در حال حاضر پروژه عظیم سانتریفیوژ IR۹ فعال است/ حقوق هسته ای ما کاملا محفوظ است/دانش هسته ای قابل واگذاری نیست

دیپلماسی ایرانی: دکتر علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی بعد از رونمایی از نسل جدید سانتریفیوژها در مجموعه هسته ای نطنز در کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرد و به پرسش های خبرنگاران پاسخ داد.

وی قبل از آغاز پاسخ به سوالات خبرنگاران توضیحاتی ارائه داد و درباره نسل جدید سانتریفیوژهای نسل IR8s سخنانی گفت. وی گفت: «برجام نتیجه تفاهم جمهوری اسلامی ایران با 1+5 بود. از منظر جمهوری اسلامی ایران وقتی که وارد مذاکره شد، به ویژه از بعد فنی، بنا به توصیه مقامات ارشد نظام به ویژه مقام معظم رهبری، هدف از مذاکره این بود که حقوق کامل هسته ای ایران پابرجا بماند و هیچ کدام از حقوق هسته ای ایران واگذار نشود. طرف مقابل قصد داشتند فعالیت های جمهوری اسلامی ایران را متوقف کنند و تا آنجا که ممکن است محدودیت اعمال کنند. محدودیت آنها هم از لحاظ زمانی بود و هم از لحاظ تجهیزات که جلوی توانایی های هسته ای ما را بگیرند. مثلا آنها به دنبال متوقف کردن نسل سانتریفیوژ  IR6 بودند. رونمایی از نمونه اولیه این سانتریفیوژ سال 1389 بود. ما تا قبل از برجام پنج سال روی این نوع ماشین ها کار می کردیم. ما اگر می خواستیم این ماشین را به تولید انبوه برساندیم، طبق برنامه 8 سال طول می کشید تا ما به این هدفمان برسیم. بعد از برجام محدودیتی که آنها از لحاظ تعیین کرده بودند، حدود 10 سال بود، اما با اتفاقاتی که افتاد ما لاجرم برای نشان دادن اقتدار ملی خود و ظرفیت صنعتی مان بنا به دستور مقامات ارشد نظام تصمیم گرفتیم که به این محدودیت بی اعتنا باشیم. و الا بر اساس برنامه محدودیت برجام باید 4 سال دیگر این نسل از سانتریفیوژها را راه اندازی می کردیم اما الآن با توجه به وضعیت پیش آمده الآن این نسل از سانتریفیوژها را راه اندازی کردیم.»

صالحی در ادامه افزود: «در حال حاضر غنی سازی اورانیوم را به طور کامل داریم، UCF ما الآن به طور کامل راه اندازی کرده ایم و از ظرفیت خود به طور کامل استفاده می کند. ما ساخت نیروگاه های قدرت را آغاز کرده ایم که به این ترتیب نیروگاه های دو و سه بوشهر را هفته آینده کلنگ زنی می کنیم. همچنین تحقیق و توسعه را همچنان ادامه می دهیم. بنابراین ما در هیچ کدام از آنها حقوق خود را واگذار نکردیم. ما در تاسیسات هسته ای نطنز در حال حاضر 15 نوع ماشین سانتریفیوژ جدید در اختیار داریم. دو نسل از این سانتریفیوژها یعنی IR9 با 50 سو و IRS در دو ماه اخیر راه اندازی شده اند. قبل از برجام سوی عملیاتی ما حدود 11 هزار سو بود بعد از گام سوم الآن سوی ما به 8600 سو رسیده ایم. ما در عرض این دو ماه با نصب نسل جدید سانتریفیوژها 2660 سو غنی سازی اورانیوم انجام می دهیم. در حال حاضر تصمیم ما بر این است که غنی سازی اورانیوم ما 4.2 باشد. در حال حاضر صنعت هسته ای ما با قدرت و قوت در حال پیشرفت است.»

