بحران در روابط نتانیاهو و بایدن

حسین فاطمی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: رسانه‌های رژیم صهیونیستی پنجشنبه اعلام کردند که اسحاق هرتزوگ، رئیس این رژیم، سه‌شنبه وارد واشنگتن خواهد شد. وی با جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا دیدار خواهد کرد. این دیدار در حالی صورت می‌گیرد که اختلافات عمیقی میان جو بایدن و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی وجود دارد. بایدن هنوز از نتانیاهو برای سفر به کاخ سفید دعوت نکرده است.

روزنامه یدیعوت آحارونوت در همین باره نوشت که «دعوت بایدن از هرتزوگ برای سفر به واشنگتن برای دومین بار در کمتر از یک سال نوعی به چالش کشیدن نتانیاهو است که از زمان تصدی مجدد پست نخست وزیری هنوز نتوانسته به آمریکا سفر کند.» این روزنامه در ادامه گزارش خود اذعان داشت که «وزرای رژیم صهیونیستی معتقدند موضع بایدن در قبال نتانیاهو بسیار بدتر از موضع دولت باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا است.» از طرف دیگر نباید فراموش کرد که سفر اسحاق هرتزوگ به آمریکا، در میان اختلاف نظرهای عمیق میان هرتزوگ و نتانیاهو که رسانه‌های عبری زبان آن را یکی از چالش‌ها برای نتانیاهو دانستند، بر شدت این اختلافات می‌افزاید.

البته به عقیده ناظران بیرونی، سفر اسحاق هرتزوگ به آمریکا و دیدارش با جو بایدن هم چندان راحت و باب میل او (هرتزوگ) نخواهد بود. در تایید این نکته رسانه‌های رژیم صهیونیستی اعلام کردند که دموکرات‌های آمریکایی سخنرانی رئیس رژیم صهیونیستی در کنگره آمریکا را تحریم خواهند کرد. به گزارش خبری المیادین، قبل از سفر قریب الوقوع اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صهیونیستی به واشنگتن، رسانه‌های این رژیم اعلام کردند که الکساندریا اوکاسیو کورتز، عضو حزب دموکرات در کنگره آمریکا سخنرانی هرتزوگ در کنگره را تحریم خواهد کرد. به این ترتیب تعداد دموکرات‌هایی که سخنرانی هرتزوگ در مقابل کنگره آمریکا را تحریم خواهند کرد به سه نفر رسیده است. پیش از این ایلهان عمر و جمال بومن اعلام کرده بودند که در سخنرانی هرتزوگ در کنگره حضور نمی‌یابند.

-    گسل عمیق تر از این حرف هاست! 

اگر چه عدم دعوت جو بایدن از نتانیاهو برای سفر به آمریکا و دیدار با او حکایت از روابط سرد این دو دارد، اما اخبار واصله نشان از این دارد که گسل شکل گرفته در روابط واشنگتن – تل آیو عمیق تر از یک عدم دیدار ساده باشد. در این باره یک روزنامه نگار معروف آمریکایی در گزارشی فاش کرد که دولت کشورش در واقع بازنگری در روابط سیاسی خود با رژیم صهیونیستی را در دستور کار قرار داده است. به گزارش خبرگزاری سما، توماس فریدمن، روزنامه نگار معروف آمریکایی در گزارشی در این باره اعلام کرد که با توجه به طرح اصلاحات قضایی، نمی‌توان مانع «ارزیابی مجدد» روابط میان واشنگتن و کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی توسط دولت جو بایدن شد.

