ها در سال‌های اخیر سعی در پررنگ تر کردن حضور خود در منطقه خاورمیانه و شرق اسیا داشتند و همین مساله به چالشی جدی میان واشنگتن و پکن تبدیل شد. البته چینی ها در مقابل به گونه‌ای رفتار کردند که فرصت جنجال سازی را از آمریکایی ها گرفت.
بر این اساس امریکا و چین تا دو دهه آینده به عنوان دو قدرت بزرگ در حال رقابت و چالش جدی خواهند بود و حتی احتمال می رود این تنش در آینده نزدیک‌تر به جنگ سرد اعلام نشده‌ای تبدیل شود. شواهد امر حاکی از آن است که چینی‌ها قصد دارند این دوران از رقابت تنگاتنگ را با آرامش سپری کنند.
امنیت انرژی منفعت مشترک چین - آمریکا
بحث امنیت انرژی یکی از مواردی است که چینی‌ها به شدت علاقه‌مندند تا در رابطه با آن با امریکایی‌ها به تفاهم برسند. برای چینی‌ها این مساله از اهمیت زیادی برخوردار است، چراکه اگر رشد اقتصادی چین تداوم داشته باشد، تامین انرژی یکی از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر است. بر همین اساس چین سعی می‌کند تا در این زمینه به طور حتم زمینه همکاری و تفاهم و نزدیکی با امریکا برقرار کرده و ازهرگونه چالش با واشنگتن در این حوزه پرهیز کنند. اما در زمینه بازارها بحث متفاوت است. امروزه بحث بازار برای امریکایی‌ها بسیار جدی شده و چینی‌ها هم حرف‌های مهمی در بازار امریکا دارند. مساله مهم بحث بازار امریکاست، چراکه امروزه تراز بازرگانی چین و امریکا بسیار بالاست تا جایی‌که حتی در برخی سال‌ها به حدود دویست میلیارد دلار می‌رسد. در نتیجه برای امریکا بسیار سنگین خواهد بود که این قدرت به تدریج به چین منتقل شود.
از دیگر موارد اختلاف چین و امریکا بحث نفوذ در افریقاست، دولت چین با برنامه‌ریزی حساب شده‌ای از ۱۵ سال پیش به تدریج نفوذ بسیار بالایی در افریقا پیدا کرده است که افریقایی‌ها نیز از آن استقبال می‌کنند. چینی‌ها با حرکت سازنده وارد افریقا شدند و میزبان نیز این حضور را پذیرفت. امریکا و اروپا در قاره سیاه نیز با چشم بادامی ها رقابت دارند.
غرب به تبلیغات و جوسازی علیه چین در افریقا ادامه می دهد اما دراین زمینه موفق نیست، چرا که چینی‌ها عملا در کشورهای افریقایی کار کردند و دولتمردان میزبان شاهد موفقیت چینی ها هم در اجرای برنامه‌های زیربنایی و هم در برخوردهای سیاسی و بین‌المللی به نفع افریقایی‌ها بوده اند.
اما نکته دیگری که حائز اهمیت است، این است که امریکا ذاتا نمی‌تواند رقیب خود را تحمل کند، به ویژه آنکه مساله فقدان رقیب برای امریکا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی فرصت طلایی شد برای تبدیل امریکا به قدرت برتر در جهان تک قطبی. اما موقعیتی که وجود دارد این است که چین قدرت خود را نشان داده و امریکایی‌ها مجبور شدند تا اندازه‌ای انعطاف نشان دهند. در نتیجه هدف از تمامی کارشکنی‌ها و مقاومت ایجاد اختلال در قدرت گرفتن بیشتر چین و یا به تاخیر انداختن این روند است.
امریکا و چین در زمینه چگونگی برخورد با مسایل شرق آسیا و خاورمیانه نیز اختلاف‌هایی دارند، امریکایی‌ها در خاورمیانه به گونه‌ای رفتار می‌کنند که دوست ندارند پای چین به این منطقه باز شود و مایل به حفظ نفوذ بیشتر هستند. چراکه بحث ژئوپلتیکی منطقه برای غرب به گونه‌ای است که علاقه‌ای ندارد تا قدرت دیگری وارد حوزه نفوذ آنها شود. چینی‌ها در سال‌های اخیر سعی در پررنگ تر کردن حضور خود در منطقه خاورمیانه و شرق اسیا داشتند و همین مساله به چالشی جدی میان واشنگتن و پکن تبدیل شد. البته چینی ها در مقابل به گونه‌ای رفتار کردند که فرصت جنجال سازی را از آمریکایی ها گرفت.
بر این اساس امریکا و چین تا دو دهه آینده به عنوان دو قدرت بزرگ در حال رقابت و چالش جدی خواهند بود و حتی احتمال می رود این تنش در آینده نزدیک‌تر به جنگ سرد اعلام نشده‌ای تبدیل شود. شواهد امر حاکی از آن است که چینی‌ها قصد دارند این دوران از رقابت تنگاتنگ را با آرامش سپری کنند.
امنیت انرژی منفعت مشترک چین - آمریکا
بحث امنیت انرژی یکی از مواردی است که چینی‌ها به شدت علاقه‌مندند تا در رابطه با آن با امریکایی‌ها به تفاهم برسند. برای چینی‌ها این مساله از اهمیت زیادی برخوردار است، چراکه اگر رشد اقتصادی چین تداوم داشته باشد، تامین انرژی یکی از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر است. بر همین اساس چین سعی می‌کند تا در این زمینه به طور حتم زمینه همکاری و تفاهم و نزدیکی با امریکا برقرار کرده و ازهرگونه چالش با واشنگتن در این حوزه پرهیز کنند. اما در زمینه بازارها بحث متفاوت است. امروزه بحث بازار برای امریکایی‌ها بسیار جدی شده و چینی‌ها هم حرف‌های مهمی در بازار امریکا دارند. مساله مهم بحث بازار امریکاست، چراکه امروزه تراز بازرگانی چین و امریکا بسیار بالاست تا جایی‌که حتی در برخی سال‌ها به حدود دویست میلیارد دلار می‌رسد. در نتیجه برای امریکا بسیار سنگین خواهد بود که این قدرت به تدریج به چین منتقل شود.
از دیگر موارد اختلاف چین و امریکا بحث نفوذ در افریقاست، دولت چین با برنامه‌ریزی حساب شده‌ای از ۱۵ سال پیش به تدریج نفوذ بسیار بالایی در افریقا پیدا کرده است که افریقایی‌ها نیز از آن استقبال می‌کنند. چینی‌ها با حرکت سازنده وارد افریقا شدند و میزبان نیز این حضور را پذیرفت. امریکا و اروپا در قاره سیاه نیز با چشم بادامی ها رقابت دارند.
غرب به تبلیغات و جوسازی علیه چین در افریقا ادامه می دهد اما دراین زمینه موفق نیست، چرا که چینی‌ها عملا در کشورهای افریقایی کار کردند و دولتمردان میزبان شاهد موفقیت چینی ها هم در اجرای برنامه‌های زیربنایی و هم در برخوردهای سیاسی و بین‌المللی به نفع افریقایی‌ها بوده اند.
نظر شما :