در بررسی تحولات منطقه ای توافق اسرائیل و امارات

جبهه مشترک ایران، ترکیه و قطر برای آرمان فلسطین ضروری است

۰۴ مهر ۱۳۹۹ | ۱۴:۰۰ کد : ۱۹۹۵۶۴۷ اخبار اصلی خاورمیانه
توافق صلح امارات و اسرائیل در طولانی مدت تاثیر گسترده بر ژئوپلیتیک خاورمیانه خواهد داشت. این اولین توافق صلح بین اسرائیل و یک کشور عربی حاشیه خلیج فارس اگرچه اساسا به عنوان مقابله با نفوذ ایران در منطقه تنظیم شده، اما فراتر از آن عمل خواهد کرد. برخلاف توافق های قبلی صلح اسرائیل با مصر (۱۹۷۹) و اردن (۱۹۹۴) که در سطح رسمی باقی ماند و امکان نفوذ عمیق تر آن را در جامعه ممکن نساخت، صلح با امارات کلید ورود اسرائیل به قلب منطقه خواهد بود. اسرائیل با توسعه سرمایه گذاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در امارات به طور بالقوه توانایی تاثیرگذاری در سراسر منطقه، در ارتباط با یمن و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی عراق را خواهد داشت.
جبهه مشترک ایران، ترکیه و قطر برای آرمان فلسطین ضروری است

نویسنده: ماهان عابدین

دیپلماسی ایرانی: توافق صلح امارات و اسرائیل در طولانی مدت تاثیر گسترده بر ژئوپلیتیک خاورمیانه خواهد داشت. این اولین توافق صلح بین اسرائیل و یک کشور عربی حاشیه خلیج فارس اگرچه اساسا به عنوان مقابله با نفوذ ایران در منطقه تنظیم شده، اما فراتر از آن عمل خواهد کرد. برخلاف توافق های قبلی صلح اسرائیل با مصر (1979) و اردن (1994) که در سطح رسمی باقی ماند و امکان نفوذ عمیق تر آن را در جامعه ممکن نساخت، صلح با امارات کلید ورود اسرائیل به قلب منطقه خواهد بود. اسرائیل با توسعه سرمایه گذاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در امارات به طور بالقوه توانایی تاثیرگذاری در سراسر منطقه، در ارتباط با یمن و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی عراق را خواهد داشت.

توافق امارات و اسرائیل برای ترکیه و قطر، دو کشور در خط مقدم توسعه یک معماری منطقه ای امنیتی-ایدئولوژیکی متمایز از محافظه کاری سایر کشورهای عربی خلیج فارس، مصر و محور موسوم به مقاومت ایران، خبر بسیار بدی است. ایران، ترکیه و قطر برای جلوگیری از تغییر مسیر استراتژیک امارات و اسرائیل در سال های آتی باید همکاری نزدیکی داشته باشند و نه تنها سیاست و اقتصاد، که موضع گیری های استراتژیک خود را نیز هماهنگ کنند.

ترکیه به ایران به چشم یک رقیب منطقه ای می نگرد، اما این طرز فکر باید تغییر کند. در غیر این صورت ، اتحاد بین محافظه کاری عرب و توسعه طلبی اسرائیل ممکن است در آینده ای نه چندان دور یک مزیت استراتژیک ایجاد کند. شکی نیست که ایران بیشترین ضرر را از نزدیکی امارات و اسرائیل متحمل می شود، حتی بیشتر از فلسطینی ها. به رغم اظهارات اماراتی ها مبنی بر اینکه ایران هدف توافق آنها با اسرائیل نبوده، اما جمهوری اسلامی این توافق را تهدیدی بزرگ برای منافع استراتژیک خود در منطقه می داند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با صدور بیانیه ای این توافق را «حماقت تاریخی» و «خیانت آشکار» توصیف و خاطرنشان کرد که این، «نابودی» اسرائیل را تسریع می کند. آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم ایران، هم رهبران امارات را به دلیل «خیانت» آنها مورد انتقاد قرار داد و ابراز اطمینان کرد که این توافق برای مدت «طولانی» دوام نخواهد آورد.

