نشست همسايگان عراق از نظام جديد حمایت نمی کرد
«سيد صدر الدين قبانچى» امام جمعه نجف و موسس دانشگاه اسلامى تحت نظارت وزارت علوم و دانشگاه علوم دينى امام مهدى (عج) در نجف اشرف است. وى يکى از مطرح‌ترين چهره‌هاى سياسى مجلس اعلا است و فعاليت‌هاى سياسى گسترده‌اى را با همين هدف در عراق انجام مى‌دهد. وى اکنون به نوعى سخنگوى مجلس اعلا در نجف و مسئول پيگيرى سياست‌هاى اين مجلس در اين شهر محسوب مى‌شود. قبانچى نيز همانند بسيارى از سياستمداران عراقى از جمله سيد عبدالعزيز حکيم رئيس مجلس اعلا در ايران به سر مى‌برده است.
در حاشيه دومين همايش بين‌المللى «علما و فرهيختگان شيعه و سنى» در تهران فرصتى يافتيم، با وى درباره مسائل جارى عراق به گفت و گو بنشينيم. آن چه در پى مى‌آيد، حاصل اين گفت و گو است.
- آقاى قبانچى کنفرانس کشورهاى حاشيه عراق به علاوه نمايندگان 8 کشور صنعتى جهان و نماينده اتحاديه اروپا در استانبول ترکيه نزديک است. پيش از اين نيز نشست‌هايى با حضور اين نمايندگان برگزار شده بود که مهمترين آن نشست شرم‌الشيخ بود. نظر شما درباره اين نشست و تفاوت آن با نشست‌هاى قبلى چيست؟
- به اعتقاد ما اين نشست‌ها در ابتدا با يک نيت غير عراقى معين و مشخصى برگزار مى‌شد و اهداف ملت عراق را دنبال نمى‌کرد. آن نشست‌ها هيچ کدام براى حمايت از عراق جديد تشکيل نمى‌شد. اما اکنون اين روند تغيير کرده و به سمت و سوى صحيح خود متمايل شده است. در گذشته اين نشست‌ها در حمايت از عراق جديد تشکيل نمى‌شد بلکه بر عکس براى تخريب و تضعيف عراق جديد تشکيل مى‌شد. در آن نشست‌ها درباره مقاومت، اشغال عراق، فتنه طائفه‌گرى و غيره صحبت مى‌شد اما از عراق جديد و مشکلات حقيقى آن هيچ بحثى به ميان نمى‌آمد. در آن موقع بحث‌هايى مطرح مى‌شد که از واقعيت دور بود. مثلا درباره بعثى‌ها و لزوم توجه به حقوق آنها بحث مى‌شد براى دولت عراق تکليف تعيين مى‌کردند که آنها را به حکومت بازگردانند و به حقوق خواسته‌هايشان رسيدگى شود. يعنى اوهام کامل. به عبارت ديگر همه تلاش داشتند در امور داخلى عراق دخالت کنند.
بعد از آن که نظام سياسى جديد عراق به ثبات رسيد و توانست در کشور به طور کامل پابرجا و استوار شود که البته جاى دارد در اينجا از مرجعيت دينى بويژه مرجعيت نجف اشرف که در تثبيت اين نظام و تشکيل عراق جديد تلاش بى‌وقفه‌اى کرد تشکر کنم، به مرحله رسيديم که بايد با تشکيل نظام جديد واقعيات را روى زمين دنبال مى‌کرديم. در همين راستا کنفرانس‌ها نيز به جهت صحيح خود متمايل شدند و در حقيقت براى دفاع از کيان و استقلال عراق تشکيل شدند.
خوشبختانه اکنون ديگر همانند گذشته در اين کنفرانس‌ها خبرى از گريه کردن براى صدام و بعثى‌ها نيست و همه با درک يک واقعيت يعنى عراق جديد در آن شرکت مى‌کنند. حتى اکنون يک نگاه واقع‌بينانه عربى به وجود آمده که در راستاى حفظ منافع عراق جديد گام بر مى‌دارد. به اعتقاد من اکنون بايد همه بدانند که اين مردم عراق هستند که براى خود و آينده کشورشان تصميم مى‌گيرند. نبايد ديگران از خارج از مرزها براى ما فتوا صادر کنند و براى ما تصميم بگيرند.
