فرصتی مهم برای همکاری ترکیه و اروپا

دیپلماسی ایرانی: انتخابات ماه ژوئن ترکیه پیامی قاطع فرستاد: دموکراسی ترکیه دست نخورده باقی مانده است. در حالی که در طول کمپین انتخاباتی، اعتراضاتی درباره شفافیت انتخابات وجود داشت، دموکراسی با مشارکت 86 درصدی مردم -میزانی که در اروپا بی سابقه است- پیروز شد و دیگر نقاط جهان به ویژه اروپا باید این مسئله را در نظر داشته باشند.

با این آرا، شهروندان ترکیه مانع از این شدند که حزب حاکم عدالت و توسعه اکثریت قاطع پارلمان را که برای تغییر قانون اساسی مورد نیاز است، به دست بیاورد. علاوه بر این حزب دموکراتیک خلق توانست با کسب بیش از 10 درصد آرا برای اولین بار به پارلمان راه پیدا کند و نه تنها مناطق کردنشین، بلکه کل کشور را نمایندگی می کند. افزایش کرسی های اقلیت های علوی و مسیحی در پارلمان و انتخاب ایزدی ها و رومی ها برای اولین بار، این پیروزی کثرت گرایی را قدرتمندانه تر کرده است.

ترکیب پارلمان جدید احتمالاً تاثیر عمده ای بر سیاست خارجی ترکیه خواهد گذاشت که با چالش های متعددی در چند سال اخیر روبه رو بوده است. در حالی که درگیری های منطقه ای تشدید شده است، هدف اصلی سیاست خارجی کشور یعنی «به صفر رساندن مشکلات با همسایگان» دست نیافتنی است. سیاست هایی که ترکیه در قبال سوریه و مصر در پیش گرفته است نه مورد رضایت اکثریت کشورهای سنی و نه غرب است.

مهمتر از این روبه رو شدن سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه با انتقادات جدی نیروهای داخلی است، نیروهایی که هم اکنون از قدرت بیشتری برای تغییر این سیاست ها برخوردار هستند. به طور مثال حزب سکولار و متمایل به چپ دموکراتیک خلق، مخالف دخالت در امور داخلی هر کشوری است و طرفدار برقراری مجدد روابط خوب با تمام کشورهای منطقه از جمله سوریه است. در مقابل، این حزب مخالف و منتقد شکست مداخله حزب عدالت و توسعه در سال گذشته درباره شهر کوبانی  است که توسط داعش محاصره شده بود، است.

همچنین حزب راست گرای حرکت ملی هم از تصمیم دولت عدالت و توسعه مبنی بر قطع روابط با دولت کنونی مصر انتقاد می کند و معتقد است این اقدام موجب حذف نفوذ ترکیه در این کشور شده است. هم اکنون این حزب مدعی است که ترکیه باید از تمامیت ارضی همسایگان خود دفاع کند.

فارغ از تمام این عدم قطعیت ها، یک نکته مشخص است: ترکیه نمی تواند خودش را سرگرم مسائل داخلی کند. در واقع به عنوان یک قدرت منطقه ای، این کشور مسئولیت دارد تا درباره رفع تنش ها و حل درگیری ها اقدام کند. این مسئله هم منجر به تامین منافع ملی بلندمدت و افزایش ثبات منطقه ای می شود. همچنین موجب حل مشکل 2 میلیون پناهجویی می شود که به این کشور مهاجرت کرده اند. در عین حال موجب باز شدن درب فرصت های تجاری بیشتر می شود.

احیای دموکراتیک ترکیه موجب به وجود آمدن فرصتی برای اتحادیه اروپا به منظور بازگشت مجدد روابط با این کشور است. اتحادیه اروپا یکی از اصلی ترین شرکای تجاری و سرمایه گذاران خارجی ترکیه محسوب می شود و این اتحادیه مدت ها ترکیه را به عنوان متحدی با ثبات در یک منطقه پرآشوب می دید. افزایش درگیری های جنگی و خشونت های فرقه ای برای ترکیه و اروپا خطرناک و مزمن است.

در این فضا، احیای مجدد روابط موجب تامین منافع هر دو طرف می شود. به طور مثال اتحادیه اروپا می تواند از روابط ترکیه با همسایگانش و کمک های انسان دوستانه برای کمک به پناهندگان حمایت کند. با توجه به این که یک خاورمیانه با ثبات، پناهندگان و تروریست های کمتری صادر می کند، اروپا انگیزه ای قوی برای ارائه چنین حمایتی دارد.

این لحظه یک فرصت برای روابط اتحادیه اروپا و ترکیه است و باید قدر آن دانسته شود. برای رسیدن به هدف ایجاد ثبات در خاورمیانه، دو طرف نیاز به همکاری با یکدیگر دارند. اروپا نباید بگذارد این قطار از ایستگاه عبور کند و باید به آن برسد.   

منبع: پراجکت سیندیکیت/ مترجم: حسین هوشمند

انتشار اولیه: شنبه 13 تیر 1394 / انتشار مجدد: شنبه 20 تیر 1394