بازگشایی بندر هنگ‌کنگ به روی رزم‌ناوهای آمریکایی
رزم‌ناوهای آمریکایی بار دیگر اجازه یافتند در بندر هنگ‌کنگ که بخشی از خاک چین محسوب می‌شود، پهلو بگیرند. به عقیده تحلیل‌گران این اقدام چین نشانه‌ای است از تمایل این کشور به اجتناب از تنش‌های بیشتر در روابط دیپلماتیک و نظامی پکن – واشینگتن.
دو ماه پس از این که چین از صدور اجازه برای پهلو گرفتن یک ناو هواپیمابر آمریکایی در بندر هنگ‌کنگ امتناع کرده و موجب بالا گرفتن تنش‌های دیپلماتیک بین دو کشور شد، از دوشنبه این هفته، بار دیگر رزم‌ناوهای آمریکایی اجازه یافتند، در این بندر که از سال 1997 بخشی از جمهوری خلق چین محسوب می‌شود، پهلو بگیرند. به عقیده تحلیل‌گران این اقدام چین نشانه‌ای است از تمایل این کشور به اجتناب از تنش‌های بیشتر در روابط دیپلماتیک و نظامی پکن – واشینگتن که در سال‌های اخیر به تناوب دوره‌های بحرانی متعددی را پشت را سر گذاشته است.
به این ترتیب دوشنبه، بلوریج، رزم‌ناو فرماندهی ناوگان هفتم نیروی دریایی ایالات متحده، به عنوان اولین کشتی نظامی آمریکایی در هنگ‌کنگگ پهلو گرفت و به گفته سخنگوی کنسولگری ایالات متحده در هنگ‌کنگ، این کشتی و 700 خدمه آن چند روزی در این بندر چین خواهند ماند.
سم بیتمن، کارشناس امور دریایی در دانشگاه فنی نانیانگ سنگاپور در این باره می‌گوید: «به لحاظ اعتماد سازی دو جانبه در روابط دریایی [اعم از نیروی دریایی و خطوط حمل و نقل تجاری دریایی]، پهلوگیری کشتی‌های دو کشور در بنادر کشور مقابل باعث توسعه و بهبود روابط می‌شود ... این که چین بخواهد قدرت‌نمایی کند و به کشتی‌های آمریکایی اجازه ندهد که در بنادر این کشور پهلو بگیرند به عقیده من گزینه خوبی برای چین نیست.»
بندر هنگ‌کنگ از قرن نوزدهم و در پی اجاره 150 ساله آن به بریتانیا در سال 1842 به یکی از مراکز تردد کشتی‌های امپراتوری بریتانیا (در آن سال‌ها) تبدیل شد و کشتی‌هایی که از مستعمراتی مانند استرالیا روانه اروپا بودند یا بالعکس، برای استراحت ملوانان، سوخت‌گیری و تهیه آذوقه و سایر مایحتاج خود در این بندر پهلو می‌گرفتند. ناحیه هنگ‌کنگ که به شکل مجمع‌الجزایری در کنار یک ناحیه شبه‌جزیره‌ای متصل به خاک اصلی چین در حاشیه شمالی دریای چین جنوبی قرار دارد در سال 1997 به طور رسمی به دولت کمونیست چین بازگردانده شد و هر چند تحت سیاست «کشور واحد، سیاست دوگانه» نسبتاً به طور مستقل از پکن اداره می‌شود، اما در مسائلی نظیر صدور اجازه برای پهلوگرفتن رزم‌ناوهای خارجی، باید از پکن دستور بگیرد.
به این ترتیب ماه نوامبر سال گذشته میلادی زمانی که ناو هواپیمابر «کیتی‌هاوک» قصد داشت برای اجرای مراسم روز شکرگزاری (چهارمین چهارشنبه نوامبر در فرهنگ آمریکایی‌ها) در این بندر پهلو بگیرد، مسئولان بندر هنگ‌کنگ بر اساس دستورات دولت چین از صدور اجازه برای پهلو گرفتن این ناو خودداری کردند و در حالی که خانواده‌های بسیاری از خدمه این کشتی برای جشن شکرگزاری دسته جمعی تا هنگ‌کنگ سفر کرده بودند، «کیتی‌هاوک» به ناچار روانه مقر اصلی‌اش در حوزه غربی اقیانوس آرام در ژاپن شد.
پیش از این نیز، در همان هفته زمانی که دو کشتی مین‌روب آمریکایی در دریای چین جنوبی دچار طوفان شده بودند، وقتی از بندر هنگ‌کنگ به طور اضطراری درخواست کمک کردند، این بندر از صدور اجازه پهلوگرفتن خودداری کرد. هر دوی این حوادث اعتراض رسمی دولت جرج بوش، رییس جمهور آمریکا را در پی داشت.
