اتحاد کلید حل معمای امنیت

نویسنده: خاویر سولانا

دیپلماسی ایرانی:  زمانی که چندین مشکل پشت سر هم بروز می کند، عمده توجه معطوف می شود به آخرین اتفاقی که روی داده است. در این شرایط، معضلات قبلی مورد غفلت واقع می شوند و همان طور که بارها تجربه شده است در نهایت همه مشکلات، حل نشده باقی می مانند.

به نظر می رسد که موضوع کودتا در ترکیه خود به خود در حال حل شدن است اگر چه هنوز هیچ کس از پیامدهای دراز مدت آن خبر ندارد. برگزیت بدون شک یک ضربه جدی به پروژه اروپای متحد است؛ یکی از کشورهای عضو تصمیم گرفته که راه خود را از اتحادیه اروپا جدا کند. اما این تصمیم نباید اتحادیه اروپا را فلج کند.

صرف گذر زمان نمی تواند معضلات پیش روی اتحادیه را از میان بردارد و یکی از مهم ترین این معضلات، امنیت اروپا است؛ هر روزی که می گذرد و ترتیبات جمعی در این زمینه اتخاذ نمی شود، به منزله از دست دادن فرصت و بزرگتر شدن خطر است.

حل و فصل این موضوع و نه فقط افتادن در دام اقدامات شتابزده مستلزم یک استراتژی مورد توافق همگان است. استراتژی ها با شناسایی معضلات، تعیین اهداف درازمدت و طراحی اقدامات جمعی برای رسیدن به آن اهداف، چارچوبی را برای رسیدگی به مشکلات به روشی منسجم فراهم می آورند.

با توجه به این ضرورت، فدریکا موگرینی و تیم آن یک استراتژی جهانی برای امنیت اروپا با توجه به شرایط حاضر تدارک دیده و ارائه کرده اند. بسیاری معتقدند که اکنون زمان مناسبی برای ارائه چشم اندازی نیست که همه اروپا را متحد بر می شمرد. اما همان طور که در این استراتژی اشاره شده، همکاری دیگر سوالی در مورد اصول نیست، بلکه یک ضرورت است.

با وجود آن که این استراتژی یک هفته بعد از برگزیت به کمیسیون اروپایی ارائه شد، اما هدف آن اجرائی کردن مفادی است که در معاهده لیسبون، هفت سال پیش ذکر شده بود. هدف از این استراتژی گسترش سیاستی است که می تواند اتحادیه اروپا را تقویت کند

این استراتژی با دقت اهداف خود را مشخص کرده، به ضعف های موجود اشاره کرده و ریشه در واقعیت فعلی اروپا دارد. این استراتژی خواهان اتحادیه ای مسئول، متحد و معتبر است که بتواند به سوء ظن ها پیرامون ماهیت اتحادیه اروپا جواب دهد. در این استراتژی به خوبی اقداماتی که باید صورت بگیرد و توانایی هایی که برای تامین امنیت ضروری است، توضیح داده شده است. در این سند به خوبی اشاره شده تنها اتحاد می تواند اروپا را آماده مقابله با چاش هایی نظیر تروریسم، مهاجرت و تغییرات آب و هوایی کند.

برای قضاوت در مورد این استراتژی یک نکته را باید در ذهن داشت؛ تهدیداتی که متوجه امنیت اروپا است مشترکند زیرا کشورهای اروپایی در همسایگی هم به سر می برند و چه این واقعیت را بپذیریم چه نپذیریم، جهان اطراف به شکل بازگشت ناپذیری در هم تنیده شده است.

یکی از نتایج سندی مانند استراتژی جهانی ایجاد یک گفتمان مشترک است. در 2003 نیز اروپایی ها حول یک تصمیم سیاست خارجی (حمله به عراق) با هم اختلاف نظر داشتند. اما امروز اختلاف نظر در سطحی به مراتب بالاتر رخ داده است: پروژه اروپای متحد مورد تردید قرار گرفته است. آشکار کردن توانمندی اتحادیه اروپا در اقدام موثر می تواند کمک کند تا ضرورت وجود آن ثابت شود و از این منظر استراتژی جهانی ارائه شده از سوی موگرینی می تواند مفید باشد.

ما در سال های اخیر به خوبی شاهد چگونگی پیوند شدید شرایط امنیتی داخلی و خارجی بوده ایم. استراتژی جهانی هم درست به همین دلیل تضمین امنیت داخلی را در گرو تامین امنیت خارجی در نظر می گیرد و درست به همین دلیل اتحادیه اروپا نیازمند رویکردی همگرا برای مواجهه با بحران ها و تعارضاتی است که از همه ابزارهای ممکن استفاده می کنند.

منبع: پراجکت سیندیکیت / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25