ترکیه – ناتو
نعل وارونه* در حضور همسایگان
علی اکبر فرازی، سفیر سابق ایران در رومانی و کارشناس مسائل ناتو در گفتاری برای دیپلماسی ایرانی به استقرار سیستم رادارهای هشدار دهنده ناتو در ترکیه می پردازد و معتقد است دستگاه دیپلماسی کشورمان باید به صراحت هر چه تمامتر به دولت ترکیه یادآور شود مشارکت ترکیه در چنین طرحی می تواند موجب دوری ترکیه با همسایگان خود شود.
دیپلماسی ایرانی: اجلاس سران ناتو در لیسبون در نوامبر سال 2010 نقشه ی راه ناتو برای ده سال آینده را به تصویب رساند. راسموسن دبیرکل ناتو تصویب نقشه ی راه جدید ناتو را تصمیمی تاریخی خواند و گفت این نقشه ی راه به نیروهای ناتو اجازه می دهد فراتر از مرزهای اروپا عمل کنند.
از دیگر بحث های مهمی که در نشست لیسبون در مورد آن توافق حاصل شد بحث سامانه ی دفاعی مشترک جدید ناتو بود. موضوع استقرار رادارهای مربوط به سیستم دفاع موشکی ناتو در ترکیه مطلبی بود که در همان زمان، بحث های بسیاری را برانگیخت. و ترک ها با زیرکی تمام، و عنوان کردن این مسئله که اطلاعات کسب شده توسط این رادارها نباید علیه کشورهای همسایه آنها به کار گرفته شود از یکسو تلاش کردند تا به ایران و سایر همسایگان اطمینان خاطر دهند و از سوی دیگر با توجه به عضویت آن کشور در ناتو، مصوبات سران را نادیده نگیرند. اینک با گذشت کمتر از یکسال از اجلاس سران ناتو و در میان هیاهوی خبری و رسانه ای بین المللی مبنی بر تیرگی روابط دیپلماتیک آنکارا – تلآویو به ناگهان روزنامه های آن کشور خبر از استقرار سیستم رادارهای هشدار دهنده ناتو در دیار بکر می دهند.
بنا به نوشته ی روزنامه های ترکیه، سیستم راداری AN / TPY -2 که تا پایان سال جاری میلادی در آن کشور مستقر خواهد شد از سوی یک مرکز نظامی در آلمان، هدایت و کنترل می شود.
سابقه ی اولیه ی موضوع به استقرار سپر دفاعی ناتو در اروپای شرقی بر می گردد که با واکنش تند روسیه روبه رو شد. چرا که به زعم روس ها استقرار این سپر دفاعی می تواند با منافع روسیه در مناطق پیرامونی خود در تعارض باشد. لذا ناتو با جدا کردن مکان استقرار رادارهای ردگیر از شرق اروپا به ترکیه تا حدودی نگرانی های روسیه را کاهش داد. گرچه بنا به پروژه ی تعریف شده از سوی ناتو قرار است موشک های این طرح در رومانی، بلغارستان و کشتی های جنگی ناتو در دریای مدیترانه مستقر شوند. بدیهی است تغییرات ظاهری مطرح شده در طرح نمی تواند نگرانی های همسایگان ترکیه به خصوص جمهوری اسلامی ایران را در پی نداشته باشد.
شرایط جدید منطقه موجب شده است تا ترکیه با دیپلماسی ظریفی از یک سو سعی در جذب نظر و پشتیبانی مردم منطقه به سوی خود داشته باشد و از سوی دیگر روابط دیرینه ی خود را با ناتو عمق بیشتری بخشد که این آشکارا در تعارض با مواضع رسمی اعلام شده از سوی دولتمردان آنکارا مبنی بر حسن همجواری با همه ی همسایگان است.
گرچه نماینده روسیه در ناتو اعلام کرد که نصب این سیستم راداری در ترکیه، امنیت روسیه را به مخاطره نمی اندازد، اما وی کلیت سامانه ی دفاع ضدموشکی ناتو را تهدیدی برای روسیه تلقی کرد. کرملین به دفعات خواستار ایفای نقش در این سیستم دفاع ضدموشکی شده است.
وی که قرار است در اواخر سپتامبر به کشورمان سفر کند، در مصاحبه ای با خبرنگاران در آنکارا از احتمال طرح سپر ضدموشکی اروپا برای تدارک حمله به ایران از سوی آمریکا سخن گفت و تصریح کرد: " نگرانی بسیاری از کارشناسان روسیه و دیگر کشورها این است که سپر ضدموشکی اروپا که وظیفه ی آن دفاع در برابر تهدیدات ناشی از ایران اعلام شده، در حقیقت بتواند دستاویزی برای تدارک حمله به ایران گردد."
گرچه روسها با اصل استقرار این سامانه در شرق اروپا مخالفند اما در صورت سهیم شدن در طرح - به هر نسبت - به همان میزان از مخالفت خود خواهند کاست. به این لحاظ روسها با عمده کردن خطر طرح علیه ایران و لزوم گفتگو با کشورمان سعی دارند سودی دو گانه در رابطه با ایران و ناتو کسب کنند. این همان هدفی است که دولتمردان آنکارا به طریقی دیگر در رابطه با ایران و غرب دنبال کرده و می کنند.
اینک زمان آن فرا رسیده است تا دستگاه دیپلماسی کشورمان به صراحت هر چه تمامتر به دولت ترکیه یادآور شود مشارکت ترکیه در چنین طرحی می تواند موجب دوری ترکیه با همسایگان خود شود و این کشور قادر نیست از یکسو چهره ای ضد صهیونیستی به خود گیرد و از دیگر سو با ایفای چنین نقش هایی در خدمت منافع غرب و زیان همسایگان خود عمل کند. تحولات شتابان منطقه باید این درس را به دولتمردان آنکارا داده باشد که زمان بازی های دوگانه و زدن نعل وارونه به سر رسیده است.