صالحی تاکید کرد، ما نیاز به حمایت جدی دولت و ملت هستیم. هر گام که برداشته می شود نیاز به منابع مالی دارد که امیدواریم دولت این منابع مالی را به طور کامل در اختیار ما قرار دهد. قیمت این سانتریفیوژها گران است و نیاز به حمایت مالی دولت برای توسعه این سانتریفیوژها داریم.

بعد از آن صالحی به پرسش های خبرنگاران پاسخ داد.

رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره سانتریفیوژ IR9 و این که راه اندازی آن سبب شده است تا برخی رسانه های خارجی این گونه تحلیل کنند که ایران با راه اندازی این نسل از سانتریفیوژها از برجام دور شود، گفت: در حال حاضر برای هر سانتریفیوژ در حدود 2500 تا 3000 سند علمی تولید می شود. چنین چیزی قبلا نبود اما الآن به این توانایی رسیده ایم. در حال حاضر ما IR9 را داریم که پروژه عظیمی است. ما باید این سانتریفیوژ را می ساختیم. این نیاز ما بود. همانند IR8 کاملا ایرانی است. در یک افق چند ساله ما قصد داریم تعدادی از سانتریفیوژهای قدیمی را کنار بگذاریم و از همه پیشرفته ترینشان را حفظ کنیم و توسعه دهیم. 

وی درباره سه گامی که تا کنون برداشته شده و گام چهارم که قرار است به زودی برداشته شود، گفت: برای تصمیم گیری راجع به گام ها سازمان انرژی اتمی پیشنهادهای فنی می دهد. هیئت نظارت بر برجام که متشکل از تعدادی از مسئولان کشور است، پیشنهادها را بررسی می کنند و در نهایت مطابق با مختصات بین المللی گام ها را بر می داریم.

دکتر صالحی درباره انتقادهایی که درباره برداشتن گام ها مطرح می شود، گفت: عده ای می گفتند با برجام توانایی هسته ای ما کاملا نابود شد در حالی که به هیچ وجه چنین نیست. در حال حاضر شاهدید که ما فورا آن بخش از توانایی های هسته ای را واگذار کرده بودیم فورا احیا کنیم. آقایی گفته بود که با لگد سانتریفیوژها را خراب کردیم، در حالی که اصلا چنین نیست. شما امروز دیدید که سانتریفیوژها چگونه نصب شده اند، اصلا به گونه ای نیستند که با لگد زدن و این گونه کارها از بین بروند. چنین انتقادهایی غیرمنصفانه و غیرمطالعه شده است که صرفا جنبه تشویش اذهان عمومی دارد و اثری بر اراده و عملکردی ما نخواهد گذاشت.

وی همچنین گفت که امیدواریم بتوانیم به مرحله ای برسیم که سوخت رآکتورهای خود را خودمان به طور کامل تامین و جاسازی کنیم. ما در حدود 500 کیلو مواد غنی شده در اختیار داریم.

دکتر صالحی در پاسخ به سوالی درباره انتقاد کشورهای دیگر از جمله روسیه و چین به گام های ایران در کاهش تعهدات برجامی گفت: ما بر اساس پروتکل الحاقی و کنوانسیون پادمانی باید اظهارنامه به آژانس انرژی اتمی بدهیم. ما این کارها را کرده ایم و آنها در جریان کارهای ما هستند. پیش از این کاری نمی توانیم بکنیم. درباره واکنش کشورهای اروپایی و امریکایی باید بگویم که آنها بسیار ناراحت هستند.  بازتاب ناراحتی های آنها را در مقالات امریکایی ها و اروپایی ها به روشنی می بینید. مثلا ببینید خانم شرمن و دیوید آلبرایت چه می گویند. البته مذاکرات سیاسی در حال انجام است که در حوزه دیگری است و من درباره آن اظهار نظر نمی کنم.

