پیشرفته‌ترین سپر دفاع موشکی؛ محصول مشترک آمریکا و ژاپن
آمریکا و ژاپن مشترکاً و با بودجه‌ای چند میلیارد دلاری پیشرفته‌ترین سپر دفاع موشکی جهان را می‌سازند. به ظاهر هدف از این سامانه مقابله با تهدید‌های کره شمالی است، اما بدون شک این مساله موازنه قدرت را در منطقه دگرگون و چین را متاثر خواهد کرد.
مدت زیادی از تاسیس مرکزی در میساوا، شمال ژاپن، نمی‌گذرد؛ چیزی که در نظر رهگذران این منطقه دور افتاده شبیه کانتینری بی در و پنجره است که پشت حصاری بلند محصور شده است و البته به آنتن‌های ماهواره‌ای بزرگی نیز مجهز است. شاید در نظر اول این مرکز شبیه یک ایستگاه هواشناسی باشد. اما در حقیقت این مرکز بخشی از پیشرفته‌ترین و پیچیده‌ترین سامانه سپر دفاع موشکی است که ژاپن و آمریکا به طور مشترک و با هزینه چند میلیارد دلاری قصد دارند در این ناحیه از آسیا مستقر کنند. پایگاه میساوا جدیدترین بخش از این سامانه محسوب می‌شود که به مرور در سال‌های آینده تکمیل خواهد شد.
در حقیقت سپر دفاع موشکی منطقه اقیانوس آرام که بر اساس پیش‌بینی تحلیل‌گران در آینده‌ای نه چندان دور موازنه تسلیحاتی این منطقه از خاور دور را متحول خواهد کرد، از برخی جهات و به ویژه به لحاظ شیوه همکاری ژاپن و آمریکا شباهت بسیاری با طرح پیشنهادی آمریکا برای اروپای شرقی دارد.
البته تفاوت بزرگ طرح اقیانوس آرام و طرح پیشنهادی برای اروپای شرقی در این است که ژاپن از سپر دفاع موشکی استقبال کرده و با مشارکت در توسعه آن موجب شده است که این سامانه از هم اکنون به عنوان پیشرفته‌ترین نسل سپرهای دفاع ضد موشک‌های بالستیک شناخته شود. این در حالی است که بی‌میلی کشورهای اروپای شرقی و به ویژه لهستان که قرار بود میزبان موشک‌های رهگیر این سیستم باشد، اجرای این طرح را در شرق اروپا تا آینده‌ای نا معلوم به تعویق انداخته است. فشارهای سیاسی و دیپلماتیک مسکو که سپر دفاع موشکی شرق اروپا را تهدیدی برای توان موشکی خود تلقی می‌کند و از طرفی دیگر ناحیه شرق اروپا و کشورهای جمهوری چک و لهستان را بخشی از قلمرو سیاسی سنتی خود می‌شمارد یکی از عوامل اصلی بی‌میلی طرف‌های اروپایی به نسب این سامانه بوده است. علاوه بر این دولت جدید لهستان که از منتقدان آمریکا به شمار می‌رود و همچنین نگرانی‌های امنیتی که این طرح برای اتحادیه اروپا به وجود آورده است از دیگر دلایلی هستند که آینده طرح نصب سامانه‌های سپر دفاع موشکی را در اروپا با تردید همراه کرده است.