نگرانی اصلی ایران از عادی سازی دومینو روابط با اسرائیل در حاشیه خلیج فارس است. این مساله احساس محاصره شدن ایران را به ویژه در رابطه با کارزار «اعمال فشار حداکثری» ایالات متحده تشدید می کند. ایران از نفوذ گسترده اسرائیل در منطقه در بلند مدت در طیف وسیعی از زمینه ها از انرژی و نفت گرفته تا دخالت های سیاسی و همکاری های اطلاعاتی هراس دارد. سوال کلیدی این است که ایران برای تاثیرگذاری بر توافق و کاهش تاثیرات نامطلوب احتمالی آن به ویژه در حوزه های دفاعی و امنیتی چه کاری انجام خواهد داد؟ 

احتمالا جواب این سوال اعمال فشار بیشتر برای ایجاد تردید در اسرائیل و امارات پیش از شروع پروژه های بزرگ امنیتی و دفاعی مشترک است. با توجه به حضور حزب الله، متحد لبنانی ایرانی، در شمال اسرائیل و حضور گروه های مسلح فلسطینی در جنوب سرزمین های اشغالی، اعمال فشار بر اسرائیل آسان تر است. اما اعمال فشار بر امارات اندکی دشوار خواهد بود چون ایران با این کشور روابط دیپلماتیک دارد.

ایران همچنین می تواند برای تحت تاثیر قرار دادن توافق امارات و اسرائیل به دو کشوری نزدیک شود که بیشترین منافع سیاسی، استراتژیک و حتی ایدئولوژیک مشترک را با آنها دارد: ترکیه و قطر هر دو از روابط صلح آمیز امارات و اسرائیل ناراضی هستند. 

ترکیه به ویژه در جنگ نیابتی با امارات در لیبی درگیر است و در سوریه نیز با امارات دچار اختلاف شده و بارها امارات را به حمایت مالی و لجستیک از حزب کارگران کردستان متهم کرده است. قطر نیز یکی از دیگر موارد اختلاف نظر بین ترکیه و امارات است. ترکیه و قطر علاوه بر منافع سیاسی مشترک، هموطنان عقیدتی به شمار می روند و چشم اندازهای سیاسی و دیدگاه های استراتژیک آنها تا حدودی با ایدئولوژی اخوان المسلمین نزدیک است. اگرچه این دو هنوز نتوانسته اند ساختارهای مشترک منسجم و پایداری برای پیشبرد سیاست های خود در خاورمیانه و شمال آفریقا ایجاد کنند، اما اغلب مشترکا عمل می کنند.

در مقابل، ایران ابزار بسیار پیشرفته تری برای پیشبرد پروژه ایدئولوژیک، منافع سیاسی و چشم انداز استراتژیک خود در سراسر منطقه دارد: محور مقاومت که ایران، سوریه و تا حدودی عراق را به یکدیگر پیوند می دهد، طیف گسترده ای از نیروهای غیررسمی از جمله حزب الله، حماس و حوثی های یمن را شامل می شود و می توان آن را پویاترین نیروی استراتژیک در منطقه خواند. به رغم تداوم در حرکت محور مقاومت، خطر مواجهه آن با مخاطرات وجود دارد زیرا ایالات متحده، اسرائیل، عربستان سعودی و امارات از همه منابع خود برای مقابله با ایران استفاده خواهند کرد.

ترکیه و قطر در وضعیت فعلی خود نمی توانند به برهم زدن توازن قدرت در برابر کشورهای سنتی محافظه کار عربی خلیج فارس و مصر امیدوار داشته باشند. اما این دو کشور و ایران پیشتر توانایی خود برای همکاری در پروژه های بلند مدت را نشان داده اند. برای نمونه، ایران و قطر منابع و تخصص خود را در زمینه توسعه پروژه گاز طبیعی دریایی پارس جنوبی/گنبد شمالی به کار گرفته اند و ایران و ترکیه هم به رغم تنش های اخیر درباره سوریه، از دیرباز روابط نسبتا پایداری داشته اند. با این حال، اگر سه کشور واقعا به دنبال جلوگیری از ائتلاف کشورهای محافظه کار عربی، اسرائیل و ایالات متحده باشند، باید روابط مشترک را به سطح استراتژیک ارتقاء دهند و اختلافات و سکون دیپلماتیک را کنار بگذارند. این امر نه تنها برای کنترل امارات و اسرائیل، که برای زنده نگه داشتن آرمان فلسطینی ها در احیای کشورشان مهم و تاثیرگذار است.

