ایران و به پا خاستن اعراب

کریستوفر بوکک از موسسه کارنگی بر این باور است که نوعی جنگ فیلتری در گرفته است. اما آنچه در این میان اهمیت دارد این است که تاثیر نفوذ منطقه‌ای ایران چه خواهد بود و همچنین پیامد آن برای تلاش‌های آمریکا در جهت متوقف ساختن فعالیت‌های غنی سازی در ایران چیست؟

سقوط حکومت‌های عرب حامی آمریکا در منطقه، افزایش مخالفت افکار عمومی اعراب با سیاست‌های آمریکا و اسرائیل و قدرتمند‌تر شدن شیعیان از جمله عواملی است که به ایستادگی ایران در مقابل تلاش‌های آمریکا در مقوله هسته‌ای کمک می‌کند. بسیاری از کارشناسان مدت کوتاهی پس از آغاز بهار عربی پیش بینی کردند که ایران بزرگترین نافع این بهار خواهد بود. این در حالی است که حملات پیشین آمریکا به افغانستان و عراق، به طور بالفعل دو دشمن منطقه‌ای ایران را از بین برده و قدرت جمهوری اسلامی را افزایش داده بود. همچنین تهران از سود سرشار فروش نفت که به دنبال تحولات منطقه افزایش یافته بود ، بی نصیب نماند و همین سود در کاهش پیامد‌های تحریم برای ایران موثر بود. از سوی دیگر برخی تحلیلگران بر این باورند که نفوذ ایران بر حزب‌الله و حماس نیز در نفوذ آتی جمهوری اسلامی در منطقه موثر خواهد بود. در واقع باید گفت که ترکیب این دو سازمان در صورت لزوم، یک حمایت سیاسی عظیم برای ایران در میان اعراب از طریق شبکه‌های خصوصی پدید می‌آورد. با این حال نباید از این موضوع غافل شد که حمایت ایران از بشار اسد در سوریه و برخی عوامل دیگر،‌ توانایی‌های تهران را در نفع بردن هر چه بیشتر از بهار عرب محدود کرده است. در این بین برخی تحلیلگران با طرح این ادعا که زمینه‌های انقلاب‌های انجام شده در کشور‌های عربی با ایران مشترک است، مدعی صادر شدن اینگونه انقلاب‌ها به ایران هستند.

علیرضا نادر از موسسه رند نیز از جمله تحلیلگران موافق با این تئوری است. از سوی دیگر برخی دیگر از تحلیلگران مانند ری تکیه نیز نظر‌های مشابهی دارند. برخی کارشناسان بر این باورند که واشینگتن باید برای کنترل نفوذ ایران در منطقه با کشور‌هایی عربی که به تازگی انقلاب را پشت سر گذاشته‌اند، ‌روابط خوبی بر قرار کرده و برای آنها فرصت‌های اقتصادی و سیاسی در نظر بگیرد. در صورت موفقیت این استراتژی تا حدودی نفوذ ایران کنترل خواهد شد اما با توجه به ریشه‌های تاریخی و مذهبی نمی‌تواند انتظار داشت که نفوذ ایران در منطقه بسیار کم یا متوقف شود. گروهی دیگر از تحلیلگران نیز بر این باورند که با توجه به احتمال سرایت نمونه‌ای از بهار عرب به ایران باید به این منظور بسترسازی های مناسب را به عمل آورد. چرا که برخی تندرو‌ها در واشینگتن؛ کاخ سفید را به دنبال کردن سیاستی دو گانه در مقابل اعراب و ایران متهم می‌کنند. به گفته آنها در زمان پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران، کاخ سفید از معترضان حمایت نکرد اما انقلاب‌هایی نظیر انقلاب مصر با حمایت مستقیم آمریکا به نتیجه رسید.
 

فارن پالیسی