اکنون ملت عراق خود مختار است که به چيزى تن دهد يا چه چيزى را انتخاب کند. لازم است که آنها نيز به ملت عراق آفرين بگويند و به انتخاب آنها و شعور ملت عراق احترام بگذارند. همان طور که در ايران، اما خمينى به ملت ايران ياد داد که ملت خود هر آنچه صلاحشان است را انتخاب کنند و ديگران نيز وظيفه دارند به انتخاب آنها احترام بگذارند و از آن حمايت کنند. نظامى که تا کنون با گذشت نزديک به سى سال پا برجا است و روز به روز نيز به قدرتش اضافه مى‌شود.
اکنون ما نيز از چنين وضعيتى برخورداريم. بايد به اراده ملت احترام گذاشت. بايد از فضاهاى آزادى که اکنون در عراق ايجاد شده نهايت استفاده را کرد. ما از کشورهاى حاضر در اين همايش مى‌خواهيم که از اين فرصت استفاده کرده و از آزادى‌هاى ملت عراق حمايت کنند.
- در آنجا اتهام‌هايى متوجه ايران است که مدعى است ايران در امور داخلى عراق دخالت مى‌کند. اتهام‌هايى که بويژه از سوى آمريکايى‌ها بسيار مطرح مى‌شود. به نظر شما چنين اتهام‌هايى تاثيرى در روابط گرم ايران و عراق مى‌گذارد؟
- ما در اينجا بايد درباره دو موضوع صحبت کنيم. نخست حسن هم‌جوارى با کشورهاى همسايه عراق. ايران بزرگترين کشورهاى همسايه عراق است و دو کشور ايران و عراق مشترکات بسيارى از جمله در زمينه‌هاى فکرى، مذهى، تاريخى و اقتصادى با يکديگر دارند.
ايران همچنين در زمان ديکتاتورى صدام در کنار ملت عراق و گروه‌‌هاى مخالف ديکتاتورى نظام صدام بود که ما از آن بسيار سپاسگذاريم. از اين رو ما بايد از تمام عواملى که باعث تقويت روابط ما با ايران مى‌شود و مى‌تواند دوستى‌هاى ما را گسترش دهد، حمايت کنيم. ما نبايد اجازه دهيم طرحى اجرا شود که ميان ما و ايران جدايى بياندازد. ما نبايد اجازه دهيم هم در ايران و هم در عراق دشمنى‌ها گسترش يابند. ما هر گونه دشمن‌تراشى اين چنينى را رد مى‌کنيم و در برابر آن مى‌ايستيم و اجازه نمى‌دهيم هر گونه دخالتى چه دخالت سياسى، چه دخالت فرهنگى و چه دخالت اجتماعى ميان ما و ايرانى‌ها جدايى بياندازد.
موضوع دوم اراده ملت و دولت عراق است. در همين حال ما به حفظ استقلال عراق کاملا اعتقاد داريم و هر گونه دخالت در امور داخلى عراق از جمله دخالت سياسى، نظامى يا فرهنگى را به طور کامل رد مى‌کنيم. ما به دوستى عراق با کشورهاى همسايه کاملا پايبنديم و معتقديم نبايد تشديد بحران‌ها ميان ايران و آمريکا و تلاش براى دشمن‌تراشى عليه خواسته به حق ايرانى‌ها در روابط ما با آنها خلل ايجاد کند. به اعتقاد ما بحران موجود ميان روابط ايران و آمريکا يک رابطه جدايى است که باعث نمى‌شود، در امور داخلى عراق دخالتى صورت گيرد.
