دولت آمريکا در حال پيگيرى اقداماتى در جهت بهبود روابط با ايران است. باراک اوباما ماه گذشته سخنرانى مسالمت جويانه اى را در رابطه با ايران ايراد کرد و نمايندگانى نيز براى حضور در دو کنفرانس بين المللى به منظور يافتن نقاط مشترکى با نمايندگان ايران در اين کنفرانس ها، گسيل کرد.

هنوز بسيارى به حل و فصل 30 سال اختلاف و قطع رابطه ميان تهران و واشنگتن با ترديد مى نگرند. صادق زيبا کلام، يکى از نظريه پردازان سياسى است که رياست اداره مطالبات ايران در دانشگاه تهران را بر عهده دارد و همچنان توانسته است به عنوان يکى از ناظران سياسى مستقل در خصوص مناسبات ايران و آمريکا مطرح باشد. او که اخيرا گفت و گويى تلفنى با مجله The Times داشته، گفته است که ممکن است استراتژى اوباما به کاهش وجهه محافظه کاران که اکنون قدرت را در ايران به دست دارند، منجر شود.

او معتقد است در صورت بهبود در روابط ايران و آمريکا، محافظه کاران ضربه اى روانى را متحل خواهند شد و ديگر نمى توانند مدعى شوند که ايران در حال انجام نهضتى تاريخى و تلاش در جهت مبارزه با بى عدالتى در جهان است.

لس آنجلس تايمز: آيا به عقيده شما اين امکان وجود دارد که حکومت ايران نوعى اقدام مثبت را در جهت رابطه با آمريکا به انجام رسانده و بدين ترتيب موضع نئومحافظه کاران در آمريکا که مدعى هستند مذاکره با ايران ثمرى ندارد، تضعيف شود؟

زيبا کلام: در تشکيلات رهبرى ايران پيرامون سوال رابطه با آمريکا اختلاف نظر زيادى وجود دارد. در يک سو شما هاشمى رفسنجانى عملگرا را داريد که برخى از اصلاح طلبان و هم نظران وى در اين سو قرار دارند. گروه ديگر نيز محافظه کاران هستند که معتقدند تحت رهبرى آيت ا... خامنه اى هستند و بر اساس رهنمودهاى وى عمل مى کنند.

ميانه روها به اين نتيجه رسيده اند که خصومت با آمريکا بر منافع ملى ايران تاثير گذاشته و اين کشور به واسطه جنگ عقيدتى با آمريکا دچار صدمات بسيارى شده است. محافظه کاران نيز خود را در خط مقدم نهضت جهانى عليه غرور و تکبر آمريکا و نظم جهانى مى بينند. آنها خود را جلودار تلاش جهانى عليه سلطه قدرت هاى غربى تلقى مى کنند.

در اين صورت آنها چطور مى توانند از اين موضع عقب نشينى کنند؟ به نظر مى رسد که اين روند به بن بست مى رسد.

در واقع به نوعى به بن بست رسيده است. آيت ا... خامنه اى گفت که ما حرکت مثبتى از اوباما نديديم. او مى گويد: چگونه مى توان انتظار داشت که با اوباما گفت و گو کنيم؟ بر چه اساس مى گوييد که سياست هاى اوباما با جورج بوش متفاوت است؟

محافظه کاران شاخه هاى زيتونى را که توسط اوباما پيشنهاد شده است، چگونه مى بينند؟

از زمانى که اوباما در آمريکا قدرت را به دست گرفت، بسيارى از متفکران محافظه کار تلاش دارند اين طور القا کنند که آمريکا فقط تاکتيک هايش در مورد ايران را تغيير داده است. آنها رويکردى را که توسط جورج بوش اتخاذ شده بود، "رويکرد سخت" ناميدند. رويکرد که طى آن آمريکا تلاش مى کند از طريق فشار نظامى و تحريم ها ايران را تحت فشار قرار دهد.

اما به هر حال ايران در پى 8 سال زمامدارى نئومحافظه کاران در کاخ سفيد، قوى تر شده است. بنابراين آمريکا موضع نرمى را در قبال ايران اتخاذ کرده است. آمريکا تلاش مى کند از منتقدين و مخالفان حکومت در ايران بهره برده و از آنها حمايت کند. به عبارتى ديگر آمريکا سعى مى کند که انقلابى مخملين در ايران به اجرا درآورد. شبيه آن چيزى که در اوکراين و برخى ديگر از کشورهاى کمونيستى سابق به اجرا درآمد.

آيا تصور مى کنيد شانسى وجود دارد که ايران در مورد موضوع هسته اى مصالحه کند و احتمالا غنى سازى اورانيوم را متوقف سازد؟

دليل اصلى پافشارى ايران بر برنامه هسته اى اين است که آنها اين برنامه را سياستى تضمينى مى دانند. هر کشورى که صاحب صنعت و توان هسته اى است، از سوى ساير کشورها مورد هجوم و حمله قرار نگرفته است. اين برنامه لزوما به معناى توليد تسليحات هسته اى نيست، بلکه به معناى تبديل شدن به يک قدرت هسته ای است. اين احساس روانى عدم امنيت رهبران ايران را به پافشارى بر هسته اى شدن سوق داده است.

اگر اوضاع تغيير کند به گونه اى که ايرانى ها احساس کنند که کسى آنها را تهديد نمى کند، تصور نمى کنم دليلى وجود داشته باشد که ايرانى ها موضع خود را در قبال موضوع هسته اى تقليل دهند.

هرچه آمريکا بيشتر اصرار بورزد که ايران برنامه هسته اى خود را متوقف سازد، مقامات ايران هم بيشتر ترغيب خواهند شد که بايد عکس آن عمل کرد. زيرا اين تنها راهى است که مى تواند ما را از يک حمله احتمالى توسط آمريکا در امان نگاه دارد.

آيا انتخابات رياست جمهورى آتى ايران تغييرى در وضعيت موجود به وجود خواهد آورد؟

اين يک انتخابات واقعى است. با وجودى که چند ماه تا برگزارى انتخابات مانده است، اگر به دانشگاه ها بياييد، به مساجد برويد، به کارخانه ها برويد، به مدارس بياييد، به هر کجا برويد، مردم را خواهيد ديد که در مورد انتخابات سخن مى گويند.

اصلاح طلبان اعلام کرده اند که مخالف سياست خارجى رئيس جمهور احمدى نژاد هستند. آنها گفته اند که موضع ايران در جامعه بين الملل افول کرده است. آنها مى گويند که ما پيش از احمدى نژاد موثرتر بوديم. پس اين بدان معنا است که تغييراتى در سياست خارجى به وجود خواهد آمد. احمدى نژاد از نهضت بزرگ ايران عليه قدرت ظالمانه جهان سخن گفته است. اگر او در انتخابات پيروز شود، مسلما اين شعار موجب پيروزى او شده است.