هر چند پکن به طور رسمی تا کنون دلیل امتناع صدور اجازه پهلوگیری برای رزم‌ناوهای آمریکایی را طی دو ماه اخیر تشریح نکرده است، اما یکی از رسانه‌های دولتی چین سال گذشته در آغاز تنش‌هایی که بر اثر این اقدام چین بین پکن و واشینگتن پدید آمده بود، گفت چین در تلافی تصمیم دولت بوش در تقویت و به روز کردن سامانه‌های ضد موشکی پاتریوت تایوان، دست به این اقدام زده است.
با گذشت دو ماه از آغاز این وضعیت و به دنبال رایزنی‌های فراوان مقامات نظامی آمریکا و چین، فرمانده نیروهای آمریکایی مستقر در ناحیه اقیانوس آرام، آدمیرال تیموتی کیتینگ، اواسط ژانویه پس از آخرین دور دیدارها با مقامات نظامی چین خبر داد که مشکلی برای پهلو گرفتن کشتی بلوریج در بندر تایوان وجود ندارد. او پهلوگرفتن کشتی‌های نظامی آمریکایی را در بندر هنگ‌کنگ عامل موثری در برقراری جود اعتماد بین نیروهای مسلح دو کشور و شفاف‌سازی در امور نظامی توصیف کرد و افزود بدون شفاف‌سازی در امور نظامی آگاهی از اهداف طرف مقابل دشوار است و این شرایط را خطرناک می‌کند.
آدمیرال کیتینگ گفت: «این شرایط منجر به سوتفاهم می‌شود که نوعی سردرگمی را در پی دارد و این به نوبه خود موجب بروز بحران می‌شود که در نهایت می‌تواند به آغاز درگیری بیانجامد.»
کیتینگ نیز مانند دیگر مقامات آمریکایی در دو سال اخیر طی دیدارش با مقامات ارشد ارتش چین از آن‌ها خواسته است تا درباره اهداف‌شان از تقویت ارتش این کشور شفاف باشند. به عقیده نیروهای آمریکایی چین که در سال‌های اخیر بودجه نظامی‌اش را افزایش داده و به تجهیز ارتش این کشور به سلاح‌های پیشرفته جدید می‌پردازد، به تهدیدی بالقوه برای ناحیه محسوب می‌شود.
البته پافشاری آمریکا به این مساله به ویژه برای همراه کردن ژاپن برای تحت فشار قرار دادن چین ثمری نداشته است. آمریکا در حالی چین را به خاطر افزایش بودجه نظامی این کشور محکوم می‌کند که هنوز بودجه نظامی ایالات متحده 14 برابر بودجه نظامی چین است (این نسبت به بعد از افزایش بودجه نظامی چین مربوط می‌شود) و آمریکا پیشرفته‌ترین و پیچیده‌ترین جنگ‌افزارهای جهان را در اختیار دارد.
آمریکا همچنین در سال‌های اخیر در اقداماتی که از سوی پکن تحریک‌آمیز تلقی می‌شوند همچنان به کمک‌های نظامی خود به تایوان ادامه می‌دهد و این در حالی است که اکنون حتی واشینگتن نیز تایوان را به عنوان کشوری مستقل به رسمیت نمی‌شناسد. جزیره تایوان که در سال 1949 در پی جنگ‌های داخلی بین نیروهای ناسیونالیست کومینتانگ به رهبری چیانگ کای‌شک و نیروهای کمونیست به رهبری مائو تسه‌تونگ از خاک اصلی چین جدا شده است، امروزه به یکی از حساسیت‌های اصلی پکن در روابط خارجی‌اش با سایر کشورها تبدیل شده است. چین این جزیره را بخشی از خاک خود می‌داند و با این حال واشینگتن همچنان به کمک‌های نظامی خود به تایپه که مخالف اتحاد تایوان و چین است، ادامه می‌دهد؛ کمک‌هایی که میراث باقیمانده از دوران جنگ سرد محسوب می‌شوند.
در طرف مقابل، آمریکایی‌ها به رغم تمام اختلافات تاکید می‌کند که قطع ارتباطات نظامی بین چین و آمریکا به ضرر دو کشور خواهد بود. چارلز هوپر، وابسته نظامی سفارت آمریکا در پکن و کارشناس مسائل ارتش آزادیبخش خلق چین با اشاره به حوادثی مانند به سطح آمدن زیر دریایی چینی در فاصله‌ای خطرناک از ناو آمریکایی «کیتی‌هاوک» در اواخر سال 1996 و برخورد هواپیمای جنگنده چینی با هواپیمای گشت‌زنی آمریکایی EP-3 در سال 2001 می‌گوید تمام این حوادث زمانی اتفاق افتاد که ارتباطات موثر نظامی بین پکن و واشینگتن وجود نداشت.
نظر شما :