تاثیر متقابل صادرات گاز ترکمنستان به ایران و ایران به اروپا

ترکمنستان و آذربایجان بر سر تعیین رژیم حقوقی خزر اختلاف نظر دارند و امریکا پیشنهاد کرده است حل این اختلافات مقدمه‌ای برای تسهیل مشارکت این دو کشور در پروژه خط انتقال گاز ناباکو باشد.

در این شرایط ایران و ترکمنستان نیز در آستانه نهایی کردن قرارداد صادرات گاز ترکمنستان به ایران هستند، همچنین در این چارچوب از انتقال گاز ایران به اروپا نیز سخن گفته می‌شود. قرار است اواخر ماه جاری محمود احمدی نژاد برای افتتاح خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به ایران راهی این کشور شود.

گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با دکتر نرسی قربان، تحلیل‌گر مسائل اقتصاد انرژی:

قرارداد صادرات گاز ترکمنستان به ایران در آستانه نهایی شدن است، اهمیت این قرارداد در چیست؟
با افتتاح خط انتقال گاز ترکمنستان به ایران، میزان صادرات گاز این کشور به ایران افزایش پیدا می‌کند. این قرارداد چندی سال میان مقامات دو کشور مورد بحث بوده و امر جدیدی نیست، تا پایان ماه جاری این قرارداد با افتتاح خط لوله انتقال گاز جدید عملیاتی می‌شود.

در مورد خط لوله ناباکو باید گفت که ممکن است در یک زمانی ایران اقدام به دریافت میزان زیادی گاز از ترکمنستان کند تا با گاز بیشتر بتواند در پروژه ناباکو شریک شود اما در هر حال پروژه ناباکو و خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به ایران ربطی به یکدیگر ندارند. این در حالی است که ایران اکنون در پروژه ناباکو حضور ندارد .

آیا صادرات گاز ترکمنستان به ایران اختلالی در حضور این کشور در پروژه ناباکو ایجاد نمی‌کند و به طور کلی آیا ارتباطی میان پروژه ناباکو و ادارات گاز ترکمنستان به ایران وجود دارد؟
خیر، ترکمنستان می‌خواهد به هر ترتیب در پروژه ناباکو حضور داشته و گاز خود را در این پروژه عرضه کند اما این تلاش ربطی به قرارداد عشق آباد و تهران برای صادرات گاز ترکمنستان به ایران ندارد.

ترکمنستان نمی‌تواند قرارداد دراز مدت خود با ایران را به دلیل مشارکت در ناباکو نادیده بگیرد، به همین دلیل احتمالا این کشور از منابع گازی دیگری غیر از آن چه برای صادرات به ایران در نظر گرفته است برای مشارکت در پروژه ناباکو استفاده خواهد کرد یا این که مازاد گاز تولیدی خود را در پروژه ناباکو به کار خواهد گرفت.

در کنار بحث صادرات گاز ترکمنستان به ایران، مساله صادرات گاز ایران به اروپا نیز مطرح است، این دو موضوع آیا می‌توانند با یکدیگر مرتبط باشند؟
انتقال گاز ایران به اروپا اکنون در حال عملیاتی شدن نیست، ایران در حال حاضر تنها صادرات گاز با ترکیه دارد و یک قرارداد گاز به ای جی ال برای صادرات که این قرارداد نیز از طریق ترکیه انجام می‌شود.

صادرات گاز ایران به اروپا ارتباطی با انتقال گاز ترکمنستان به ایران ندارد، گاز ترکمنستان به شمال شرقی ایران منتقل می‌شود در حالی که گاز ایران از شمال غربی برای ترکیه و در نهایت اروپا صادر می شود.

ایران کشوری است که از یک طرف دریافت کننده گاز و از طرف دیگر صادر کننده گاز است، به این دلیل امکان دارد که در دراز مدت انتقال گاز ترکمنستان به ایران و صادرات گاز ایران به اروپا بر یکدیگر تاثیرگذار باشند اما در حال حاضر این دو مساله از یکدیگر جدا هستند.

گفتنی است که بر اساس اطلاعات مقامات مسئول در بخش انرژی ترکمنستان، با راه‌اندازی خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به ایران، توانایی صادرات سالانه 6 میلیارد متر مکعب گاز اضافی به ایران از ترکمنستان وجود دارد. ترکمنستان سالانه 75 میلیارد متر مکعب گاز تولید می‌کند که از این میزان حدود 50 میلیارد متر مکعب آن به روسیه و تنها 8 میلیارد متر مکعب گاز به ایران صادر می‌ شد. قرار است ظرفیت صادرات گاز ترکمنستان به ایران با افتتاح خط لوله جدید به دو برابر افزایش یافته و به سالانه 14 میلیارد متر مکعب برسد.