همانطور که نبايد اجازه دهيم هيچ کشور ديگرى در امور داخلى ما دخالت کند. عراق به هيچ وجه هر گونه دخالت چه از جانب آمريکا و از چه جانب ايران در امور داخلى خود را نمى‌پذيرد. ممکن است، گفته شود که در عراق نيروهاى اشغالگر آمريکايى هستند و در امور داخلى عراق دخالت مى‌کنند، اين موضوعى است که به ما مربوط است و به اراده و خواسته ما صورت گرفته است. ما از آنها خواسته‌ايم که بيايند و در کشور ما باقى بمانند تا ما به آرامش مطلوب برسيم. اين موضوعى است که به ما مربوط است.
- موضع مجلس اعلا درباره تهديدها و بحران‌هاى موجود در شمال عراق چيست؟
- همه بر اين موضوع که بايد از حمله ترکيه به عراق جلوگيرى شود، اجماع نظر دارند. در همين حال همه نيز بر جلوگيرى از ادامه فعاليت‌هاى حزب کارگران کردستان در شمال کشور و فعاليت عليه دولت ترکيه نيز متفق‌القولند. ما اميدواريم از طريق مذاکرات و ادامه گفت و گوها ميان دولت عراق با دولت ترکيه اين موضوع به بهترين شکل حل و فصل شده و بحران هر چه سريعتر رفع شود.
- نظر شما درباره خروج نيروهاى آمريکايى از عراق چيست؟ لطفا موضع مجلس اعلا و دولت عراق در برابر عقب‌نشينى نيروهاى آمريکايى از عراق را بيان کنيد؟
- من معتقدم طرح عقب‌نشينى نيروهاى آمريکايى از عراق بايستى به صورت ميدانى مورد بررسى قرار گيرد. دولت عراق و نظام سياسى حاکم در عراق صلاحيت اين را دارد که خود به بررسى اين موضوع بپردازد. به اين معنا که با توجه به ظرفيت‌ها و مشکلات موجود در عراق، نيروهاى آمريکايى بايد به صورت تدريجى نيروهاى خود را از عراق خارج کنند.
دولت عراق بر اين باور است که اکنون آن نهادهاى علمى و نظامى قدرتمند که بتواند به واسطه آنها در برابر تهديدهاى جارى در کشور مقابله کند را اکنون در اختيار ندارد. دولت عراق معتقد است تا زمانى که چنين امکاناتى تامين نشده و نيروهاى عراقى توانايى لازم را به دست نياورده‌اند نبايد ارتش آمريکا از عراق خارج شود. اما با اين حال نظريات دولت عراق با کارشناسانى که به صورت ميدانى اوضاع را دنبال مى‌کنند تفاوت دارد. ممکن است نظرات دولت نيز به مرور و با توجه با نظرات کارشناسان تغيير کند. حتى در زمينه‌هاى خارجي.
مجلس اعلا نيز خود جزئى از اين دولت است. از اين رو با نظرات دولت نيز هماهنگى دارد. ما نيز بر همين اعتقاديم. البته به طور کل بايد بگويم همه بر اين باوريم که بايد اشغال کشور پايان يابد. در عراق همه بر پايان اشغال عراق اجماع دارند. اما بايد با تبادل آرا ديد کدام يک اولويت دارد. تعيين جدول زمان‌بندى شده يا تعيين جدول سياسي. ما اعتقاد به جدول سياسى داريم نه به جدول زماني.
جدول زمانى يعنى تعيين يک سقف زمان بندى شده براى خروج نيروهاى خارجى مثلا شش ماه، يک سال يا دو سال. اما وقتى به درون عراق مى‌نگريم و اوضاع ملتهب امنيتى و سياسى آن را تحت نظر قرار مى‌دهيم، مى‌بينيم که کشور نيازمند يک جدول سياسى است.
عراق اکنون همانند يک بيمارى است که به بيمارستان منتقل شده. پزشک نمى‌تواند تضمين يا تجويز کند، مثلا بيمار ظرف شش ماه بيمارستان را ترک کند. بلکه بر عکس پزشک با توجه با وضعيت بيمار تصميم مى‌گيرد که آيا مى‌تواند وى را از بيمارستان مرخص کند يا خير.
