یک قدم تا برق هسته‌ای

۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۰ | ۱۷:۴۸ کد : ۱۲۷۳۵ پرونده هسته ای
دکتر صادق ربانی، قائم مقام سابق سازمان انرژی اتمی ایران در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی معتقد است روس‌ها نسبت به ماجرای راه اندازی نیروگاه بوشهر اطلاعات خوبی نداده اند. در حال حاضر کار پیچیده دیگری باقی نمانده است
یک قدم تا برق هسته‌ای
دیپلماسی ایرانی: با توجه به این که مقامات مسئول ابراز امیدواری کرده بودند که برق نیروگاه بوشهر تا بهمن ماه سال آینده وارد مدار می شود، چرا راه اندازی این نیروگاه تاکنون به تعویق افتاده است؟

 

ظاهرا مشکلی در سوخت گذاری این نیروگاه به وجود آمده بود که باعث شد سوخت را جا به جا کنند و دوباره به محل سوخت انتقال دادند و الان هم در حال انجام عملیات راه اندازی این نیروگاه هستند.

 

به تعویق افتادن راه اندازی نیروگاه بوشهر تا چه حد تحت تاثیر استاکس نت بوده است؟

 

مسئله این ویروس رایانه ای را کسی به روشنی نمی داند بنابراین نمی توان درباره آن اظهار نظری کرد. ایران این مسئله را تایید نکرده است. احتمال دارد که تاثیر گذاشته باشد و احتمال هم دارد همان طور که مقامات سازمان انرژی اتمی ایران می گویند تاثیری نداشته باشد.

البته خود روس‌ها مشکل را در جاگذاری سوخت می دانستند که آن را برطرف کرده اند و در حال حاضر در حال انجام آزمایش‌های اولیه برای راه اندازی نیروگاه هستند.

 

چه قدر ممکن است که دوباره برای راه اندازی این نیروگاه مشکلی پیش بیاید؟ به طور صریح تر سوال من این است که آیا شما بحث‌های مطرح شده برای عدم راه اندازی نیروگاه بوشهر را بحث‌های فنی و تخصصی می دانید یا عوامل سیاسی را در این امر دخیل می دانید؟

 

ببینید روس‌ها نسبت به ماجرای راه اندازی نیروگاه بوشهر اطلاعات خوبی نداده اند. احتمال دارد که روس‌ها تحت تاثیر غرب نخواهند که همکاری لازم را با ایران داشته باشند. یا ضعف تکنولوژی روس‌ها باعث این مسئله شده باشد. البته ممکن است این دو مسئله توامان با هم باعث عدم راه اندازی نیروگاه بوشهر تا کنون شده باشد.

در حال حاضر از نظر بین المللی حساسیت بر راه اندازی نیروگاه بوشهر کم شده است و مخالفتی در این زمینه نیست. بنابراین ممکن است که روس‌ها به دلیل این که حساسیت کم شده است بخواهند کار را پیش ببرند و راه بییندازند.

اما درباره این که آیا در آینده ممکن است چنین مسئله پیش آید یا نه باید بگویم ممکن است از نظر فنی دیگر مشکلی وجود نداشته باشد اما از نظر سیاسی مشکلاتی به وجود آید و باعث شود که راه اندازی نیروگاه عقب بیفتد.

در حال حاضر کار پیچیده دیگری باقی نمانده است. چون سوخت‌ها در جای خود قرار گرفته و در حال تست هستند تا راکتور به مرحله بحرانی برسد و بتوانند برق آن را به شبکه انتقال دهند.

 

اگر روس‌ها به هر دلیلی از راه اندازی نیروگاه سرباز زنند، آیا متخصصین ایرانی نمی توانند باقی مانده کار را انجام دهند؟

 

ببینید در این شرایط به نفع ایران نیست که خودش باقی مانده کار را انجام دهد. تعهدات در این مراحل حساس تا مقادیر زیادی بالا است و این عاقلانه نیست که ایران بخواهد باقی مانده کار را خود انجام دهد و تعهدات را خود به عهده بگیرد. کار زیادی نمانده است اما چون آن‌ها متعهد بوده اند و باید تحویل دهند، آن‌ها موظف هستند که تحویل دهند.

مگر این که دوباره مشکلی پیش آید و روس‌ها بگویند که ما دیگر این کار را انجام نمی دهیم، آن وقت می توان بررسی کرد که ایران باید خود این کار را انجام دهد یا نه.

 

اگر بدقولی روس‌ها ادامه پیدا کند، آیا ممکن است کشور جدیدی برای اتمام کار مطرح شود؟

 

عمده کاری که باید انجام می شده، پایان یافته و کار زیادی باقی نمانده است. اگر ایران متقاعد شود که روس‌ها می خواهند این کار را به پایان برسانند، در این صورت دیگر این سوال اصلا جای طرح ندارد. در حال حاضر نه روس‌ها چنین حرفی می زنند و نه ایران با آن‌ها مشکلی دارد. بنابراین در حال حاضر این سوال که اگر روس ‌ها کنار بکشند چه می شود، سوال مطرحی نیست.

اما وقتی شما سوال می کنید پاسخ آن این است که در حال حاضر نیروگاه قابل راه اندازی است و کار زیادی از آن باقی نمانده است.

 

مدتی پیش یکی از نمایندگان مجلس گفته بود که بهتر است نیروگاه بوشهر را رها کنیم و به سراغ ساخت نیروگاه جدیدی برویم. این مسئله تا چه حد ممکن و مقرون به صرفه است؟

 

این اظهار نظر دقیقی نیست. چون نیروگاه بوشهر تا 90-99 درصد پیش رفت داشته است و به خاطر ده درصد نمی توان آن را رها کرد.