فریدمن که یک روزنامه‌نگار یهودی - آمریکایی نزدیک به بایدن و مسئول بخش نظرات روزنامه نیویورک تایمز است، نوشت که «چنین بازنگری، بر اساس ارزش‌های آمریکا، یک گام ضروری پیش از خروج اسرائیل از ریل است.» وی افزود: ـتردید ندارم که بایدن با تاسف این پیام را به اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل که به زودی به واشنگتن سفر می‌کند، خواهد رساند که منافع و ارزش‌های آمریکا و اسرائیل تا چنین حدی با یکدیگر متفاوت باشد، نمی‌توان از بازنگری در روابط جلوگیری کرد.«

به گفته فریدمن، «کاخ سفید معتقد است که کابینه رژیم صهیونیستی به شیوه‌ای افراطی و بی‌سابقه، تحت پوشش اصلاحات قضایی منافع و ارزش‌های مشترک میان دو طرف را هدف قرار می‌دهد.» وی در ادامه آورده است: برای اطلاع از عمق شکاف و تنش میان دو طرف باید به گفت‌وگوی اخیر بایدن با سی‌ان‌ان توجه کرد؛ چراکه وی گفت که کابینه نتانیاهو تندروترین کابینه اسرائیل است و ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی کابینه نتانیاهو نیز در پاسخ به این اظهارات گفت که بایدن نباید در امور اسرائیل مداخله کند و اسرائیل بخشی از کشور آمریکا نیست.

فریدمن همچنین در ادامه این گزارش عنوان داشته که «منظور از این بازنگری، بازنگری در روابط نظامی و امنیتی نیست؛ چراکه این روابط میان دو طرف همچنان در سطح قوی قرار دارد و مهم است، بلکه منظور از آن بازنگری در دیدگاه سیاسی نسبت به رژیم صهیونیستی است.» فریدمن همچنین گفت، «واقعیت این است که بایدن برای چنین اقدامی قبل از انتخابات ۲۰۲۴ آماده بوده و معتقد است که از حمایت اکثر آمریکایی‌ها و یهودیان آمریکایی و حتی حمایت اکثر یهودیان اسرائیل برای اتخاذ چنین اقدامی برخوردار است.»

با تجه به نکات مطرح شده از سوی این روزنانه نگار آمریکا، تشدید اختلافات میان رژیم صهیونیستی و آمریکا سناریوهای متعددی را پیش روی روابط دو جانبه تل اویو – واشنگتن قرار داده است. رسانه‌های غربی و عبری زبان نیز اخیرا به این مساله پرداختند که وخامت و تنش موجود در روابط بایدن و نتانیاهو به حدی رسیده که آمریکا با فاصله گرفتن ارزش‌ها و منافع دو طرف از یکدیگر، شروع به ارزیابی مجدد این روابط کرده است که می تواند بروز و ظهور جدی در حوزه سیاسی و دیپلماتیک داشته باشد، کما اینکه عدم حضور نتانیاهو در کاخ سفید پس از حدود نیم سال از آغاز به کارش نشان از این وضعیت بغرنج دارد.

-    تبدیل اختلاف‌نظرهای سیاسی به اختلاف شخصی با نتانیاهو

از زمان روی کار آمدن دوباره نتانیاهو اختلاف‌نظرها در اراضی اشغالی تشدید شد و از یک اختلاف‌نظر میان دولت آمریکا و تل‌آویو به اختلاف‌نظر شخصی میان دولت بایدن و نتانیاهو رسید که اکنون به دلیل اقدامات و سیاست‌هایش یک عنصر نامطلوب در کاخ سفید است.

در همین باره شبکه خبری المیادین، طی گزارشی تاکید کرد که اختلافات میان دولت آمریکا و تل‌آویو زمانی آشکارتر شد که بایدن از نتانیاهو برای حضور در کاخ سفید دعوت نکرد و حتی تصریح کرد که «هرگز در آینده نزدیک او را دعوت نخواهد کرد تا او را تحقیر کند، در ادامه نتانیاهو نیز وزرای کابینه خود را از سفر به واشنگتن پیش از دیدار خودش با بایدن منع کرد. وزرای کابینه نتانیاهو که به  سفر به واشنگتن علاقه نشان دادند و در راس آنها اسموتریچ که از سفر به آمریکا منع شد، با مخالفت‌های شدید او غافلگیر شدند.»

