حمله به عربستان می تواند به نفع ایران تمام شود؟

نویسنده: ست جی. فرانتزمن

دیپلماسی ایرانی: حمله یک هواپیمای بدون سرنشین و موشک کروز به بزرگترین تاسیسات نفتی عربستان سعودی با شوک شدید در بازارهای نفتی جهان همراه بود و ایالات متحده و متحدان آن را در ارتباط با اینکه به تهدید فزاینده ایران و گروه های متحد آن در منطقه چطور واکنش نشان دهند، دچار تردید کرد. این درست همان بحرانی بوده است که ایران انتظار آن را می کشید؛ بسیاری از رسانه ها در ایران درباره «حمله بی سابقه» و تهدید حوثی های یمن برای زیرساخت های نفتی عربستان توئیت کردند.

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته است که ایران مغز متفکر پشت این حمله بوده و دیگر مقامات آمریکایی هم یک سری تصاویر ماهواره ای منتشر و درباره جزئیات این حمله پیشرفته با رسانه ها گفت وگو کردند. این حمله نشان دهنده دقت عملکرد دقیق سلاح های ایران بود. این تهدید از سال های پیش در حال افزایش بود. در قانون دفاع ملی مصوب سال 2019 در کنگره آمریکا درباره برنامه موشک های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین ایران هشدار داده شده و اسرائیل هم به طور مشابه درباره تهدید مشابه ابراز نگرانی و ادعا کرده که ایران هدایت موشک های دقیق را به حزب الله در لبنان منتقل می کند. ایران از زمان برگزاری رزمایش در ماه مارس به هواپیماهای بدون سرنشین، موشک های کروز و دقت مهمات خود می بالد.

با این حال، تهران در استقرار زرادخانه خود برای واکنش به خروج آمریکا از برجام یا همان توافق هسته ای ایران محدودیت هایی داشته است. ایران برای یک سال از شیوه متداول «پلیس خوب، پلیس بد» استفاده و تهدید می کرد که اگر اروپایی ها و سایر کشورها هیچ تلاشی برای خنثی کردن تحریم های ایالات متحده نکنند، از اجرای تعهدات خود در توافق هسته ای خودداری خواهد کرد. اما تهران نهایتا در ماه مه تاکتیک خود را تغییر داد. با تشدید فشار و آسیب های ناشی از تحریم ها، ایران اعلام کرد که اگر خودش نمی تواند نفت صادر کند، دیگران هم چنین امکانی نخواهند داشت. واشنگتن بعدتر تهران را به 6 مورد خرابکاری در تانکرهای نفتکش در ماه های مه و ژوئن در منطقه خلیج فارس و دریای عمان متهم کرد. ایالات متحده همچنین ایران را مسئول شلیک موشک ها در نزدیکی پایگاه های آمریکایی در عراق دانست. واشنگتن همچنین معتقد است که تهران دانش فنی درباره پهپادها و فناوری پدافند هوایی خود را در اختیار حوثی ها گذاشته است. پومپئو تهران را متهم کرده که مغز متفکر پشت دست کم 100 حمله در یمن بوده است.

اما همه اینها در برابر حملات گسترده تری که هفته گذشته رخ دادند بی اهمیت بودند. دو حمله هفته گذشته که با سلاح های دوربرد صورت گرفتند، تاسیسات نفتی در غرب ریاض و در نزدیکی مرز عربستان سعودی با امارات متحده عربی را هدف قرار دادند. طبق گزارش های منتشر شده، عامل حمله دوم 10 هواپیمای بدون سرنشین حوثی ها بوده است. تصاویر ماهواره ای آسیب های وارد آمده به نزدیک به 20 ساختمان از جمله تانکرهای ذخیره گاز طبیعی مایع را نمایان ساختند. آسیب ها اصلا اتفاقی و اینطور نبودند که کسی بمب ها را انداخته و امیدوار بوده باشد که به هدف برخورد کنند؛ بالعکس، هدف گیری کاملا دقیق بوده است. یکی از تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که 4 مخزن گاز مایع در یک مکان هدف حمله قرار گرفته اند.

این سطح از دقت بسیار مهم است. توانایی و قدرت هر نیرویی که ده ها هواپیمای بدون سرنشین و موشک های کروز با قابلیت فرار از سامانه های دفاع هوایی در شرق عربستان سعودی و در نزدیکی بحرین هم به طور مشابه حائز اهمیت است. این منطقه در فاصله نه چندان دور از پایگاه نیروهای دریایی ایالات متحده در بحرین و پایگاه العدید در قطر و همچنین پایگاه های ایالات متحده در امارات و کویت قرار داشت که به خوبی از آنها دفاع می شود. چه آنطور که ایالات متحده مدعی است، ایران مغز متفکر پشت این حملات بوده باشد و چه حوثی ها بدون دریافت راهنمایی و به طور مستقل آنها را انجام داده باشند، این حملات نشان دهنده توانایی های ایران و متحدانش در استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های کروز بودند. این حملات نشان دهنده آن بودند که ایران در زمینه نظامی و برنامه های تسلیحاتی از همه همسایگان خود جلوتر است و اگر به تهدیدی در منطقه تبدیل شود، برای مقابله با آن به دفاع هوایی و رادارهای آمریکایی نیاز خواهد بود. اما اکنون سوال بزرگ برای دولت ترامپ این نیست که می خواهد از متحدانش دفاع کند یا خیر، بلکه سوال اصلی بیشتر به این مساله مربوط می شود که آیا دولت ترامپ تمایلی به مواجهه مستقیم با ایران دارد؟! 

ترامپ و اطرافیان او اگرچه از ماه مه تا کنون بارها درباره اقدامات تلافی جویانه و متقابل در برابر ایران هشدار داده و تهدید کرده اند، اما کاخ سفید آشکارا نشان داده که تمایلی به مواجهه نظامی ندارد و ادامه کمپین اعمال فشار حداکثری را ترجیح می دهد. شاید بتوان حملات به خاک سعودی را اشاره ای آشکار به این مساله دانست که خروج بولتون از کاخ سفید نشانه شکست کمپین فشار آمریکا بوده است. البته، بسیار دشوار است که تصور کرد حمله ای با آن دقت تنها طی 4 روز طراحی شده است.

برخی بر این باورند که حوثی ها که خود در یمن تحت فشار حملات ائتلاف تحت رهبری سعودی هستند، توانایی طراحی و انجام چنین حمله ای را بدون دریافت هیچ کمکی نداشته اند. به هر حال، تهدیدهای پیشین ایران درباره عبور محموله های نفتی از تنگه هرمز در حالی که تحریم های نفتی علیه ایران ادامه دارد، و حالا هم نوسانات شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی پس از حملات در عربستان نشان می دهند که زمان آن رسیده که دولت ترامپ هزینه های کمپین اعمال فشار حداکثری خود را از نو بررسی کند، به تحریم ها پایان دهد و تامین نفت جهانی را به خطر نیندازد. ایران باور دارد که عربستان سعودی و متحدان آن در حاشیه خلیج فارس مخاطرات جنگی تمام عیار در منطقه را به جان نخواهند خرید و تحولات در منطقه نشان می دهد که تهران در خواندن بلوف ترامپ اشتباه نکرده است.

منبع: نشنال ریویو / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34