ایران به نیروگاه جدید هم نیاز دارد و باید ساخته شود اما نه به جای نیروگاه بوشهر. به هر حال نیروگاه بوشهر باید راه اندازی شود. ایران هزینه بسیار بالایی برای این نیروگاه داده است و اگر این نیروگاه راه اندازی نشود اجازه راه اندازی نیروگاه جدید را به ما نمی دهند. بنابراین نه به نفع ماست که نیروگاه بوشهر را رها کنیم و نه به ما اجازه می دهند که در صورتی که این نیروگاه را رها کنیم، نیروگاه جدیدی راه اندازی کنیم.

اگر ما نیروگاه بوشهر را داشته باشیم می توانیم نیروگاه بعدی را هم داشته باشیم اما اگر این نیروگاه به نتیجه نرسد، امکان ساخت نیروگاه جدید هم وجود نخواهد داشت و علاوه بر این به صرفه نیست.

 

در روزهای گذشته اعلام شد که نیروگاه بوشهر به صورت محدود آغاز به کار کرده است. آغاز به کار محدود نیروگاه بوشهر به چه معنا است؟

 

راه اندازی محدود به این معنا است که در آغاز کار نیروگاه با تمام نیرو کار نمی کند. معمولا در ابتدای راه اندازی نیروگاه با قدرت پایینی کار می کند و به تدریج قدرت را بالا می برند. یعنی در وهله اول از تمام قدرت نیروگاه استفاده نمی کنند که این مسئله به معنای وجود محدودیت در راه اندازی نیست بلکه دلایل فنی دارد. نیروگاه باید به آرامی گرم و داغ شود و همه چیز به طور هم زمان در طی این مراحل تست می شود. چون اگر بخواهند یک دفعه نیروگاه را با تمام قدرت راه بیندازند، ممکن است مسائل و مشکلاتی پیش آید که قابل پیشگیری نباشد. بنابراین نیروگاه را به آرامی راه می اندازند، احتیاط لازم را انجام می دهند و به تدریج جلو می روند تا اگر مشکلی پیش نیامد نیروگاه را به طور کامل راه اندازی کنند.

 

با توجه به زلزله اخیر ژاپن و مشکلاتی که برای نیروگاه‌های هسته‌ای این کشور پیش آمده این سوال مطرح است که نیروگاه بوشهر در مقایسه با نیروگاه‌های ژاپن چه قدر امنیت دارد؟

 

در مورد امنیت باید بگویم که نیروگاه بوشهر قابل مقایسه با نیروگاه‌های ژاپن نیست. استاندارد‌های نیروگاه سازی روسیه ممکن است پایین تر از نیروگاه‌های ژاپن باشد، اما باید به این توجه کرد خطراتی که ژاپن را تهدید می کند، متوجه ایران نیست. سونامی ای که در ژاپن منجر به بروز فاجعه شد، در خلیج فارس پیش بینی نمی شود و ممکن نیست چنین توفانی در خلیج فارس به وجود آید.

تنها زلزله می ماند که در ساخت نیروگاه بوشهر پیش بینی شده است. همان زمان که آلمان‌ها می خواستند این نیروگاه را بسازند، خطر زلزله را پیش بینی کرده اند و تدابیر احتیاطی و ایمنی را در ساخت نیروگاه مورد توجه قرار داده اند. علاوه بر این که آژانس بین المللی انرژی اتمی بر طراحی و پیش رفت کار نیروگاه‌های هسته‌ای نظارت دارد و مجوز صادر می کند. وقتی مجوز می دهد یعنی استانداردهای ایمنی رعایت شده است.

بنابراین، نیروگاه بوشهر امن است و مشکلات نیروگاه فوکوشیما را ندارد و نگرانی‌هایی که در آن جا وجود داشت در این جا وجود ندارد. فوکوشیما در مرکز جمعیت بوده است در حالی که نیروگاه بوشهر دور از جمعیت ساخته شده است. در آن جا بعد از وقوع حادثه تا شعاع سی کیلومتری مردم را دور کردند، در بوشهر هم اکنون این فاصله از مردم حفظ شده است. لذا نیروگاه بوشهر به لحاظ امنیتی مشکلی ندارد.

 

بعد از فاجعه هسته‌ای ژاپن تردیدهایی درباره پاک بودن انرژی اتمی مطرح شده است. این تردید‌ها تا چه حد جدی است؟

 

بحث پاک بودن یا نبودن انرژی اتمی از دیرباز وجود داشته است یعنی بحث امروز و دیروز نیست. از ابتدا درباره این مسئله بحث‌هایی وجود داشته اما همیشه انرژی هسته‌ای را منهای پسماندهای هسته‌ای انرژی پاک و تمیزی می دانند. نیروگاه‌های فسیلی باعث به وجود آمدن گازهای گلخانه ای فراوانی می شود، اما نیروگاه هسته‌ای اصلا گاز گلخانه ای تولید نمی کند و این یک امتیاز بزرگ برای این انرژی است. در عوض نیروگاه‌های هسته‌ای پسماندهای رادیو اکتیو دارند که این برای دنیا مسئله است و البته برای ما هم مسئله است.

ما در ایران از نظر تلفات تصادفات جاده ای در مقام اول یا دوم قرار داریم. یعنی سالانه هزاران نفر در تصادفات جاده ای کشته می شوند. در حالی که تعداد افرادی که مثلا در چرنوبیل یا فوکوشیما کشته شده اند بسیار بسیار پایین تر از این است و قابل مقایسه نیست.

بنابراین با استانداردهای زندگی ما، نیروگاه هسته‌ای و استفاده از انرژی هسته‌ای بسیار پاک و تمیز و ایمن است.

 

نظر شما :