برای چین همه جاده‌ها به اروپا ختم می‌شود

دیپلماسی ایرانی: برای قرن هاست که تجارت بین اروپا و چین در امتداد جاده ابریشم شکل گرفته است. هرطرف چرخه ای از رفاه، جنگ و بی ثباتی را تجربه کرده اند اما این تجارت تا به امروز همچنان پابرجاست. چین در حال حاضر یک دهه است که توازن اقتصادی و اجتماعی را تجربه می کند و دنبال کاهش وابستگی اقتصادی زنجیره ای خود به ساحل شرقی است. همچنین مشتاق است که متناسب با قدرت اقتصادی و نظامی خود پروژه هایی در خارج از کشور را به اجرا درآورد. در عین حال اروپا با افزایش جنبش های ملی و اختلاف نظر های ریشه دار در مسائل اقتصادی اتحادیه اروپا مواجه است. همچنین این بلوک با مسائلی مانند فعالیت علیه روسیه در مرزهای خود و نظم سیاسی جدید در حال ظهور در خاورمیانه روبه رو است. پکن چالش های موازی چین و اروپا را دلیلی برای افزایش همکاری های دو طرف از طریق «کمربند و جاده» می داند.

سرمایه گذاری در آینده

چین در درجه اول به تجارت و سرمایه گذاری در درون قاره متمرکز شده است. پس از آن به قوی تر کردن روابط تجاری اش می پردازد. در جنوب اروپا، به دنبال فرصت های خصوصی سازی به ویژه در زیرساخت های انرژی و بنادر است. در مقابل در غرب اروپا، کسب و کارهای استراتژیک همراه با تحقیق و توسعه در اولویت های چین قرار دارد. همکاری با برخی از شرکت های غول آسای آلمانی و سوئیسی فرصتی برای پکن در جهت به دست آوردن دانش و فناوری است. توافقات دیگری نیز وجود دارد تا به برندهای چینی و کانال های توزیع آنها فرصت گسترش دسترسی به بازارهای اروپایی بدهد.

با وجود طرح جاده و کمربند، سرمایه گذاران چینی در کشورهای توسعه یافته اتحادیه اروپا تا حد زیادی سرمایه گذاری های خود را متوقف کرده اند. طرف های درگیر به دنبال پروژه های عظیم تر و جذاب تری می گردند. این دست موافقتنامه های مالی هرچند دامنه محدودی دارند اما چینی ها را قادر می سازند تا همکاری با موسسات غربی به خصوص در جاهایی که کمتر دست وپاگیر است آشنا شوند. یکی از اماکن بریتانیای بعد از برگزیت است. دولت بریتانیا به تازگی پکن را «شریکی طبیعی» نام برده و لابی هایی در لندن برای کاهش مقررات دست وپاگیر سرمایه گذاری چینی ها و دسترسی به بازارهای مالی جهانی، شکل گرفته است.

تاخت و تاز سازندگی

این بدین معنا نیست که پکن چشم انداز سرمایه گذاری در زیرساخت های اروپایی را رها کرده است. چین برای صادرات متکی به حمل و نقل دریایی است. با در نظر گرفتن این مساله پروژه های بندری در کشورهای در امتداد دریای مدیترانه توسط چین پیگیری می شود و بنادری جایگزین در شمال اروپا مانند روتردام و آنتورپ دنبال می شوند. شرکت های چینی سرمایه گذاری خود را برای ساخت بنادری در ایتالیا و اسپانیا آغاز کرده اند. همچینی بندر سینوس پرتغال طرح دیگری است که دریای آدریاتیک را به چین متصل می کند.

تمرکز چین بر منطقه پیرئوس نگرانی آلمان و هلند را در برداشته چرا که چالشی جدی برای بنادری مثل هامبورگ و روتردام در پیش خواهد بود. برخلاف بنادر شمالی تر، چین از این بنادر برای دسترسی کامل به پیرئوس و رسیدن به جنوب شرقی و مرکز اروپا استفاده خواهد کرد. چین خواهان توسعه راه های ارتباطی و حمل و نقل خود در سراسر حوزه بالکان است. این جاست که پای راه آهن وسط می آید. برای اتصال پیرئوس به مرکز اروپا و فراتر از آن چین پروژه ای را پیشنهاد کرده که هم اکنون در اتحادیه اروپا در حال بررسی است. این پروژه شامل مدرن کردن 350 کیلومتر از خط راه آهن اروپا بین بلگراد و بوداپست است. علاوه براین چین خواهان افزایش ترافیک ریلی این خط و ساختن شهرک های صنعتی ساحلی در هامبورگ، ورشو و روتردام است تا اتصال از طریق روسیه به آسیای مرکزی فراهم شود. چین امیدورار است که 5000 قطار حمل و نقل تا سال 2020 سالانه از این مسیر عبور کنند در حالی که این میزان در سال 2016 تنها 1800 قطار بود.

کشاندن اتحادیه اروپا به پای چنین معامله ای و راضی کردن مدیران این اتحادیه برای پذیرش طرح های پکن همیشه آسان نیست. آنها در اوایل به پیشنهادهای چینی ها به دیده شک و تردید نگاه می کردند و گاهی سوءظن هایی را در ملاقات های رودررو مطرح می کردند. از سوی دیگر اما کشورهای جنوب اروپا مانند یونان به خاطر داشتن قرض های فراوان با کمال میل کمک های مالی چین را که از طریق چنین طرح هایی ارائه می شود قبول می کنند. مجارستان و هلند نیز بیش از حد طرفدار طرح جاده و کمربند چینی ها هستند. چنین طرحی این امکان را برای آنها فراهم می کند که فاصله خود با بروکس را افزایش دهند. فاصله ای که مدت هاست به بیشتر کردن آن علاقمند شده اند. برای ورشو، هجوم سرمایه گذارهای چینی فرصتی برای پیشرفت و بهبود زیرساخت هاست. به شکلی مشابه در بوداپست نیز از پکن استقبال می شود و آنها اولین دولت اروپایی بودند که در سال 2015 شرکت در طرح کمربند و جاده را پذیرفتند. حضور در طرح کمربند و جاده پکن، با توجه به موقعیت مکانی به برخی کشورها فرصت خوبی برای چانه زنی می دهد.

با این حال برخی دیگر از کشورهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و بلژیک به سادگی زیر بار چنین قراردادی نخواهند رفت. آنها به دنبال ایجاد فضای رقابتی بین شرکت های خود و شرکت های چینی هستند و در این زمینه به پکن اعتماد ندارند. دولت آلمان اعلام کرده است که هیچ قراردادی مربوط به کمربند و جاده را با چین امضا نمی کند مگر این که قبل از آن پکن در ابتدا امکان تجارت آزاد و منصفانه را تضمین کند. با افزایش علاقه چین به گسترش ارتباط و تجارتش در اروپا، حالا بسیاری از کشورها مجبور به انتخاب میان ایدئولوژی سیاسی و منافع اقتصادی خود هستند.

منبع: استراتفور/ مترجم: روزبه آرش

انتشار اولیه: سه شنبه 2 خرداد 1396 / انتشار مجدد: سه شنبه 16 خرداد 1396