اختلافات شخصی میان نتانیاهو و بایدن زمانی اوج پیدا کرد که بایدن کابینه فعلی رژیم صهیونیستی و برخی از وزرای آن را تندروترین کابینه تاریخ این رژیم از زمان کابینه گلدا مائیر خواند. رسانه‌های رژیم صهیونیستی در واکنش به این اظهارات به نقل از یکی از نزدیکان نتانیاهو اعلام کردند که «رئیس جمهور آمریکا گستاخ است.» از سوی دیگر، مخالفت آشکار نتانیاهو با دخالت آمریکا در تصمیمات کابینه‌اش و تاکید او بر اینکه تصمیمات این کابینه را خودش می‌گیرد نه بر اساس فشارهای خارجی حتی از سوی بهترین دوستانش در پاسخ به خواسته‌های آمریکا برای متوقف کردن طرح اصلاحات قضایی یکی از عواملی بود که در آمریکا تحول ایجاد کرد و باعث تنزل جایگاه نتانیاهو در آمریکا شد.

به نوشته حسن لافی، نویسنده فلسطینی و کارشناس مسائل رژیم صهیونیستی، سناریوهای احتمالی برای آینده روابط نتانیاهو و بایدن سه مورد است؛ سناریوی اول این است که رژیم صهیونیستی نقش خود را اصلاح کند تا بار دیگر به عنوان یک دولت عملکردی همانگونه که آمریکا می‌خواهد، بازگردد و این امر شرایط را برای دخالت جدی‌تر دولت آمریکا در سیاست داخلی رژیم صهیونیستی باز می‌کند و شرایط همانند گذشته می‌شود و این شرایط می‌تواند با تغییر کابینه و تشکیل یک جریان اجتماعی و سیاسی مورد حمایت آمریکا در مقابله با جریان دینی جدید همزمان شود.

به گفته لافی، سناریوی دوم این است که شکاف میان آمریکا و رژیم صهیونیستی در کنار تشدید جریان دینی و افزایش تغییرات اجتماعی و داخلی در آمریکا و اراضی اشغالی بیشتر شده و رژیم صهیونیستی جستجو برای طرف‌های دیگری جهت حمایت و نظارت را آغاز کند، برخی در رژیم صهیونیستی و آمریکا به این گزینه می‌اندیشند اما این گزینه روندی طولانی، کُند و تدریجی دارد. اما، سناریوی سوم این خواهد بود که تقویت و تضعیف روابط و نوسان در آن ادامه یابد و همزمان این نوسانات به برخی تحولات داخلی و خارجی اراضی اشغالی و آمریکا وابسته است.لافی در گفت‌وگو با المیادین اظهار کرد، با وجود تمامی این سناریوها، فکر می‌کنم که اسرائیل دیگر آن دولت عملگرا، کابردی و مناسب برای آمریکا، کشور ناظر بر آن نیست و شکافی در منافع دو طرف ایجاد شده است.

 این کارشناس مسائل رژیم صهیونیستی در ادامه گفت: منافع سیاسی و اقتصادی آمریکا دیگر با منافع اسرائیل در خاورمیانه تطابق ندارد و این امر در عقب‌نشینی آمریکا از منطقه و انتقال آن به دیگر مناطق راهبردی‌تری چون جنوب شرق آسیا مشهود بود.در آخر، اختلاف‌نظری که میان رژیم صهیونیستی و آمریکا گسترده شده تنها به افراد تصمیم‌گیرنده محدود نیست، بلکه به منافع کابینه کاربردی اسرائیل و دولت ناظر آمریکا نیز مرتبط است و طبق آنچه در مقاله روزنامه فارین پالسی با عنوان «زمان توقف روابط ویژه با اسرائیل فرا رسیده» نوشته استفن ام ‌والت آمده است که «فواید حمایت آمریکا از اسرائیل دیگر هزینه‌های سیاسی آمریکا را پوشش نمی‌دهد، بر این اساس این سوال مطرح است که روابط آمریکا و رژیم صهیونیستی در روزهای آتی با چه سناریویی مواجه خواهد شد؟»