ما نمى‌تواينم با تعيين يک جدول زمانى بيمار را از بيمارستان خارج کنيم. ممکن است در طول اين مدت بيمار بهبود نيابد. اين تشخيص بر عهده پزشک است. عراق هم همانند اين بيمار است. ما نمى‌توانيم واقعيات را در نظر نگيريم. بنا بر اين معتقديم بايد جدول سياسى براى عراق در نظر گرفته شود سپس درباره چگونگى خروج نيروهاى آمريکايى از عراق تصميم بگيريم.
- آقاى قبانچى اين روزها خبر از تقسيم عراق و تشکيل عراقى جديد به ميان مى‌آيد. آيا چنين اخبارى صحت دارد؟
- خير به هيچ وجه. طرحى در کنگره توسط يکى از نمايندگان دموکرات مطرح شد و کاخ سفيد نيز آن را رد کرد. نه خبرى از تقسيم است و نه خبرى از تشکيل عراقى ديگر. رسانه‌هاى عربى موضوع را آن چنان بزرگ کرده‌اند و در بوغ و کرنا دميده‌اند که انگار قرار است، اتفاق بزرگى در دنيا رخ دهد. خير طرح رد شده و هيچ جاى نگرانى نيست.
- طرح فدراليسمى که در عراق مطرح است، چه تفاوتى با آنچه ژوزف بايدن در کنگره آمريکا مطرح کرده، دارد؟
- طرح فدراليسمى که در عراق تصويب شده است، چيزى است که در قانون اساسى کشور به آن تاکيد شده و در بسيارى از کشورهاى جهان به اجرا در آمده است. اين طرح با هدف وحدت و يکپارچگى عراق مطرح شده و هيچ ارتباطى با تقسيم و تجزيه عراق ندارد.
ما هيچ ارتباطى ميان اين طرح با تجزيه عراق و عدم وحدت کشور نمى‌بينيم و بر عکس معتقديم فدراليسم باعث تقويت وحدت مى‌شود و بر اين باوريم که در صورتى که اقليم‌ها و ايالت‌ها بر اساس قانون و مصالحه تشکيل شوند، کشور به سمت يک اتحاد و يکپارچگى حرکت خواهد کرد. براى اثبات اين ادعا مى‌توانيم به کردها اشاره کنيم. کردها در زمان ديکتاتورى صدام به دنبال جدايى از عراق بودند. زيرا مورد آزار و اذيت دولت مرکزى قرار داشتند و از استبداد آن رنج مى‌بردند.
آنها در گذشته به دليل وجود گورهاى دسته جمعى و کشتار بى‌سابقه دوران صدام حسين به دنبال جدايى از عراق بودند. اما اکنون به دنبال جدايى از عراق نيستند زيرا اکنون عراق براى آنها عزيزتر است و زندگى برايشان بسيار زيباتر از گذشته شده است.
اگر نظام فدراليسمى طراحى شود که بتواند حقوق تمام اقليم‌ها را تامين کرده و به خواسته‌هاى همه عمل کند، باعث مى‌شود که وحدت کشور تقويت شود. فدراليسم در حقيقت يک نظام يکپارچه است. اما آنچه نماينده کنگره آمريکا مطرح کرد با وجود اين که به مرکزيت عراق تاکيد داشت اما بر اساس تقويت تجزيه عراق بود که در آن خطوط قرمز زير پا گذاشته شده بود.
در آن طرح عراق يکپارچه و واحد مد نظر نبوده است. حتى آن طرح عنوان پروژه تجزيه عراق را بر عهده داشت. پروژه‌اى پر اشتباه که از سوى کنگره آمريکا مطرح شد. از لحاظ وحدت عربى نيز فدراليسم مى‌تواند به ما کمک‌هاى بسيارى بکند.
ما در آن صورت بهتر مى‌توانيم کشور را اداره کنيم. همانطور که اين نظام در امارات متحده عربى و نزديک به 70 کشور ديگر جهان به اجرا در آمده و مورد حمايت آنها قرار گرفته است.
- از اين که فرصتتان را در اختيار ما گذاشتيد، متشکرم.
- خواهش مى‌کنم.
نظر شما :