*عنوان اشاره به بیت زیر از مثنوی مولوی دارد:
" تا نشان سم اسبت گم کنند / ترکمانا نعل را وارونه زن "
از دیگر بحث های مهمی که در نشست لیسبون در مورد آن توافق حاصل شد بحث سامانه ی دفاعی مشترک جدید ناتو بود. موضوع استقرار رادارهای مربوط به سیستم دفاع موشکی ناتو در ترکیه مطلبی بود که در همان زمان، بحث های بسیاری را برانگیخت. و ترک ها با زیرکی تمام، و عنوان کردن این مسئله که اطلاعات کسب شده توسط این رادارها نباید علیه کشورهای همسایه آنها به کار گرفته شود از یکسو تلاش کردند تا به ایران و سایر همسایگان اطمینان خاطر دهند و از سوی دیگر با توجه به عضویت آن کشور در ناتو، مصوبات سران را نادیده نگیرند. اینک با گذشت کمتر از یکسال از اجلاس سران ناتو و در میان هیاهوی خبری و رسانه ای بین المللی مبنی بر تیرگی روابط دیپلماتیک آنکارا – تلآویو به ناگهان روزنامه های آن کشور خبر از استقرار سیستم رادارهای هشدار دهنده ناتو در دیار بکر می دهند.
بنا به نوشته ی روزنامه های ترکیه، سیستم راداری AN / TPY -2 که تا پایان سال جاری میلادی در آن کشور مستقر خواهد شد از سوی یک مرکز نظامی در آلمان، هدایت و کنترل می شود.
سابقه ی اولیه ی موضوع به استقرار سپر دفاعی ناتو در اروپای شرقی بر می گردد که با واکنش تند روسیه روبه رو شد. چرا که به زعم روس ها استقرار این سپر دفاعی می تواند با منافع روسیه در مناطق پیرامونی خود در تعارض باشد. لذا ناتو با جدا کردن مکان استقرار رادارهای ردگیر از شرق اروپا به ترکیه تا حدودی نگرانی های روسیه را کاهش داد. گرچه بنا به پروژه ی تعریف شده از سوی ناتو قرار است موشک های این طرح در رومانی، بلغارستان و کشتی های جنگی ناتو در دریای مدیترانه مستقر شوند. بدیهی است تغییرات ظاهری مطرح شده در طرح نمی تواند نگرانی های همسایگان ترکیه به خصوص جمهوری اسلامی ایران را در پی نداشته باشد.
شرایط جدید منطقه موجب شده است تا ترکیه با دیپلماسی ظریفی از یک سو سعی در جذب نظر و پشتیبانی مردم منطقه به سوی خود داشته باشد و از سوی دیگر روابط دیرینه ی خود را با ناتو عمق بیشتری بخشد که این آشکارا در تعارض با مواضع رسمی اعلام شده از سوی دولتمردان آنکارا مبنی بر حسن همجواری با همه ی همسایگان است.
گرچه نماینده روسیه در ناتو اعلام کرد که نصب این سیستم راداری در ترکیه، امنیت روسیه را به مخاطره نمی اندازد، اما وی کلیت سامانه ی دفاع ضدموشکی ناتو را تهدیدی برای روسیه تلقی کرد. کرملین به دفعات خواستار ایفای نقش در این سیستم دفاع ضدموشکی شده است.
وی که قرار است در اواخر سپتامبر به کشورمان سفر کند، در مصاحبه ای با خبرنگاران در آنکارا از احتمال طرح سپر ضدموشکی اروپا برای تدارک حمله به ایران از سوی آمریکا سخن گفت و تصریح کرد: " نگرانی بسیاری از کارشناسان روسیه و دیگر کشورها این است که سپر ضدموشکی اروپا که وظیفه ی آن دفاع در برابر تهدیدات ناشی از ایران اعلام شده، در حقیقت بتواند دستاویزی برای تدارک حمله به ایران گردد."
گرچه روسها با اصل استقرار این سامانه در شرق اروپا مخالفند اما در صورت سهیم شدن در طرح - به هر نسبت - به همان میزان از مخالفت خود خواهند کاست. به این لحاظ روسها با عمده کردن خطر طرح علیه ایران و لزوم گفتگو با کشورمان سعی دارند سودی دو گانه در رابطه با ایران و ناتو کسب کنند. این همان هدفی است که دولتمردان آنکارا به طریقی دیگر در رابطه با ایران و غرب دنبال کرده و می کنند.
اینک زمان آن فرا رسیده است تا دستگاه دیپلماسی کشورمان به صراحت هر چه تمامتر به دولت ترکیه یادآور شود مشارکت ترکیه در چنین طرحی می تواند موجب دوری ترکیه با همسایگان خود شود و این کشور قادر نیست از یکسو چهره ای ضد صهیونیستی به خود گیرد و از دیگر سو با ایفای چنین نقش هایی در خدمت منافع غرب و زیان همسایگان خود عمل کند. تحولات شتابان منطقه باید این درس را به دولتمردان آنکارا داده باشد که زمان بازی های دوگانه و زدن نعل وارونه به سر رسیده است.
*عنوان اشاره به بیت زیر از مثنوی مولوی دارد:
" تا نشان سم اسبت گم کنند / ترکمانا نعل را وارونه زن "
نظر شما :