منبع: میدل ایست آی / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34
 

کلید واژه ها: توافق اسرائیل و امارات توافق عادی سازی روابط امارات و اسرائیل عادی سازی روابط با اسرائیل کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اتحاد ایران و ترکیه اتحاد ایران و قطر اتحاد ترکیه و قطر نیروهای نیابتی محور مقاومت


( ۶ )

نظر شما :

تبریزی ۰۴ مهر ۱۳۹۹ | ۱۴:۵۲
امپراطوری سلجوقی در واقع حاصل کار تیمی ترکها و فارسها بود چرا نتوان دوباره تکرار کرد؟!
مجاهدی ۰۴ مهر ۱۳۹۹ | ۱۵:۳۳
جانا سخن از زبان ما میگویی، واقعا تنها راه چاره،برای مقابله با خیانت کشورهای منطقه که پای اسراییل را به خلیج فارس هم گشودند،،ومیدان شیطنت این رژیم غاصب را دوچندان کرده، وحالا بر ماست که چگونه بتوانیم هم از گسترش وهم از تاثیرات این اتفاق شوم بکاهیم، ودر این میان بهترین فرمول اتحاد ترکیه قطر ایران در مرحله اول ودر مرحله دوم با حل سریع اختلافات سوریه،عراق،لبنان،لیبی، علاوه بر پیشگیری از گسترش این خیانت به آن کشورها ،راهای پیوستنشان را بر جبهه مقاومت هموار کرد،« البته در این میان بزرگترین مانع بر این اتفاق گروهای تروریستی در عراق وسوریه است،وحتی ارتباط پشت پرده بارزانی هم با رژیم غاصب وامارات بایستی پایان یابد، والا اگر این اتحاد بوجود نیاید ،در اولین فرصت قطر طعمه بعدی خواهد بود،،وبعدا توسط ملا مسعود بارزانی استقلال اقلیم کردی در نوبت بعدیست ومرحله سوم، تقسیم ،سوریه وایجاد دولت تروریستی کردیست،ونهایتا تقسیم ترکیه وایران مد نظر نهایی صهیونیزم است،واین پلان دقیقا در مرحله اجراست.و استعمار غرب،با صهیونیزم وارتجاع عربی به اتحاد شومی دست یافته اند ،که برای ایران و ترکیه بغیر از همکاری با هم را ه دیگری نمانده است،
آبتین ۰۴ مهر ۱۳۹۹ | ۱۹:۲۱
چنین جبهه ای شکل نخواهد گرفت. ترکیه سالها پیش اسرائیل را به رسمیت شناخته است و بیشترین رقم تجارت با اسرائیل در منطقه را دارد و همینطور دارای همکاری امنیتی با این کشور است. اردوغان علیرغم سخنانی که ظاهرا در حمایت از فلسطین از او می‌بینیم، بارها ثابت کرده است پول و منفعت اقتصادی برایش بسیار مهم است. ضمن اینکه ترکیه یکی از بزرگترین خریداران سلاح آمریکایی است و آمریکایی‌ها هم بدون در نظر گرفتن امنیت اسرائیل به آنها سلاح و مخصوصا تجهیزات مورد نیاز برای نگهداری نیروی هوایی آن را نخواهند داد. ترکیه به هیچ وجه روی این موضوع هم ریسک نخواهد کرد. قطر نیز اگر قبل از ریاست جمهوری آمریکا به سمت عادی سازی روابط نرود، در چند سال آینده و احتمالا با پادرمیانی آمریکا برای رفع محاصره از طرف عربستان و امارات، این کار را خواهد کرد. ضمنا از یاد نبریم این دو کشور با خرج میلیارد دلاری در سوریه و تجهیز گروه های جهادی و تروریستی و درگیر کردن سوریه در جنگ داخلی بیشترین خدمت را به اسرائیل کردند و موضوع جولان در نوعی در محافل سیاسی و بین المللی گم شده است.
ایرانی ۰۵ مهر ۱۳۹۹ | ۰۸:۴۵
امپراتوری سلجوقی رو هم پانترکها جعل کردن. امپراتوری که ترکیه یک قسمت مرزی ازش بوده و در خیلی زمان‌ها کل خاک ترکیه رو هم شامل نمیشده و پایتخت‌هاش یعنی ری و نیشابور واصفهان توی ایران هستن!
