دیپلماسی اقتصادی و برندسازی ملی

دیپلماسی ایرانی: کتاب «دیپلماسی اقتصادی و برندسازی ملی»، به قلم امیرحسین عرب‌پور و با مقدمه دکتر محمدرضا دهشیری، رئیس دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه تدوین شده و در بهار 1403 به چاپ رسید. 

این کتاب اولین اثر تالیفی در حوزه موضوعی دیپلماسی اقتصادی و برند ملی محسوب می شود که توسط انتشارات وزارت امور خارجه چاپ شده است.

امروزه کشورهای بسیاری به اهمیت استفاده از دیپلماسی اقتصادی برای تسخیر افکار و اذهان جهانیان پی برده اند؛ زیرا دیپلماسی اقتصادی و تجاری هر کشور در ایجاد تصویر ملی مناسب نزد دیگران و تصحیح برداشت آن‌ها نقشی تعیین کننده ایفا می کند و می‌تواند در پیشبرد اهداف فرهنگی- سیاسی کشور‌ها نقش آفرینی کند. همانطور که چگونگی رفتار دولت ها در زیست بوم بین الملل بر افزایش یا کاهش قدرت نرم و توانایی آن برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی کشورها موثر است، رفتار اقتصادی و تجاری یک کشور نیز عنصری تاثیرگذار بر تلقی و برداشت جامعه جهانی محسوب می شود. 

امیرحسین عرب‌پور دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران و کارشناس ارشد اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) در پیشگفتار این کتاب بیان داشته است: «برای فهم دقیق مسئله پژوهش در بخش اول به مبانی نظری شامل 3 فصل دیپلماسی اقتصادی، برندسازی ملی و بررسی اقدامات 4 تجربه موفق (چین، ترکیه، قطر و رژیم صهیونیستی) در این زمینه پرداخته می شود. در بخش دوم کتاب شامل 2 فصل به شناسایی ظرفیت ها و فرصت های دیپلماسی اقتصادی در جهت برندسازی ملی جمهوری اسلامی ایران و ارائه راهبردهای ارتقای برند ملی کشور از دیدگاه خبرگان سیاسی و تجاری ایرانی فعال در امور بین الملل توجه میشود. در واقع، رویکرد این پژوهش کیفی و از نوع اکتشافی است. به طوری که مبانی نظری کتاب با مرور منابع کتابخانه‌ای (با تاکید بر دهه اخیر) به ‌منظور دستیابی به یک چارچوب و مدل مفهومی- مبتنی بر مدل‌های نظری برندینگ ملی- و بهینه‌گزینی گردآوری شد. در بخش دوم ابتدا 10 ظرفیت و فرصت پیشران برندسازی ملی جمهوری اسلامی ایران مورد تبیین قرار گرفت و سپس برای ارائه راهبردها و راهکارهای ارتقای برند ملی جمهوری اسلامی ایران از ابزار مصاحبه نخبگانی بهره برده شد تا راهبردها و راهکارها جنبه عملیاتی بیشتری داشته باشد. در این راستا تلاش شد برای افزایش دقت و کیفیت راهبردهای پیشنهادی پایان کتاب از نمایندگان تمامی دستگاه های دخیل در حوزه روابط اقتصادی خارجی کشور اعم از وزارت امور خارجه، اتاق‌های بازرگانی و سازمان توسعه تجارت مصاحبه عمیق انجام ‌شود. در نهایت 10 راهبرد برای ارتقای برند ملی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر دیپلماسی اقتصادی به دست آمد که پیشنهاد میشود در سیاستگذاری خارجی کشور مورد استفاده قرار گیرد. از این رو، مطالعه کتاب حاضر به علاقمندان و سیاستگذاران حوزه روابط اقتصادی بین‌الملل و برندینگ ملی توصیه میشود تا در بستر آن شاهد تحول رو به جلو در پژوهش‌های برند ملی جمهوری اسلامی ایران باشیم».    

همچنین، دکتر محمدرضا دهشیری استاد علوم سیاسی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه در مقدمه این اثر اشاره داشته است که: «کتاب دیپلماسی اقتصادی و برندسازی ملی که توسط جناب آقای امیرحسین عرب‌پور به رشته تحریر درآمده است، سعی بلیغ نموده تا جایگاه دیپلماسی اقتصادی را در توسعه برند ملی کشورها با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران تبیین نماید. در این کتاب علاوه بر تشریح مفاهیم نظری دیپلماسی اقتصادی و برند ملی، تجربه 4 کشور منتخب و موفق در عرصه دیپلماسی اقتصادی و برندسازی ملی مورد مداقه قرار گرفته است.

همچنین کتاب حاضر با تمرکز بر ظرفیت ها و فرصت های دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، کوشیده است تا تحلیلی جامع از ظرفیت های برندسازی ملی کشور ارائه دهد. فصل پنجم کتاب از آن لحاظ درخور توجه است که به پیشنهاد راهبردهای ارتقای برند ملی جمهوری اسلامی ایران از طریق دیپلماسی اقتصادی مبادرت می ورزد؛ به ویژه آنکه این راهبردها از دل مصاحبه و گفتگو با صاحب نظران و چهره های با تجربه این حوزه به دست آمده است».

این کتاب در 35امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران (19 تا 29 اردیبهشت 1403) رونمایی خواهد شد و علاقمندان می توانند برای آشنایی بیشتر و تهیه آن به غرفه انتشارات وزارت امور خارجه یا به شعب فروش این انتشارات مراجعه کنند.