اما در ژاپن اوضاع به گونه دیگری است. ژنرال جان سوارد، معاون فرماندهی بخش عملیات فضایی و دفاع موشکی ارتش آمریکا در این باره می‌گوید: «ژاپن در زمینه همکاری‌های مربوط به سپر دفاع ضد موشک‌های بالستیک قدرتمندترین متحد آمریکا به شمار می‌رود.» در یک برنامه تمرینی اخیراً به منظور آزمایش سامانه دفاع موشکی ناحیه اقیانوس آرام اجرا شد، ماهواره‌های آمریکایی علائمی ساختگی را شبیه به ردیابی حرارت موشکی بالستیک که از کره شمالی پرتاب شده باشد، برای کامپیوترهای پردازشگر ژاپنی که در مرکز سپر دفاع موشکی مشترک آمریکا و ژاپن مستقر هستند، ارسال کردند. نتیجه پردازش اطلاعات ارسال شده ظرف چند ثانیه آماده بود؛ موشکی به سمت ژاپن شلیک شده و محل فرود آن در آب‌های نزدیکی جزیره اصلی ژاپن با بیضی قرمز رنگی روی صفحه رادار مشخص شده بود (ژاپن به لحاظ جغرافیایی از چهار جزیره اصلی و صدها جزیره کوچک تشکیل شده است و از بین چهار جزیره اصلی، هونشو، بزرگ‌ترین جزیره و خاک اصلی ژاپن به شمار می‌رود که توکیو نیز در آن قرار دارد).
در صورتی که سیگنال‌های ارسالی از سوی ماهواره‌های آمریکایی حقیقی بودند ممکن بود بین 10 تا 15 دقیقه بعد از دریافت این اطلاعات موشکی در آب‌های ساحلی ژاپن منفجر شود و این شاید آغاز جنگی تمام عیار در منطقه اقیانوس آرام به شمار می‌رفت. اما این فرضیات همه به این شرط باز می‌گردند که ژاپن فاقد سپر دفاع موشکی بود. اکنون این کشور می‌تواند با ضریب احتمال بالا موشک‌های بالستیکی را که به سمت ژاپن پرتاب می‌شوند در میانه راه هدف قرار دهد و این ضریب احتمال رفته رفته که سیستم سپر دفاع موشکی ژاپن تکمیل و مجهزتر می‌شود، افزایش پیدا می‌کند. به این ترتیب تهدید‌های این چنین در نطفه خفه خواهند شد و باقی امور به فشارهای دیپلماتیک سپرده می‌شود تا جنگی تمام عیار و پر هزینه.
در واقع نباید فراموش کرد که ژاپن هم اکنون تنها کشوری است در جهان که بعد از آمریکا توانسته آزمایش انهدام موشک‌های مهاجم را به وسیه موشک‌های رهگیر با موفقیت انجام دهد. ژاپن که پیش از این با کمک آمریکا نوعی سپر دفاع موشکی بومی ساخته است، در ماه دسامبر سال 2007 (کمی بیشتر از یک ماه پیش) موفق شد موشک بالستیک آزمایشی را که از پایگاه نظامی آمریکا در هاوایی به سمت ژاپن پرتاب شده بود، به وسیله ماهواره رهگیری کرده و با موشک رهگیر SM-3 که از عرشه رزم‌ناوی ژاپنی شلیک شده بود، موشک بالستیک مهاجم را در میانه راه منهدم کند. این سیستم سپر موشکی دریایی در سامانه مجهز و پیشرفته‌ای که در سال‌های آتی به طور مشترک توسط ژاپن و آمریکا ساخته می‌شود به اولین حلقه دفاعی سپر موشکی ژاپن تبدیل خواهد شد و در کل با کمک حلقه‌های دفاعی بعدی (که احتمالاً شامل موشک‌های رهگیر زمین به هوا نیز خواهد شد) ضریب اطمینان کل سامانه به رکوردی بی‌سابقه خواهد رسید.
به نظر می‌رسد هدف اصلی ژاپن از همکاری با آمریکا بر سر این مساله مقابله با موشک‌های بالستیک کره شمالی باشد که توان حمل کلاهک‌های هسته‌ای را نیز دارند. کره شمالی در سال 2006 اولین انفجار هسته‌ای خود را با موفقیت آزمایش کرده است و اولین موشک بالستیک سه مرحله‌ای این کشور نیز در پرتاب آزمایشی خود قریب یک دهه پیش از فراز ژاپن عبور کرده در آب‌های اقیانوس آرام در نزدیکی آلاسکا فرود آمده است. در این شرایط، نزدیکی جغرافیایی ژاپن به شبه‌جزیره کره و این که روابط کره شمالی کمونیست هرگز با استعمارگر تاریخی شبه‌جزیره کره خوب نبوده است، دلایل کافی برای نگرانی مقامات ژاپنی فراهم کرده است.
