روی همکاری ایران حساب کنید

دیپلماسی ایرانی: آنچه پس از حمله امریکا به افغانستان انتظار می رفت، ورود کشورهای همسایه افغانستان از جمله پاکستان و روسیه و ایران به روند تصمیم سازی های منطقه ای و جنگ با تروریسم بود. پاکستان متحد و معتمد ایالات متحده خیلی زود و بطور ارگانیک وارد ماجرا شد. درواقع ورود پاکستان به مبارزه علیه تروریسم امری ناگزیر و ناشی از موقعیت و ظرفیت های تروریست پرور این کشور بود. روسیه نیز گرچه از میدان‌داری امریکا در منطقه ناخرسند بود ولی چاره ای جز تسلیم در برابر تصمیمات بین المللی نداشت و به پروسه مبارزه علیه تروریسم پیوست. همکاری های این کشور در سال های اخیر به خصوص از منظر لجستیکی و در اختیار گذاشتن منطقه پروازی و در دست گرفتن طرح های مشارکتی و سازندگی در افغانستان بیش از پیش شده است. اما ایران جز مقطعی کوتاه به جمع عاملان مبارزه با تروریسم در منطقه ملحق نشد و حتی آتش بازی های کنار دستش نیز آن را به مذاکره و همکاری با جامعه جهانی سوق نداد و باب گفتگوها با امریکا همچنان مسدود ماند. فضای گفتگوی دیپلمات های ایرانی و امریکایی در عراق کمی بازتر و متداوم تر بود و دو کشور در برخی زمینه ها با یکدیگر به تبادل نظر پرداختند. البته بی اعتنایی و بی اعتمادی و تلاش در جهت امتیازگیری صرف از حریف، خصلت اصلی دو طرف در جریان این گفتگوها بود که سبب شد چنین مذاکراتی نیز به زودی عقیم شود.

حالا پس از گذشت 10 سال خونین و با مرگ رازآلود اسامه بن لادن، پایان بازی در افغانستان آغاز شده است. خیلی ها مرگ اسامه را آغاز پایان جنگ با تروریسم قلمداد می کنند. به بیان دیگر اگر اسامه سبب شد تا امریکا به افغانستان حمله کند، حالا خود او موجب خواهد شد تا امریکا از افغانستان خارج شود.

حتی پیش از کشته شدن اسامه، بحث هایی در واشنگتن و کشورهای دیگر بر سر خروج نیروهای بین المللی از افغانستان و اتخاذ راه حل های سیاسی و مذاکره با طالبان آغاز شده و بنا بود پروسه صلح در این کشور همزمان با مقابله با شورشیان مسلح پی گرفته شود. از سوی دیگر برخی تحلیلگران در منطقه، بر این باورند که مرگ بن لادن تحولات و حوادث خشونت بار دیگری را در منطقه به بار می آورد. این تحلیل ها بر خروج نیروهای خارجی از افغانستان دلالت می کند که احتمال دارد به تشدید رقابت های درازمدت در منطقه و در نتیجه افزایش بی ثباتی در افغانستان منجر شود.

نیویورک تایمز در این باره می نویسد: تحلیلگران بیشتر از تحولات آینده در افغانستان می ترسند. این روزنامه نوشته است که تاکنون تلاش ها برای دست یافتن به راه حل سیاسی محدود شده است به حمایت از پروسه صلح با طالبان و دیگر مخالفان مسلح حکومت. اما به راستی روشن نیست که آیا از بین رفتن بن لادن تلاش های صلح را افزایش خواهد داد یا خیر.

این روزنامه می نویسد که تعدادی از رهبران ارشد شورشیان شاید به انجام توافق با حکومت افغانستان راضی باشند، ولی تعدادی دیگر شاید بر این عقیده باشند که با کشته شدن اسامه نیروهای خارجی به رهبری ناتو هم از افغانستان بیرون خواهند رفت. درواقع حتی اگر فرض را بر این بگیریم که فرایند صلح موفق آمیز خواهد بود، توافقات سیاسی داخلی ثبات درازمدت را در افغانستان تضمین نخواهد کرد.

نیویورک تایمز بر این باور است که در آغاز این پایان و در دهمین سال جنگ افغانستان یک راهبرد سیاست خارجی جدید نیاز است. راهبردی که در آن همسایه های دور و نزدیک قطعا دخیل باشند. البته واضح است که دست یافتن به یک توافق جامع سیاسی خارجی به وقت زیاد و تلاش هایی در سطوح عالی نیاز دارد.