وی درباره پیشران هسته ای گفت: پیشران هسته ای یک رآکتور کوچک است که بر خلاف رآکتور مستقر در خشکی در حال حرکت است. چون شناور در دریا در حال تکان خوردن است. بنابراین پیشران هسته ای ملاجظات ایمنی بسیاری دارد. طراحی رآکتور اراک که یک رآکتور قدیمی روسی است مبنای کار ما بوده که تا کنون در حال کار روی آن هستیم. حالا شما تصور کنید رآکتور مستقر در شناور که بسیار پیچیده تر از رآکتورهای مستقر در خشکی است چقدر کار می برد. در عین حال این را بگویم هند برای رسیدن به پیشران هسته ای 25 سال طول کشید تا به این تکنولوژی رسید. در حالی که آنها از ما در زمینه هسته ای بسیار پیشرفته تر هستند. با این حال ما در زمینه پیشران هسته ای بسیار پیشرفت کرده ایم. اگر امکانات مالی و تسهیلات مقرراتی فراهم شود حداقل 15 سال طول می کشد تا بتوانیم به پیشران هسته ای برسیم. امیدوار هستم تا انتهای سال آینده یک خبر خیلی خوب در این زمینه بدهم. در حال حاضر 8 هزار زیرپروژه برای این موضوع تعریف شده است. این خود نشان می دهد که این پروژه چقدر عظیم است.

وی درباره 500 تن اوارنیوم غنی شده برای تولید 190 هزار سو اورانیوم غنی شده، گفت: ما از سال 1388 بالگردی را وارد کردیم تا از روی کل ایران برای یافتن اورانیوم عکس برداری کنیم. تا کنون 80 درصد ایران را عکس برداری کردیم و ظرف دو تا سه سال آینده 20 درصد دیگر ایران را عکس برداری می کنیم. ما کشور غنی از لحاظ ذخایر اورانیوم نیستیم اما فقیر هم نیستیم. برآورد می شود در حدود 40 تا 50 هزار تن اورانیوم طبیعی داریم. قبل از انقلاب 500 تن اوارنیوم غنی شده داشتیم. از ابتدای برجام تا کنون که چهار سال می شود 450 تن اورانیوم غنی کرده ایم. 

وی درباره کنوانسیون پسماند گفت: این کنوانسیون باارزشی است که به نفع ماست و چیزی را از دست نمی دهیم و از تجربیات دیگران می توانیم استفاده کنیم و منافع بسیاری برای ما دارد.

صالحی درباره گام های جدید و این که آیا می توان از لحاظ دانش هسته ای در صورت بازگشت ایران از گام هایش، به عقب بازگشت تاکید کرد، دانش ما قابل بازگشت نیست. هر توافق جدیدی صورت بگیرد توانایی هسته ای ما قابل برگشت نیست. گام های جدیدی که برداشته می شود این طور نیست که اگر بخواهیم از آنها صرف نظر کنیم از همه امکانات صرف نظر کنیم چرا که دانش قابل صرف نظر کردن نیست. مثل سانتریفیوژ IR6s فعال شده و دانش آن قابل بازگشت نیست. ما به دنبال خروج از برجام نیستیم اما مطابق با ماده 26 و 36 برجام متناسب با اقدامات آنها بخشی از تعهدات خود را تعلیق کرده ایم. ما اقداماتمان را به طور کامل بررسی می کنیم و با احتیاط کامل گام های خود را بر می داریم. اگر آنها به تعهدات خود عمل کنند ما هم می توانیم از گام های خود منصرف شویم. 

وی تاکید کرد، اروپایی ها از این وضعیت بسیار نگرانند، از رفتارهای امریکا بسیار ناخرسندند اما توانایی مقابله با امریکا را ندارند، اروپا در حال پذیرفتن اقدامات ایران است. چین و روسیه که بارها حقانیت ایران را اعلام کرده اند و همواره گفته اند که منطق شما را در اقداماتتان درک می کنیم.

صالحی همچنین گفت که هفته بعد بتون ریزی بوشهر 2 و 3 را خواهیم داشت. دو هفته دیگر نیز رآکتور ثانویه اراک راه اندازی خواهد شد.