ایرانی ۰۵ مهر ۱۳۹۹ | ۰۸:۴۸
دولت تروریستی!؟ چه دولتی داعش و النصره، احرارالشام و... رو آموزش داد تجهیز کرد و خدمات بیمارستانی بهشون داد؟ مسلما دولتی تروریستی تر از ترکیه در منطقه نداریم.
خسرو ۰۵ مهر ۱۳۹۹ | ۱۳:۳۲
فلوچارت واقعی و منطبق برتوازن قدرت امروز در تنظیم و تشریح قدرت در منطقه ، تبیین همکاری استراتژیک ایران و ترکیه است و دولت و مردم ترکیه خواستار چنین رابطه ای هستند ، فقط پانفارسهای باستانگرا در خارج از ایران (بیشترساکن در امریکا و اورپا ) و همفکر های داخلی شان ، که فلسفه وجودشان دشمنی با ترکها وعربها بوده است با اینکه عده قلیلی از مردم ایران هستند نفوذ گسترده ای در مراکز تصمیم گیری ایران دارند و در مقابل همکاری استراتژیک ایران وترکیه و قطر کارشکنی خواهند کرد
محمد1 ۰۵ مهر ۱۳۹۹ | ۱۳:۴۰
اقای ایرانی کدام جعل ؟ ما ترکها تاریخ را تکرار میکنیم صد سال فاصله زمانی کافی بود که دنیای اسلام توسط کلوب مسیحیت و مکتب کمونیست به جگر زلیخا تبدیل شد همگی میدانیم تا صد سال پیش تا ۶۵۰ سال پیشتر دیواری از شمال قفقاز تا جنوب عربستان و فراتر از ان بنام امپراتوری عثمانی بود این طول زمان با این وسعت پارامترهای یک حکومت ایده ال را داشته که احدی از شرق و غرب جرات چپ نگه کردن به منطقه را نداشت از طرف دیگر در جغراف ایران کنو نی هم حاکمان و سلاطین ترک همچون غزنویان سلجوقیان ایلخانیان . تیموریان . افشاریان . صفویان . قاجاریان تا قریب به صد سال پیش حکمرانی کردنددر این میا ن ترکان قبچاق یا همان مملو کیان در مصر و شام و نوادگان تیمور یا همان بابریان و گور کایان را هم فراموش نکنیم و صدها خانات . خود مختاری و بیلیک هم بعد از اسلام رقم زده اند من به قبل از اسلم اشاره نمیکنم حال کسانی حماسه سرایی میکنند ایا قادر هستند جای خود را در تاریخ پیدا کنند فراموش نکنید ترکیه نام یک جغرافی اطلس است ترک مفهومی است ورای این تاریخ و جغرافی شما هر انچه سنگ در دامن دارید به سمت ترکیه شلیک بکنید ولی بدانید که ترکیه فقط از ترکیه عبارت نیست
علی ۰۵ مهر ۱۳۹۹ | ۱۴:۰۶
ایرانی جان تو ایرانی نیستی چون در اکثر نظرهایت که می نویسی به ضرر ایران می نویسی .ایران امروزی با پشتوانه ی تاریخی اش ، مخصوصاٌ در 1000 سال پیش به فرمانروایی امپراطوریهای مقتدر تورک ، ایران است . اگر دو قلاده پهلوی در سر راه آنها سبز نمی شدند البته با کمک بیگانه ، الان ایران شاید قدرتمند ترین کشور منطقه بود .
ایرج ۰۵ مهر ۱۳۹۹ | ۱۸:۳۰
خسروجان این همکاری استراتژیک که ترکیه میخواهند چیست که کمالیستها و عدالت و توسعه در مقاله هایشان ایران را میکوبند از متین کاراگول نماینده مجلس تا طاها اکگول بیش از نصف احزاب و مردم ترکیه هوادار افکار پانترکی اتا ترکی و اخوانی اند و کارشکنی میکند اما علی جان چرا تمام تمدن و حکومت ایران را همان 1000سال تحریف میکنید شما همان هایی هستید که منکر تمدن ایران قبل از اسلام هستید اخراین امپراتوری مقتدر ترک به باد دادن یاکو شروان تفلیس و...