رو مانابه، معاون مطبوعاتی وزارت دفاع ژاپن معتقد است که فوریت اجرای این طرح به واسطه شرایط ویژه ژاپن با موضع‌گیری اروپا در قبال گسترش سپر دفاع موشکی به سمت مرزهای شرقی این قاره قابل مقایسه نیست. او می‌گوید: «در اطراف ژاپن کشورهایی وجود دارند که می‌توانند موشک‌های بالستیک به سمت خاک ژاپن پرتاب کنند. اما در اروپا تهدیدی این چنین نزدیک و قریب‌الوقوع وجود ندارد. در حوالی اروپا در آینده نزدیک این احتمال وجود دارد که کشورهایی مانند ایران به چنین توان [موشکی] دست پیدا کنند اما در این منطقه هم اکنون کشورهایی وجود دارند که صاحب چنین توانی هستند. این تفاوت بنیادین شرایط ژپان و اروپاست.»
آمریکا نیز چنان که در بیانیه‌های رسمی عنوان می‌شود، هدف‌اش از دنبال کردن این طرح تامین و مراقبت از 50 هزار نیروی ارتش ایالات متحده است که در اطراف ژاپن مستقر هستند. آمریکا نیز البته کره شمالی و توان موشکی و هسته‌ای این کشور را به عنوان تهدید اصلی علیه حضور نیروهای خود در این منطقه معرفی می‌کند. اما مساله این است که حتی اگر ایالات متحده با طرح سپر دفاع موشکی در منطقه اقیانوس آرام قصد داشته باشد موزانه قدرت را در این ناحیه از آسیا به ضرر چین بر هم بزند، هرگز استطاعت این را نخواهد داشت که بزرگ‌ترین شریک تجاری آسیایی و یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی نوظهور جهان را با چنین اشاره مستقیمی از خود برنجاند.
چین هنوز در این زمینه واکنشی دیپلماتیک از خود نشان نداده است و البته این مساله چندان نیز عجیب نیست. پکن آنچنان که تجربه تا امروز نشان داده است، در چنین مواردی اقدامات تلافی جویانه را به اعتراض‌های رسمی و دیپلماتیک ترجیح می‌دهد چنانکه چندی پیش این کشور در پی تداوم کمک‌های تسلیحاتی آمریکا به تایوان از صدور اجازه پهلوگیری برای کشتی‌های نظامی آمریکایی در بندر هنگ‌کنگ امتناع کرد و حتی در یک مورد حاضر نشد به دو کشتی مین‌روب آمریکایی که در دریای چین جنوبی گرفتار طوفان شده بودند، کمک کند. به این ترتیب بیش از اعتراض‌های رسمی به نظر می‌رسد باید منتظر واکنش‌های پکن به طرح مشترک سپر دفاع موشکی آمریکا و ژاپن بود.
پایگاه میساوا که اخیراً در دنباله این طرح در شمال ژاپن تاسیس شده نوعی سامانه راداری مشترک موسوم به «ایستگاه زمینی تاکتیکی مشترک» (Joint Tactical Ground Station) یا به طور اختصار JTAG است که از پیشرفته‌ترین رادارهای باند X استفاده می‌کند. پنتاگون در تلاش است برای تداوم طرح سپر دفاع موشکی در منطقه اقیانوس آرام، در سال جاری بودجه‌ای 8 میلیارد دلاری از دولت آمریکا دریافت کند. آمریکا علاوه بر پایگاه میساوا سه پایگاه دیگر JTAG در قطر، آلمان، و کره جنوبی دارد.
نظر شما :