بوده ایران بون ترکها در حال بازیابی قدرت خود است اندکی صبر اما محمد 1 شماهم هماند علی تمام تمدن ایران را همان حکومت ترکها میدانید اگر نارضایتی مسیحیان از کلیسا نبود و جانفشانی سایر اقوام اثری از حکومت عثمانی نبوده اما به اسم ترکها تمام شد ترکیه یک کشور است با جریان سیاسی اسلامی اخوانی پانترکی به دنبال تحریف تاریخ و چسپاندن خود به سلجوقیان همانند کار رضا شاه با این تفاوت همه به خونشان تشنه اند و غیر از اقلیت قومی و تعدادی مسلمان هیچ همراهی نخواهد داشت در لیبی و سوریه معلوم شده
علی ۰۵ مهر ۱۳۹۹ | ۲۳:۳۷
اتفاقاٌ این پان ایرانیست ها هستند که ایران پیش از اسلام را منکرند و به رقمی کمتر از 2500 سال راضی نمی شوند . وبه سالهایی بر می گردند که هیچ گونه سند تاریخی یرای آن نیست و افسانه هایی را بیان می کنند که خودشان هم قبولش ندارند .
محمد ۰۶ مهر ۱۳۹۹ | ۰۰:۱۴
بر خلاف توهمی که پانترکای ایران برداشتن ، برای مردم ترکیه کلمه ترک مفهوم نژادی نداره، چون کشوری با چندین میلیون نفر مردم کرد ، 5 میلیون عرب، 7 میلیون چرکس و البانیایی و .........
فردوسی در اردبیل ۰۶ مهر ۱۳۹۹ | ۰۳:۴۴
چو ترکان به چنگ آورند روزگار دگر مردمان را نباشد قرار چو ترکان به دست آورند کار و بار نبینی دیگر ، آب و نان ای بِرار
رضا ۰۶ مهر ۱۳۹۹ | ۰۹:۴۷
در جواب فردوسی در اردبیل به نِفرین تُرکان زَبان بَرگُشاد // که بی فِتنِه تُرکی زِ مادَر نَزاد// زِ چینی بِجُز چینِ اَبروُ مَخواه //ندارند پِیمان مردم نِگاه // سُخن راست گُفتند پیشینیان // که عَهد و وَفا نیست در چینیان // همه تَنگ چِشمی پَسندیده اند// فَراخی به چَشمِ کَسان دیده اند// خبر نی که مهر شما کین بُوَد// دل تُرکِ چین پُر خَمُ و چین بُوَد// اگر تُرکِ چینی وَفا داشتی // جهان زیرِ چین قَبا داشتی شنای دل بیگانه مشو / آب و نان از در بیگانه مخور نان ترکان مخور و بر سرخوان / با ادب نان خور و ترکانه مخور خون خوری ترکانه کاین از دوستی است// خون مخور ، ترکی مکن ، تازان مشو // کشتیم پس خویشتن نادان کنی// این همه دانا مکش ، نادان مشو//
کوروش ۰۶ مهر ۱۳۹۹ | ۱۰:۰۸
اینها توهمات اردوغان است. تا چند سال پیش خبری از این ادعاها در ترکیه نبود که تاریخ و فرهنگ ایران را به نفع خود ثبت و ضبط کنند. کار دیگر از شاعر و ساز موسیقی گذشته است به سلسله های تاریخی رسیده است که جعلشان کنند. جالب است کسی که از ایران دفاع می‌کنند را می‌گویند ایرانی نیستی ولی خودشان همه چیزشان را به ترکیه فروخته اند.
خسرو ۰۶ مهر ۱۳۹۹ | ۱۹:۱۸
پانکردها و پانفارسها از دیدگاه تنگ نژادپرستانه و حقارت بارشان به منطقه می نگرند قبرس یا ارمنستان کشور نیستند بلکه پایگاه نظامی یونان و روسیه هستند و همه مثل شما از ترکها نمی ترسند که نفرت داشته باشند سفر مردم منطقه به ترکیه و تماشا کردن شبکه ها و سریال های ترکیه ای ، حتی در میان فارسها و کردها ، نشانگر نگاه دوستانه مردم منطقه به ترکیه و ترکهاست ، ما به عنوان ایران ، نمی توانیم همسایه هایمان را تغییر دهیم ولی میتوانیم با روابط خوب تجاری و اقتصادی و فرهنگی محبوب آن ملتها شویم ، ایرانی دروغی گفته که سلجوقیان بیشتر در ایران بوده اند ، آفرین ماهم همین را می گوییم دیگر سلسله های حکومتگرترک هم در ایران بوده اند یعنی اینکه درصد بالایی از مردم ایران ترک بوده اند ویا تفاهم خوبی با ترکها داشته اند که بیش از هزار سال در حکومت ترکها زندگی کرده اند و در اصفهان و کرمان و شیراز و... تا هفتاد سال پیش اسم کسی کورش نبود ولی انسانهای زیادی اسم تیمور داشتند
مسعود ۰۶ مهر ۱۳۹۹ | ۲۱:۵۹
جبهه ی مشترکی وجود ندارد در ترکیه سفارت اسرائیل دایر است و روابط گرم و گر است قطر هم درست است به فلسطینی ها کمک مالی میکند و لی با اسرائیل هم روابز جسنه ای دارد ! ایران به حکم و مشیت الهی در این مسیر سراپا افتخار تنها مرد میدان است و آن هم به میمنت وجود رهبرمعظم و مقتدای تاریخی مجاهدان راستین اسلام! امت برتری که در کتابهاو تاریخ و ادیان از آن یاد شده در امت ایران به رهبری امام خامنه ای تبلور یافته است هر کلامش گوهری است هر پیامش آیتی و پیروانش رستگارانند.
رضا ۰۷ مهر ۱۳۹۹ | ۱۳:۰۸
خسرو جان اسامی شاهنامه و فارسی باستان هم در قزاقستان و ازبکستان است .ترکها با همه مشکل دارند و سوریه امارات عراق و نفرت قومی از ارامنه کردها یونانیها و ایرانیها روزی نیست کشوری را تهدید نکند غرب با تهدید و تحریم ترکها وادار به توقف اکتشافات در مدیترانه و بازگشت به مذاکره با یونان کرد پس قابل تغییر هستند تماشا بالا فیلمهای ترکی اکثرا باعث طلاقها و عادی جلوه روابط خارج از چارچوب با سرمایه گذاری غرب باعث صدای مخالفت و افزایش فساد و قتل و طلاق در ترکیه شده است مسافرت به ترکیه بیشتر برای تجارت و گرفتن پاسپورت و اقامت در ادای سرمایه گذاری است اسم کوروش در کتیبه های کشف شده بوده است میخواهید سنگ نوشته و الواح سنگی و جنگهای و تمدن ایران و روم زیر سوال ببری؟؟؟!!!
آتیلا خان به رضا ۰۷ مهر ۱۳۹۹ | ۱۴:۵۲
این فردوسی که گفته نان ترک مخور! خودش کتاب شاهنامه رو با پول ترک و نان ترک سروده منتهی چون شاه قول سی هزار سکه طلا داده بود و زمانی که کتاب تمام شد شاه مرده بود و به وصیت شاه پسرش عمل کرده و به جای طلا نقره داد ، فردوسی کینه کرد. وگرنه فردوسی خودش مجیز گوی شاه ترک بوده
رضا ۰۸ مهر ۱۳۹۹ | ۰۸:۱۸
آتیلا خان چه طور ممکن است بیش از ۳۰سال به خود رحمت بدهد با بیش از چندین هزار بیت شعر آنهم به خاطر چند سکه طلا تمام شهرهای ایران باستان و توران مرزهای آن مشخص کرده باشد و اشعارش نسل اندر نسل منتقل شده باشد و در همان اشعارش از ترکها بدی یاد کرده باشد و به خاطر آن از پادشاه ترک طلا بگیرد به عنوان جایزه با عقل جور در نمی آید یا نظامی گنجوی بدترین القاب ترکها را یاد کرده مانند بیتی از اشعاری که من در جواب فردوسی از اردبیل گفته ام کمی بیندیشید و افکار قومیتی خود را کنار بگذارید واقعیت‌های را قبول کنید کینه پانترکها و گرگهای خاکستری امور آب ۱به خاطر شیعه بودن فردوسی است که در تمام اشعارش از علی تنها به نیکی یاد می‌کند و نه سه خلیفه دیگر و این برای پادشاهان ترک سنی مذهب سخت بوده است و دیگری مشخص نمودن شهرهای تاریخی ایران باستان و حدود مرزی آن و مرز توران و دیگری خوی تهاجمی ترکها